آیه ۱۹ سوره لقمان شامل بخشی از نصحیت‌های لقمان به فرزندش است، که عبارت‌اند از: میانه‌روی در راه رفتن و آهسته سخن گفتن.
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| واقع در سوره | سوره لقمان |
| شماره آیه | ۱۹ |
| جزء | ۲۱ |
| اطلاعات محتوایی | |
| مکان نزول | مکه |
| موضوع | اخلاقی |
| درباره | آداب راه‌رفتن و سخن گفتن |
| آیات مرتبط | آیه ۶۳ سوره فرقان. |
وَ اقْصِدْ فِی مَشْیِکَ وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِکَ ۚ إِنَّ أَنْکَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِیرِ»
[پسرم!] در راه‌رفتن میانه‌رو باش، و صدایت را آهسته ساز، که بدترین صداها صدای اُلاغ‌ها است.»
آیه ۱۹ سوره لقمان
در این آیه، ابتدا لقمان به فرزندش سفارش کرده که به‌هنگام راه رفتن میانه‌رو باشد؛ یعنی نه خیلی با سرعت و نه خیلی آهسته حرکت کن.[۱] برخی مفسران منظورِ آیه را رعایت تواضع در راه رفتن دانستهاند؛[۲] یعنی نه مثل مغروران با تکبر راه برو و نه مثل جاهلان در راه رفتن عجله کن.[۳]
واژه «قصد» را به‌معنی رعایت اعتدال در هر چیزی دانستهاند.[۴] برخی مفسران نیز، رعایت میانه‌روی را دستوری عام شمرده و سفارش به آن در راه‌رفتن را اشاره به یکی از مصادیق اعتدال می‌دانند.[۵]
سفارش دوم لقمان در این آیه، پایین آوردن صدا و فریاد نزدن هنگام سخن گفتن است و علت آن چنین بیان شده که زشت‌ترین صداها صدای الاغ است.[۶] در توضیح این مطلب گفته‌اند: بلند کردن صدا نشانهٔ بزرگی و قدرت انسان نیست، همان‌گونه که صدای الاغ از همه صداها بلندتر است، اما نه نشانه کمال است و نه نشانه بزرگی، بلکه نشان از زشتی صدا است.[۷] به گفته تفسیر مراغی، در بین عرب صدای بلند موجب افتخار بود و هر کس صدای بلندتری داشت عزت بیشتری نیز داشت.[۸]
در روایتی به نقل از امام صادق(ع) عطسه با صدای [بلند و] زشت از مصادیق این آیه شمرده شده[۹] البته از آن حضرت نقل است که برای خواندن دعا و تلاوت قرآن، بلند کردن صدا اشکال ندارد.[۱۰]
پانویس
- ↑ لاهیجی، تفسیر لاهیجی، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۵۸۲.
- ↑ شیخ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۸، ص۲۸۱؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۱۶۷.
- ↑ صادق نوبری، ترجمه قرآن، ۱۳۹۶ق، ج۱، ص۳۶۴.
- ↑ راغب اصفهانی، المفردات، ۱۴۱۲ق، ص۶۷۲.
- ↑ فخر رازی، تفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۵، ص۱۲۲؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۷، ص۵۶-۵۸؛ قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ح۷، ص۲۸۰.
- ↑ نجفی خمینی، تفسیر آسان، ۱۳۹۸ق، ج۱۶، ص۱۲.
- ↑ کاشانی، منهج الصادقین، ۱۳۳۶ش، ج۷، ص۲۱۲.
- ↑ مراغی، تفسیر المراغی، داراحیاء التراث العربی، ج۲۱، ص۸۷.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۵۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۰۱.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۰۱؛ نجفی خمینی، تفسیر آسان، ۱۳۹۸ق، ج۱۶، ص۱۲.
منابع
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: داودی، صفوان عدنان، دمشق، بیروت، دارالقلم، الدار الشامیة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
- سیوطی، جلال‌الدین، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق: قصیرعاملی، احمد، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
- صادق نوبری، عبد المجید، ترجمه قرآن، تهران، سازمان چاپ و انتشارات اقبال، چاپ اول، ۱۳۹۶ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: بلاغی، محمد جواد، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- لاهیجی، محمد بن علی، تفسیر شریف لاهیجی، تحقیق: حسینی ارموی، میر جلال الدین، تهران، دفتر نشر داد، چاپ اول، ۱۳۷۳ش.
- مراغی، احمد بن مصطفی، تفسیر المراغی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی‌تا.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
- نجفی خمینی، محمد جواد، تفسیر آسان، انتشارات تهران، اسلامیة، چاپ اول، ۱۳۹۸ق.