پرش به محتوا

آیه ۳۳ سوره انفال

(تغییرمسیر از آیه ۳۳ انفال)
مشخصات آیه
واقع در سورهانفال
شماره آیه۳۳
جزء۹
اطلاعات محتوایی
موضوعاعتقادی • اخلاقی
دربارهمقام پیامبر(ص)عذاب استیصال
آیات مرتبطآیه ۱۰۷ سوره انبیاءآیه ۵۲ سوره هود


آیه ۳۳ سوره انفال بیان‌گر آن است که خداوند به‌سبب حضور پیامبر اکرم(ص) در میان مردم و استغفار آنان، عذاب استیصال را از امت اسلام برداشته است.[۱]

این آیه در پاسخ به درخواست مشرکان مکه برای نزول عذاب نازل شد. آنان می‌گفتند اگر قرآن حق است، عذابی از آسمان بر ما نازل شود.[۲]

﴿وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِيهِمْ وَمَا كَانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ ۝٣٣ [انفال:33]|﴿و[لی] تا تو در میان آنان هستی خدا بر آن نیست که ایشان را عذاب کند و تا آنان طلب آمرزش می‌کنند خدا عذاب‌کننده ایشان نخواهد بود ۝٣٣

مفسران، منظور از عذاب در این آیه را عذاب استیصال (عذاب دسته‌جمعی)[۳] دانسته‌اند.[۴] ازاین‌رو به‌گفته علامه طباطبایی، آیه عذاب از تمام امت نفی می‌کند و منافاتی با عذاب افراد خاص مانند ابولهب ندارد.[۵]

مفسران، ویژگی نفی عذاب از امت را از جلوه‌های رحمة للعالمین بودن پیامبر دانسته‌اند.[۶] برخی از آنان مانند فضل بن حسن طبرسی این حکم را شامل مشرکان مکه نیز دانسته‌اند،[۷] در حالی‌که عبدالله جوادی آملی استغفار را به معنای اسلام‌آوردن آنان تفسیر کرده است.[۸] همچنین بر اساس روایتی از امام صادق(ع) که در تفسیر البرهان نقل شده، استغفار پیامبر برای امت پس از رحلتش نیز ادامه دارد.[۹]

پانویس

  1. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۷، ص۱۵۴-۱۵۵.
  2. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۷، ص۱۵۲.
  3. طیب، اطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۶، ص۱۱۲.
  4. طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۴، ص۸۲۹.
  5. طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۸.
  6. طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۴، ص۸۲۹.
  7. طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۴، ص۸۲۹.
  8. جوادی‌آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۹۳ش، ج۳۳، ص۳۹۲.
  9. بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۶۸۰–۶۸۱.

منابع

  • بحرانی، سید هاشم،‌ البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۶ق.
  • جوادی‌آملی، عبدالله، تسنیم، قم، مرکز نشر اسراء، چاپ دوم، ۱۳۹۳ش.
  • طباطبایی، سید محمد‌حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر نشر اسلامی (جامعه مدرسین)، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
  • طبرسی، فضل بن حسن،‌ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
  • طيب، عبدالحسين، اطيب البيان في تفسير القرآن، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش.
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران،‌ دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.