دعای مشلول

دعای مشلول، دعایی نقل شده از امام علی (ع) است. امام، این دعا را به جوانی که دستش به نفرین پدر شَل شده بود یاد داده و فرمود هرگاه فرد باایمانی خالصانه خدا را با این دعا بخواند دعایش مُستجاب می‌شود.

سند دعا

مشلول به معنی کسی است که بخشی از بدن او شَل شده است.

سید بن طاووس این دعا را با سند خود در کتاب مهج الدعوات نقل کرده است، کفعمی در بلد الامین، علامه مجلسی در بحار الانوار و شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان نیز از او نقل کرده‌اند.

این دعا با عوان دعای «الشاب المأخوذ بذنبه» نیز نامیده شده است.

شأن صدور دعا

امام حسین(ع) نقل می‌کند که شبی به همراه پدرم مشغول طواف خانه خدا بودم که صدای ناله جوانی را شنیدیم. پدرم مرا به دنبال صاحب صدا فرستاد. جوان خوش سیمایی را مشغول دعا و ناله یافته و او را نزد امام بردم. او ماجرای خود را اینگونه بیان کرد:

جوان خوشگذرانی بودم و پدرم از این موضوع سخت ناراحت بود. یکبار بدون اجازه پولهای پدرم را برداشته و او را کتک زدم، او دل شکسته شده و در سفر خود به مکه مرا نفرین کرد. در همان هنگام دست من شَل شد و از آن تاریخ چند سال با آه و ناله از پدر عذر تقصیر می‌خواستم تا راضی شد امسال دوباره به مکه بیاید و شفای مرا از خدا بخواهد ولی در راه از دنیا رفت و من تنها به مکه آمدم.

پدرم به جوان بشارت داد که زمان شفا یافتنش رسیده است و این دعا را که از پیامبر (ص) آموخته بود به او یاد داد و شرایطی را برای برآورده شدن حاجتش بیان کرد.

ترجمه کامل این ماجرا در کتاب بحارالانوار از زبان امام حسین(ع) چنین است:

در شبی که بسیار تاریک و کم فروغ بود به همراه پدرم امیرالمؤمنین علیه‌السلام در مسجد الحرام در حال طواف بودم. مسجد الحرام خلوت شده و زائران خفته و چشم‌ها آرام گرفته بود. در این هنگام صدای شخصی به گوش رسید که با دلی دردمند و صدائی حزین و ناله‌ای غمگین چنین ناله سر می‌داد: ای خدایی که دعای گرفتاران را در تاریکی‌ها می‌شنوی. ای خدایی که گرفتاری‌ها را می‌زدایی و بلیات را مرتفع می‌سازی و بیماریها را برطرف می‌نمایی. اینک میهمانانی دور خانه ات گرد آمده‌اند که تعدادی از آنها خفته و عده‌ای دیگر بیدار و به درگاهت دعا و استغاثه می‌کنند. اما دیدگان تو به خواب نرفته است. از تو می‌خواهم به فضل و جود و کرمت از جرم و گناه من درگذری و مرا مورد عفو خود قرار دهی. ای پروردگاری که خلایق به سوی خانه‌اش روی آورده‌اند، اگر عفو و بخشش تو شامل گناهکاران نگردد. پس که باید گناهکاران را مورد عفو و بخشش قرار دهد؟ پس از اینکه ناله‌ها شنیده شد حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام به امام حسین علیه‌السلام فرمود:‌ای ابا عبدالله! آیا صدای این گناهکاری راکه به درگاه خدای عزّ و جلّ استغاثه می‌نمود و از او طلب عفو و بخشش می‌کرد شنیدی؟ امام حسین علیه‌السلام فرمود: بله.آن صدا را شنیدم. در این هنگام حضرت امیرالمومنین علیه‌السلام به امام حسین علیه‌السلام فرمود: در میان جمعیت برو و او را پیدا کن و نزد من بیاور. امام حسین علیه‌السلام فرمود: در تاریکی شب در میان جمعیت رفته و به دنبال صاحب آن صدا گشتم. هنگامی که بین رکن و مقام رسیدم شخصی را دیدم که ایستاده بود. وقتی که با دقّت نظاره کردم دانستم که او صاحب آن صدا است. و او را در حالی که به نماز ایستاده بود دیدم. و به او گفتم سلام بر تو‌ای بنده‌ای که به گناه خود اقرار کرده و از خدا طلب عفو و بخشش نموده و به او پناه آورده است. پسر عمّ رسول خدا تو را به نزد خود دعوت می‌کند. در این هنگام آن شخص نماز خود را با شتاب تمام کرده و پس از سلام نماز بدون آنکه با من سخن بگوید با دست خود اشاره نمود و از من خواست که من در رفتن از او پیشی بگیرم و او در پی من بیاید من نیز چنین کرده و او را به نزد امیرالمؤمنین علیه‌السلام آوردم و به امیرالمؤمنین علیه‌السلام گفتم: این شخص صاحب آن صدا بود. در این هنگام حضرت امیرالمؤمنین نگاهی به او انداخته و مشاهده نمودند که او جوانی خوش سیما و پاکیزه جامه است. در این حین امیرالمؤمنین علیه‌السلام رو به آن جوان کرده و به او فرمود:‌ای مرد اهل کجا هستی؟ آن جوان گفت: از فلان قبیله هستم. امیرالمؤمنین علیه‌السلام به او فرمود: حال و روزت چگونه است؟ و سبب گریه و استغاثه تو چیست؟ آن جوان پاسخ داد: حال و روزگار من حال و روزگار شخصی است که مورد عاقّ قرار گرفته است و به او تنگی افتاده و گرفتاری‌ها و مصیبتها او را احاطه کرده است و به همین جهت دعای او مستجاب نمی‌شود. امیرالمؤمنین علیه السلام به او فرمود: چرا چنین شده است؟ آن جوان گفت: من در زندگی به لاابالی‌گری و خوشگذرانی مشغول بودم و گناه و معصیت را حتی در ماه رجب و شعبان ترک نمی‌کردم و خدا را در هنگام معصیت نادیده می‌گرفتم. پدری مهربان و دلسوز داشتم که او مرا از ارتکاب گناهان برحذر می‌داشت و از کیفر آتش جهنّم می‌ترساند و بارها به من می‌گفت: تا کی روزها و شبها و ماهها و سالها و ملائکه خدا از کرده‌های زشت تو ناله سردهند؟ و هنگامی که پدرم مرا موعظه و نصیحت می‌کرد من بر او خشم می‌کردم و او را از خود می‌راندم. روزهایی که مرا بسیار نصیحت می‌کرد بر او غضب کرده و به سوی او یورش برده و او را کتک می‌زدم. روزی از روزها خواستم پولی را که در جایی مخفی کرده بود بردارم و در راه گناه و معصیت و خوشگذرانی صرف نمایم. اما پدرم مرا از این کار بازداشت و جلوی مرا گرفت. اما من با گستاخی او را کتک زده و دستش را پیچانده و او را به گوشه‌ای پرت نموده و بر زمین انداختم و به طرف کیسه پولها رفته و آن را برداشتم. پدرم خواست که از روی زمین برخیزد اما از شدّت درد و ناراحتی نتوانست. او درحالی که در روی زمین افتاده بود و ناله می‌کرد مرا نفرین نموده و از خدا خواست تا همانگونه که من دست او را پیچانده بودم خدا نیز دست مرا بپیچاند و سوگند خورد که به بیت الله الحرام رفته و از من نزد خدا شکوه و شکایت کند. پس از این جریان او چند روز را روزه گرفت و پس از خواندن نماز و دعا به طرف شهر مکّه روانه شد. پس از رسیدن به مسجد الحرام دور کعبه طواف نموده و به پرده‌های خانه خدا چنگ زده و مرا نفرین کرد. از خدا خواست تا نیمی از بدن من خشک و فلج گردد... و من خدا را گواه می‌گیرم که هنوز دعای او تمام نشده بود که احساس کردم بدنم سست گشته و نیمی از آن فلج شده است. آنگاه آن جوان نیمه راست بدن خود را که فلج شده بود نشان داد. سپس گفت: اینک سه سال است که از این واقعه می‌گذرد. من بارها و بارها از پدرم درخواست نمودم که به این مکان مقدّس آمده و همانگونه که مرا در اینجا نفرین کرد برای من دعا کرده و شفای مرا از خدا بخواهد امّا او به خواسته من عمل نمی‌کرد تا اینکه امسال راضی شد و برای آنکه در حقّ من دعا کرده و عافیتم را از خدا بخواهد سوار شتری شده و روانه شهر مکّه گشت. اما در میان راه شتر او رم کرده پدرم از روی شتر افتاد و از دنیا رفت. من تنها به مسجدالحرام آمدم، به درگاه خدا طلب توبه نموده و از او شفای خود را خواستار شده‌ام. بدتر آنکه، مردم مرا این گونه به همدیگر معرّفی می‌کنند: این جوان شخصی است که به نفرین پدر خود گرفتار شده است. امیرالمؤمنین به جوان فرمود: اینک وقت نجات تو فرا رسید. آیا می‌خواهی دعائی به تو بیاموزم که رسول خدا صلی الله علیه و آله به من آموخت. در آن دعا اسم اعظم خدا وجود دارد و شخصی که آن دعا را بخواند خدای عزّ و جلّ دعایش را مستجاب می‌گرداند و خواسته‌اش را برآورده می‌نماید و اندوه و غم را از او می‌زداید و گرفتاری‌های او را برطرف می‌سازد... اما برحذر باش که در وقت خواندن این دعا عجب و خودبینی بر تو مستولی گردد. ای مرد تقوای الهی را پیشه خود ساز. زیرا هنگامی که من ناله‌های جانسوز تو را شنیدم که به درگاه خداوند توبه نموده و از او طلب بخشش می‌نمودی دلم برای تو سوخت و به رحم آمد. در هنگام خواندن این دعا باید نیت تو صادق باشد و این دعا را در راه معصیت خدا بکار نبری و آن را تنها به کسانی که به دیانت آنها اطمینان داری بیاموزی و چنانچه نیت خود را در هنگام خواندن این دعا خالص نمائی دعای تو مستجاب می‌گردد و پیامبراکرم صلی الله علیه و آله را در رؤیا خواهی دید در حالی که آن حضرت تو را به استجابت این دعا و به بهشت بشارت می‌دهد. امام حسین علیه‌السلام فرمود: خوشحالی من از آموختن این دعا بیشتر از خوشحالی آن مرد برای کسب سلامتی‌اش بود. سپس امیرالمؤمنین علیه‌السلام به من فرمود: کاغذ و دواتی بیاور و آنچه را که من به تو می‌گویم بنویس. من دعا را به املاء پدرم نوشتم و به جوان دادم. پدرم به او فرمود: پس از ده شب این دعا را بخوان و خبر خوش شفایت را فردایش برایم بیاور و بدون وضو این دعا را نخوان. جوان دعا را گرفت بعداً در حال سلامتی نزد پدرم آمد و با خوشحالی قسم یاد کرد که والله در این دعا اسم اعظم است، من شفا یافتم، و ماجرای خود را اینگونه توضیح داد: در شب موعود هنگامی که در تاریکی شب چشمها را خواب ربوده بود دست سالمم را به دعا بلند کرده و این دعا را قرائت کردم و بارها خدا را به حق خودش قسم دادم. ندایی آمد که دیگر کافی است، دعای تو مستجاب شد، چرا که او را به اسم اعظمش خواندی. پس از آن من هم دراز کشیدم و در خواب پیامبر را دیدم که دست خود را به بدن من کشیده و فرمود: در پناه خدای بزرگ باش که تو بر خیر خواهی بود، بیدار شدم در حالی که سلامت خود را بازیافته بودم.

مضمون دعا

فرازهایی از دعای مشلول
اَللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ يَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ يَا حَيُّ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ يَا هُوَ يَا مَنْ لا يَعْلَمُ مَا هُوَ وَ لا كَيْفَ هُوَ وَ لا أَيْنَ هُوَ وَ لا حَيْثُ هُوَ إِلا هُوَ يَا ذَا الْمُلْكِ وَ الْمَلَكُوتِ يَا ذَا الْعِزَّةِ وَ الْجَبَرُوتِ يَا مَلِكُ يَا قُدُّوسُ يَا سَلامُ يَا مُؤْمِنُ يَا مُهَيْمِنُ يَا عَزِيزُ يَا جَبَّارُ يَا مُتَكَبِّرُ يَا خَالِقُ يَا بَارِئُ يَا مُصَوِّرُ يَا مُفِيدُ يَا مُدَبِّرُ يَا شَدِيدُ يَا مُبْدِئُ يَا مُعِيدُ يَا مُبِيدُ يَا وَدُودُ يَا مَحْمُودُ يَا مَعْبُودُ يَا بَعِيدُ يَا قَرِيبُ يَا مُجِيبُ يَا رَقِيبُ يَا حَسِيبُ يَا بَدِيعُ يَا رَفِيعُ يَا مَنِيعُ يَا سَمِيعُ يَا عَلِيمُ يَا حَلِيمُ يَا كَرِيمُ يَا حَكِيمُ يَا قَديِمُ يَا عَلِيُّ يَا عَظِيمُ يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ يَا دَيَّانُ يَا مُسْتَعَانُ يَا جَلِيلُ يَا جَمِيلُ يَا وَكِيلُ يَا كَفِيلُ يَا مُقِيلُ يَا مُنِيلُ يَا نَبِيلُ يَا دَلِيلُ يَا هَادِي يَا بَادِي يَا أَوَّلُ يَا آخِرُ يَا ظَاهِرُ يَا بَاطِنُ يَا قَائِمُ يَا دَائِمُ يَا عَالِمُ يَا حَاكِمُ يَا قَاضِي يَا عَادِلُ يَا فَاصِلُ يَا وَاصِلُ يَا طَاهِرُ يَا مُطَهِّرُ يَا قَادِرُ يَا مُقْتَدِرُ يَا كَبِيرُ يَا مُتَكَبِّرُ يَا وَاحِدُ يَا أَحَدُ يَا صَمَدُ يَا مَنْ لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوا أَحَدٌ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ صَاحِبَةٌ وَ لا كَانَ مَعَهُ وَزِيرٌ...

بخش اعظم این دعا را صدا کردن خداوند با اسماء حُسنایش تشکیل می‌دهد، تکیه اصلی این دعا، مناجات با خدا و توسل به او از طریق اسما و صفاتش است: اَللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ يَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ يَا حَيُّ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ يَا هُوَ يَا مَنْ لا يَعْلَمُ مَا هُوَ وَ لا كَيْفَ هُوَ وَ لا أَيْنَ هُوَ وَ لا حَيْثُ هُوَ إِلا هُوَ ...

و در پایان با قسم دادن حق تعالی به برخی نامهایش و ذکر آیاتی از قرآن، حاجات شخص از او درخواست می‌شود و با صلوات بر محمد و آل محمد پایان می‌یابد: أَنَا أَسْأَلُكَ يَا إِلَهِي وَ أَدْعُوكَ يَا رَبِّ وَ أَرْجُوكَ يَا سَيِّدِي وَ أَطْمَعُ فِي إِجَابَتِي يَا مَوْلايَ كَمَا وَعَدْتَنِي وَ قَدْ دَعَوْتُكَ كَمَا أَمَرْتَنِي فَافْعَلْ بِي مَا أَنْتَ أَهْلُهُ يَا كَرِيمُ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ أَجْمَعِينَ.

امام علی فرمود در این دعا اسم اعظم وجود دارد.

در روایت بیان شده که نباید این دعا را بدون وضو خواند.

منابع

• محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، دار احیاء التراث العربی، بیروت
• سید بن طاووس، مهج الدعوات و منهج العبادات‏، دار الذخائر، قم

پیوند به بیرون

• متن دعا به همراه ترجمه و صوت