تاریخ فقه و فقها (کتاب)

از ویکی شیعه
تاریخ فقه و فقها
اطلاعات کتاب
نویسندهابوالقاسم گرجی
موضوعتاریخ فقه و تحولات آن
زبانفارسی
اطلاعات نشر
ناشرسمت
نسخه الکترونیکیتاریخ فقه و فقها


تاریخ فقه و فقها، کتابی به زبان فارسی در تاریخ فقه و اصول فقه، تحولات آن و فقیهان؛ نوشته ابوالقاسم گرجی، فقیه، نویسنده و استاد دانشگاه تهران.

درباره مؤلف

ابوالقاسم گرجی (۱۳۰۰-۱۳۸۹ش) فقیه، مجتهد، نویسنده، محققِ فقه و حقوق و همچنین استاد [۱] دانشکده فقه و مبانی حقوق دانشگاه تهران.

انگیزه تألیف

مؤلف در پیشگفتار اول کتاب، این اثر را درسنامه‌ای مختصر، مفید، کامل و حاوی تمامی ادوار فقه و فقهای شیعه و اهل سنت معرفی می‌کند و نوشته نشدن کتابی با این خصوصیات برای آگاهی از ادوار فقه و فقهای شیعه و اهل سنت را مهمترین انگیزه تالیف آن می‌داند.[۲]

سه دوره تاریخ‌نویسی فقه

گرجی در مقدمه دوم کتاب، منابع موجود برای بررسی تاریخ فقه را در سه دسته می‌‌گنجاند:

  1. برخی فقه را از لحاظ زمان بررسی کرده و تحول آن را مورد توجه قرار داده‌اند، مانند تاریخ التشریع الاسلامی خضری بک، تاریخ المذاهب الفقهیة شیخ محمد ابو زهره و ادوار فقه محمود شهابی
  2. برخی فقه را از لحاظ مکان بررسی کرده‌اند، مانند مقدمه شرح لمعه ۱۰ جلدی چاپ نجف با تحقیق و حاشیه‌های سید محمد کلانتر در سال ۱۳۸۶ق.
  3. گروهی در باب تاریخ فقه به شرح احوال فقها به ترتیب تاریخی بسنده کرده‌اند، مانند [[شیخ اسدالله کاظمینی|صاحب مقابیس.[۳]

ساختار و محتوا

  • مقدمه: (نقش بسزای تاریخ پیدایش و تحول هر علم در درک مسائل آن علم)
  • عصر تشریع: (دوره تشریع، گوشه‌هایی از زندگانی رسول اکرم(ص)، کاتبان وحی و تدوین‌کنندگان احادیث)
  • ادوار فقه اهل سنت و معرفی فقهای آنان: (عصر صحابه، عصر تابعین، عصر پیشوایان مذهب، دوره توقف اجتهاد، عصر تقلید محض، عصر حاضر)
  • ادوار فقه شیعه و معرفی فقهای آنان: (عصر تفسیر و تبیین، عصر محدثان، عصر آغاز اجتهاد، عصر کمال و اطلاق اجتهاد، عصر تقلید، عصر نهضت مجدد مجتهدان، عصر پیدایش اخباریان، عصر جدید استنباط، عصر حاضر)
  • ادوار علم اصول فقه و دانشمندان این علم: (پیدایش علم اصول و مقام آن در میان علوم دیگر، تحول علم اصول در طول تاریخ)[۴]

پانویس

  1. از درجه‌های علمی برای اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی است که بالاترین درجهٔ علمی در بین مدرسان دانشگاه به شمار می‎آید.
  2. گرجی، تاریخ فقه و فقها، ۱۴۲۱ق، ص۱.
  3. گرجی، تاریخ فقه و فقها، ۱۴۲۱ق، ص۴-۶.
  4. گرجی، تاریخ فقه و فقها، ۱۴۲۱ق، فهرست کتاب.

منابع

  • گرجی، ابوالقاسم، تاریخ فقه و فقها، تهران، مؤسسه سمت، ۱۴۲۱ق.

پیوند به بیرون