دعای هشتم صحیفه سجادیه

دعای هشتم صحیفه سجادیه، از دعا‌های صحیفه سجادیه امام سجاد (ع). این دعا در ۱۰ فراز تنظیم شده و موضوع اصلی آن پناه‌بردن به خدا از ناملایمات و اخلاق بد و کارهای ناپسند است.

آموزه‌های دعا

• سختی‌ها و کارهای ناپسندی که امام سجاد(ع) در این دعا از آنها به خدا پناه می‌برد:

1. طغیان حرص و آز
2. تندی خشم
3. چیرگی حسد
4. سستی صبر
5. کمی قناعت
6. زیاده‌روی در شهوت
7. پافشاری در عَصَبیت
8. پیروی از هوا و هوس
9. مخالفت با هدایت
10. خواب غفلت
11. کوشش بیش از اندازه
12. انتخاب باطل بر حق
13. پافشاری بر گناه
14. کوچک‌شمردن معصیت و بزرگ‌شمردن طاعت
15. فخر و مباهات با ثروتمندان و تحقیر تهی‌دستان
16. کوتاهی در حق زیردستان خود
17. ناسپاسی به آن که به ما خوبی کرده
18. یاری ستمگر و رهاکردن ستمدیده
19. آنچه را که حق ما نیست بخواهیم
20. از آنچه نمی‌دانیم، دم زنیم
21. نیت خیانت‌ورزیدن به کسی
22. خودپسندی در کردار
23. دور و درازکردن آرزوها
24. زشتی باطن
25. آلوده‌شدن به اسراف و بلای تنگدستی
26. سرزنش دشمنان
27. نیازمندی به همنوعان
28. مرگ ناگهانی و بدون توشه
29. حسرت و اندوه بزرگ و مصیبت سترگ
30. تیره‌بختی و بدفرجامی
31. ناامیدی از ثواب و فرودآمدن عذاب

شرح‌ها

این دعا در این آثار شرح شده است:

شرح‌های فارسی

• دیار عاشقان اثر حسین انصاریان، جلد ۴، صفحه ۲۲۵ تا ۴۱۹.
• شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی، جلد ۱، صفحه ۴۳۷ (به صورت مختصر).
• شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سیداحمد فهری.
• شرح صحیفه سجادیه اثر محمد بن سلیمان تنکابنی.

شرح‌های عربی

• آفاق الروح اثر سید محمدحسین فضل الله.
• ریاض السالکین فی شرح صحیفه سید الساجدین اثر سید علیخان حسینی، جلد ۲، صفحه ۳۲۵ تا ۴۰۰.
• فی ظلال الصحیفه السجادیه اثر محمد جواد مغنیه، صفحه ۱۴۱ تا ۱۵۳.

شرح‌های لغوی

آثاری که لغات دعا را توضیح داده و معنا کرده‌اند:

• تعلیقات علی الصحیفه السجادیه اثر محمد بن مرتضی فیض کاشانی.
• حل لغات الصحیفه السجادیه اثر محمدباقر شفیع حسینی.
• شرح الصحیفه السجادیه اثر عزالدین جزائری.

متن و ترجمه دعا

مـتـن

ترجمه

وَ کانَ مِنْ دُعَائِهِ علیه‌السلام فِی الِاسْتِعَاذَةِ مِنَ الْمَکارِهِ وَ سَیئِ الْأَخْلَاقِ وَ مَذَامِّ الْأَفْعَالِ (۱) اللَّهُمَّ إِنی أَعُوذُ بِک مِنْ هَیجَانِ الْحِرْصِ، وَ سَوْرَةِ الْغَضَبِ، وَ غَلَبَةِ الْحَسَدِ، وَ ضَعْفِ الصَّبْرِ، وَ قِلَّةِ الْقَنَاعَةِ، وَ شَکاسَةِ الْخُلُقِ، وَ إِلْحَاحِ الشَّهْوَةِ، وَ مَلَکةِ الْحَمِیةِ (۲) وَ مُتَابَعَةِ الْهَوَی، وَ مُخَالَفَةِ الْهُدَی، وَ سِنَةِ الْغَفْلَةِ، وَ تَعَاطِی الْکلْفَةِ، وَ إِیثَارِ الْبَاطِلِ عَلَی الْحَقِّ، وَ الْإِصْرَارِ عَلَی الْمَأْثَمِ، وَ اسْتِصْغَارِ الْمَعْصِیةِ، وَ اسْتِکبَارِ الطَّاعَةِ. (۳) وَ مُبَاهَاةِ الْمُکثِرِینَ، وَ الْإِزْرَاءِ بِالْمُقِلِّینَ، وَ سُوءِ الْوِلَایةِ لِمَنْ تَحْتَ أَیدِینَا، وَ تَرْک الشُّکرِ لِمَنِ اصْطَنَعَ الْعَارِفَةَ عِنْدَنَا (۴) أَوْ أَنْ نَعْضُدَ ظَالِماً، أَوْ نَخْذُلَ مَلْهُوفاً، أَوْ نَرُومَ مَا لَیسَ لَنَا بِحَقٍّ، أَوْ نَقُولَ فِی الْعِلْمِ بِغَیرِ عِلْمٍ (۵) وَ نَعُوذُ بِک أَنْ نَنْطَوِی عَلَی غِشِّ أَحَدٍ، وَ أَنْ نُعْجِبَ بِأَعْمَالِنَا، وَ نَمُدَّ فِی آمَالِنَا (۶) وَ نَعُوذُ بِک مِنْ سُوءِ السَّرِیرَةِ، وَ احْتِقَارِ الصَّغِیرَةِ، وَ أَنْ یسْتَحْوِذَ عَلَینَا الشَّیطَانُ، أَوْ ینْکبَنَا الزَّمَانُ، أَوْ یتَهَضَّمَنَا السُّلْطَانُ (۷) وَ نَعُوذُ بِک مِنْ تَنَاوُلِ الْإِسرَافِ، وَ مِنْ فِقْدَانِ الْکفَافِ (۸) وَ نَعُوذُ بِک مِنْ شَمَاتَةِ الْأَعْدَاءِ، وَ مِنَ الْفَقْرِ إِلَی الْأَکفَاءِ، وَ مِنْ مَعِیشَةٍ فِی شِدَّةٍ، وَ مِیتَةٍ عَلَی غَیرِ عُدَّةٍ. (۹) وَ نَعُوذُ بِک مِنَ الْحَسْرَةِ الْعُظْمَی، وَ الْمُصِیبَةِ الْکبْرَی، وَ أَشْقَی الشَّقَاءِ، وَ سُوءِ الْمَآبِ، وَ حِرْمَانِ الثَّوَابِ، وَ حُلُولِ الْعِقَابِ (۱۰) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعِذْنِی مِنْ کلِّ ذَلِک بِرَحْمَتِک وَ جَمِیعَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.

دعای آن حضرت در پناه‌بردن به خداوند از ناملایمات و اخلاق سوء و کارهای ناپسند (۱) بار خدایا به تو پناه می‌آورم از طغیان آز و تندی خشم و چیرگی حسد و سستی صبر و کمی قناعت و بدی اخلاق و زیاده‌روی در شهوت و پافشاری در عَصَبیت (۲) و پیروی هوا و هوس و مخالفت با هدایت و خواب غفلت و کوشش بیش از اندازه و انتخاب باطل بر حق و پافشاری بر گناه و کوچک‌شمردن معصیت و بزرگ‌شمردن طاعت و فخر (۳) و مباهات با ثروتمندان و تحقیر تهی‌دستان و کوتاهی در حق زیردستان خود و ناسپاسی نسبت به آن که به ما خوبی کرده، (۴) یا آنکه ستمگری را یاری کنیم یا ستمدیده‌ای را تنها گذاریم یا آنچه را که حق ما نیست بخواهیم یا از آنچه نمی‌دانیم، دم زنیم (۵) و پناه می‌بریم به تو از اینکه نیت داشته باشیم به کسی خیانت ورزیم و در کردارمان خودپسندی نماییم و آرزوهای خود را دور و دراز سازیم، (۶) و به تو پناه می‌بریم از زشتی باطن و ناچیزشمردن گناه و از چیرگی شیطان در وجودمان و از اینکه روزگار ما را به سختی دراندازد، یا سلطان بر ما جور و ستم روا دارد، (۷) و به تو پناه می‌بریم از آلوده‌شدن به اسراف و بلای تنگدستی (۸) و به تو پناه می‌بریم از سرزنش دشمنان و نیازمندی به همنوعان و از زندگی در سختی و از مرگ ناگهانی و بدون توشه، (۹) و به تو پناه می‌بریم از حسرت و اندوه بزرگ و مصیبت سترگ و از بدترین تیره‌بختی و از بدفرجامی و ناامیدی از ثواب و فرودآمدن عذاب. (۱۰) بارخدایا بر محمّد و آلش درود فرست، و مرا از همه این امور در پناه رحمتت جای ده و نیز همه و مردان و زنان مومن را،‌ ای مهربان‌ترین مهربانان.

منابع

• انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفه سجادیه، چ۱، تهران: پیام آزادی، ۱۳۷۱ش.
• تنکابنی، محمد بن سلیمان، شرح صحیفه سجادیه، چ۱، قم: شمس الضحی، ۱۳۸۴ش.
• جزائری، عزالدین، شرح الصحیفه السجادیه، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۲ق.
• حسینی مدنی، سید علیخان، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین، قم: مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۰۹ق.
• شفیع حسینی، محمدباقر، حل لغات الصحیفه السجادیه، مشهد: تاسوعا، ۱۴۲۰ق.
• فضل‌الله، سید محمدحسین، آفاق الروح، ۲ج، بیروت: دارالمالک، ۱۴۲۰ق.
• فهری، سیداحمد، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، تهران: اسوه، ۱۳۷۵ش.
• فیض کاشانی، محمدبن مرتضی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، تهران: مؤسسه البحوث و التحقیقات الثقافیه، ۱۴۰۷ق.
• مغنیه، محمدجواد، فی ظلال الصحیفه السجادیه، چ۴، قم: دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۲۸ق.
• ممدوحی کرمانشاهی، حسن، شهود و شناخت: ترجمه و شرح صحیفه سجادیه، با مقدمه آیت‌الله جوادی آملی، چ۲، قم: بوستان کتاب، ۱۳۸۵ش.

پیوند به بیرون

• متن و صوت دعاهای صحیفه سجادیه