میانمار: تفاوت میان نسخه‌ها
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز ←تشیع |
imported>Pourrezaei جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
== اطلاعات عمومی == | == اطلاعات عمومی == | ||
میانمار، با ۶۷۶,۵۵۲ کیلومتر مربع در منطقه جنوب شرق آسیا واقع شده است. این کشور از شرق با [[هند]] و [[بنگلادش]]، از جنوب غربی با [[چین]] هم مرز است.<ref> مفضلی، ص۳</ref> | میانمار، با ۶۷۶,۵۵۲ کیلومتر مربع در منطقه جنوب شرق آسیا واقع شده است. این کشور از شرق با [[هند]] و [[بنگلادش]]، و از جنوب غربی با [[چین]] هم مرز است.<ref> مفضلی، ص۳</ref> | ||
در ۱۹۶۱ م بودیسم دین رسمی این کشور اعلام شد. طبق آمار رسمی ۷۵ تا ۸۵ درصد مردم برمه بودایی، ۵ درصد بت پرست، ۴ درصد [[مسلمان]]، ۴ درصد هندو و ۲ درصد مسیحی هستند.<ref> مفضلی، ص۲۵</ref> | در ۱۹۶۱ م بودیسم دین رسمی این کشور اعلام شد. طبق آمار رسمی ۷۵ تا ۸۵ درصد مردم برمه بودایی، ۵ درصد بت پرست، ۴ درصد [[مسلمان]]، ۴ درصد هندو و ۲ درصد مسیحی هستند.<ref> مفضلی، ص۲۵</ref> | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
بعد از تسلط کامل [[انگلیس]] بر سراسر میانمار در ۱۸۸۶ میلادی، پای «هندی ها» من جمله مسلمانان بنگالی به میانمار گشوده شد و در ۱۹۲۱ تقریبا بیش از نیم میلیون نفر مسلمان هندی در میانمار ساکن شده بودند. مهاجرت مسلمانان هند به برمه و به دست گرفتن مشاغل عمده تجاری باعث نارضایتی مردم برمه شد، در سال‌های ۱۹۳۰-۱۹۳۸ اغتشاشات گسترده‌ای علیه مهاجرین هندی صورت گرفت و در جنگ جهانی دوم در خلال خروج نیروهای انگلیسی و ورود سربازان ژاپنی به میانمار، افراد قوم ماگ(بودایی مذهب)، به محله‌های مسلمان‌نشین در آراکان حمله‌ور شدند و هزاران نفر از مسلمانان را کشتند.<ref> مفضلی، ص۳۱</ref> | بعد از تسلط کامل [[انگلیس]] بر سراسر میانمار در ۱۸۸۶ میلادی، پای «هندی ها» من جمله مسلمانان بنگالی به میانمار گشوده شد و در ۱۹۲۱ تقریبا بیش از نیم میلیون نفر مسلمان هندی در میانمار ساکن شده بودند. مهاجرت مسلمانان هند به برمه و به دست گرفتن مشاغل عمده تجاری باعث نارضایتی مردم برمه شد، در سال‌های ۱۹۳۰-۱۹۳۸ اغتشاشات گسترده‌ای علیه مهاجرین هندی صورت گرفت و در جنگ جهانی دوم در خلال خروج نیروهای انگلیسی و ورود سربازان ژاپنی به میانمار، افراد قوم ماگ(بودایی مذهب)، به محله‌های مسلمان‌نشین در آراکان حمله‌ور شدند و هزاران نفر از مسلمانان را کشتند.<ref> مفضلی، ص۳۱</ref> | ||
پس از استقرار ژاپنی‌ها در آراکان مسلمانان آن منطقه بر علیه ژاپنی‌ها وارد عمل گردیدند و با انگلیسی‌ها همکاری می‌کردند. و پس از تسلط مجدد نیروهای انگلیس بر آراکان در ۱۹۴۵تا ۱۹۴۸ که میانمار به استقلال رسید | پس از استقرار ژاپنی‌ها در آراکان مسلمانان آن منطقه بر علیه ژاپنی‌ها وارد عمل گردیدند و با انگلیسی‌ها همکاری می‌کردند. و پس از تسلط مجدد نیروهای انگلیس بر آراکان در ۱۹۴۵تا ۱۹۴۸ که میانمار به استقلال رسید اداره امور منطقه عمدتا به مسلمانان سپرده شده بود، مسلمانان آراکان از [[محمدعلی جناح]] رهبر مسلمانان هند، خواسته بودند که آراکان را نیز به عنوان قسمتی از [[پاکستان]] بپذیرد. این پیشینه سبب شد که دولت مستقل میانمار، پس از آنکه در ۱۹۴۸ به قدرت رسید به آزار واذیت مسلمانان بوپژه مسلمانان ناحیه آراکان بپردازد.<ref> مفضلی، ص۳۱-۳۲</ref> | ||
'''جمعیت''' | '''جمعیت''' | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
== تشیع == | == تشیع == | ||
شیعیان میانمار دارای اصلیت هندی یا ایرانی هستند، ایرانیان در ایام گذشته ازشهرهای [[شیراز]]، [[کاشان]]، [[بهبهان]] و [[یزد]] به میانمار مهاجرت نموده‌اند. شیعیان دو مسجد بزرگ و کوچک و چند [[امام باره]] یانگون دارند، در سایر شهرها هم مساجد و [[حسینیه]] بنا نموده‌اند.<ref>پاک آییین، ص22</ref> مهمترین انجمن‌های شیعیان «مغولیه»، «عباسیه»، «حیدریه» نام دارند. جوانان شیعه در ۱۹۰۹ سازمان اتحاد جوانان ایرانی را تشکیل داده بودند، بعد از آنکه تعداد کثیری از شیعیان در میانمار به عضویت آن درآمدند، نام آن را به اتحادیه ایرانیان تغییر دادند، بعدها نام آن به باشگاه ایرانیان مبدل گردید. از ۱۹۶۱ فعالیتهای باشگاه مزبور به حالت وقفه درآمده است.<ref> مفضلی، ص۳۳؛ چو امین او، ص۲۸۸</ref> | شیعیان میانمار دارای اصلیت هندی یا ایرانی هستند، ایرانیان در ایام گذشته ازشهرهای [[شیراز]]، [[کاشان]]، [[بهبهان]] و [[یزد]] به میانمار مهاجرت نموده‌اند. شیعیان دو مسجد بزرگ و کوچک و چند [[امام باره]] در یانگون دارند، در سایر شهرها هم مساجد و [[حسینیه]] بنا نموده‌اند.<ref>پاک آییین، ص22</ref> مهمترین انجمن‌های شیعیان «مغولیه»، «عباسیه»، «حیدریه» نام دارند. جوانان شیعه در ۱۹۰۹ سازمان اتحاد جوانان ایرانی را تشکیل داده بودند، بعد از آنکه تعداد کثیری از شیعیان در میانمار به عضویت آن درآمدند، نام آن را به اتحادیه ایرانیان تغییر دادند، بعدها نام آن به باشگاه ایرانیان مبدل گردید. از ۱۹۶۱ فعالیتهای باشگاه مزبور به حالت وقفه درآمده است.<ref> مفضلی، ص۳۳؛ چو امین او، ص۲۸۸</ref> | ||
قبرستان ایرانیان شیعه در یانگون است. تاسیس آن به سال ۱۲۳۵ قمری مطابق به ۱۸۵۶ میلادی می‌رسد.<ref>پاک آییین، ص22؛ پوریا، ص۶۲</ref> | قبرستان ایرانیان شیعه در یانگون است. تاسیس آن به سال ۱۲۳۵ قمری مطابق به ۱۸۵۶ میلادی می‌رسد.<ref>پاک آییین، ص22؛ پوریا، ص۶۲</ref> | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
== گرایش به اهل بیت== | == گرایش به اهل بیت== | ||
در برمه گروههای مختلفی به [[اهل بیت (ع)]] گرایش دارند، مانند: | در برمه گروههای مختلفی به [[اهل بیت (ع)]] گرایش دارند، مانند: | ||
* چولیامسلم؛ اجداد این گروه سالها پیش هندو مذهب بوده‌اند و بعداً به [[اسلام]] گرویده‌اند. اکنون نیز زبان اصلی این گروه هندوست. چولیامسلم با وهابیت اختلاف دارند، چون [[پنج تن]] [[ | * چولیامسلم؛ اجداد این گروه سالها پیش هندو مذهب بوده‌اند و بعداً به [[اسلام]] گرویده‌اند. اکنون نیز زبان اصلی این گروه هندوست. چولیامسلم با وهابیت اختلاف دارند، چون [[پنج تن]] [[اهل بیت(ع)]] را قبول دارند، گاه به نام پنج تن فاتحه‌خوانی می‌کنند، [[ماه محرم|ایام محرّم]] اعمال خاصی دارند و احترام ویژه‌ای برای اهل‌بیت قائل‌اند. | ||
* بودامسلم؛ در کشور میانمار کسانی که تا [[امام ششم]] را پذیرفته‌اند، بودامسلم نامیده می‌شوند. این گروه فعالیت چندانی ندارند و فقط در پایتخت سه مسجد متعلق به آنان است. شمار اینان نیز بیش از دو هزار تن نیست. بعضی از آنها در مراسم شیعه شرکت می‌کنند و تولد [[امام صادق(ع)]] را جشن می‌گیرند. | * بودامسلم؛ در کشور میانمار کسانی که تا [[امام ششم]] را پذیرفته‌اند، بودامسلم نامیده می‌شوند. این گروه فعالیت چندانی ندارند و فقط در پایتخت سه مسجد متعلق به آنان است. شمار اینان نیز بیش از دو هزار تن نیست. بعضی از آنها در مراسم شیعه شرکت می‌کنند و تولد [[امام صادق(ع)]] را جشن می‌گیرند. | ||
* سوفیست، طریقه، گرانه؛ این گروهها مانند هم‌اند و هر سه پیرو اولیا و پیران‌اند. دو گروه سوفیست و طریقه پیرو [[عبدالقادر گیلانی|شیخ عبدالقادر جیلانی‌اند]]. گروه گرانه سلسله اولیا را تا [[امام علی(ع)]] می‌رساند. البته اینان به [[اهل بیت|آل محمد(ص)]] معتقدند، در شعرهای خود فضایل اهل‌بیت(ع) را می‌سرایند و با وهابیت سخت مخالف‌اند. شمار پیروان این گروهها به بیش از پنج هزار تن می‌رسد.<ref>چو امین او، ص۲۸۸-۲۸۷</ref> | * سوفیست، طریقه، گرانه؛ این گروهها مانند هم‌اند و هر سه پیرو اولیا و پیران‌اند. دو گروه سوفیست و طریقه پیرو [[عبدالقادر گیلانی|شیخ عبدالقادر جیلانی‌اند]]. گروه گرانه سلسله اولیا را تا [[امام علی(ع)]] می‌رساند. البته اینان به [[اهل بیت|آل محمد(ص)]] معتقدند، در شعرهای خود فضایل اهل‌بیت(ع) را می‌سرایند و با وهابیت سخت مخالف‌اند. شمار پیروان این گروهها به بیش از پنج هزار تن می‌رسد.<ref>چو امین او، ص۲۸۸-۲۸۷</ref> | ||
نسخهٔ ۱۷ ژوئن ۲۰۱۵، ساعت ۱۱:۴۶
الگو:جعبه اطلاعات کشور شیعه‌نشین میانمار یا برمه، از کشورهای جنوب شرقی آسیا است، اسلام در قرن اول قمری وارد این سرزمین شد. از ۱۹۴۸م که این کشور به استقلال رسید، مسلمانان تحت فشار قرار گرفتند، به گونه‌ای که بیش از نیم میلیون مسلمان به کشورهای دیگر مهاجرت کردند.
شیعیان میانمار اصلیت هندی یا ایرانی دارند، از جمعیت آنان آمار دقیقی در دست نیست، جمعیت شیعیان بین ۱۹.۰۰۰ تا ۴۰.۰۰۰ تخمین زده می شود، مرکزیت شیعیان در یانگون و محل تجمع آنها در این شهر مسجد «مغول شیعه» (مسجدایرانیان) است، آنان در یانگون و سایر شهرها مساجد و امام باره‌هایی دارند. شیعیان میانمار در برخی آداب و رسوم از شیعیان هند و بودایی‌ها متأثر هستند. علاوه بر شیعیان گروههای دیگری مانند چولیامسلم و بودامسلم در میانمار زندگی می‌کنند که به اهل بیت گرایش دارند.
اطلاعات عمومی
میانمار، با ۶۷۶,۵۵۲ کیلومتر مربع در منطقه جنوب شرق آسیا واقع شده است. این کشور از شرق با هند و بنگلادش، و از جنوب غربی با چین هم مرز است.[۱]
در ۱۹۶۱ م بودیسم دین رسمی این کشور اعلام شد. طبق آمار رسمی ۷۵ تا ۸۵ درصد مردم برمه بودایی، ۵ درصد بت پرست، ۴ درصد مسلمان، ۴ درصد هندو و ۲ درصد مسیحی هستند.[۲]
پیشینه اسلام
تاریخ گسترش اسلام در میانمار به قرن اول هجری برمی‌گردد. بازرگانان مسلمان از مسیرهای زمینی که از منطقه غربی میانمار و ایالت آراکان این کشور می‌گذشت به مناطق غربی چین سفر می‌کردند. بسیاری از این افراد در منطقه ساحلی آراکان، رحل اقامت افکندند و اولین مناطق تجمع مسلمانان راایجاد کردند. سیاحان چینی در نوشته‌های خود از مناطق ایرانی نشین در مرزهای بین میانمار و یونن(ایالتی در جنوب غربی چین)در قرن سوم میلادی یاد کرده‌اند.[۳]
بعد از تسلط کامل انگلیس بر سراسر میانمار در ۱۸۸۶ میلادی، پای «هندی ها» من جمله مسلمانان بنگالی به میانمار گشوده شد و در ۱۹۲۱ تقریبا بیش از نیم میلیون نفر مسلمان هندی در میانمار ساکن شده بودند. مهاجرت مسلمانان هند به برمه و به دست گرفتن مشاغل عمده تجاری باعث نارضایتی مردم برمه شد، در سال‌های ۱۹۳۰-۱۹۳۸ اغتشاشات گسترده‌ای علیه مهاجرین هندی صورت گرفت و در جنگ جهانی دوم در خلال خروج نیروهای انگلیسی و ورود سربازان ژاپنی به میانمار، افراد قوم ماگ(بودایی مذهب)، به محله‌های مسلمان‌نشین در آراکان حمله‌ور شدند و هزاران نفر از مسلمانان را کشتند.[۴]
پس از استقرار ژاپنی‌ها در آراکان مسلمانان آن منطقه بر علیه ژاپنی‌ها وارد عمل گردیدند و با انگلیسی‌ها همکاری می‌کردند. و پس از تسلط مجدد نیروهای انگلیس بر آراکان در ۱۹۴۵تا ۱۹۴۸ که میانمار به استقلال رسید اداره امور منطقه عمدتا به مسلمانان سپرده شده بود، مسلمانان آراکان از محمدعلی جناح رهبر مسلمانان هند، خواسته بودند که آراکان را نیز به عنوان قسمتی از پاکستان بپذیرد. این پیشینه سبب شد که دولت مستقل میانمار، پس از آنکه در ۱۹۴۸ به قدرت رسید به آزار واذیت مسلمانان بوپژه مسلمانان ناحیه آراکان بپردازد.[۵]
جمعیت
آمار دقیقی از تعداد مسلمانان میانمار در دست نیست، دولت این کشور از اعلام جمعیت دقیق مسلمانان خودداری می‌کند و جمعیت آنان را کمتر از تعداد واقعی آنها قلمداد می‌کند. آمارهای مختلفی از تعداد مسلمانان این کشور در دست است؛ بر اساس این آمارها، جمعیت مسلمانان بین ۳ تا ۶ میلیون نفر است که برابر با ۴ تا ۱۰ درصد مردم میانمار است.[۶]
وضعیت
دولت نوین، در ۱۹۶۲م حج را ممنوع کرد. گفته می‌شود بر اثر فشارهایی که بر مسلمانان وارد می‌آمده است، بیش از نیم میلیون از مسلمانان برمه‌ای به کشورهای بنگلادش، هند، پاکستان، مالزی، تایلند، سنگاپور، امارات، عربستان و ممالک دیگر مهاجرت نموده‌اند. دولت برمه کنترل شدیدی بر فعالیتهای مساجد اعمال می‌کند، آمار ازدواج و تمایل مردم جهت انجام قربانی در مراسم عید قربان و نیز آمار افرادی که در مساجد به آموختن قرآن کریم مشغول می‌شوند، به دولت گزارش داده می‌شود.[۷]
در گزارش نشریه انگلیسی «ساندی تایمز» آمده است که نظامیان قصد دارند، بودایی‌ها را به ایالت آراکان، در غرب میانمار که در گذشته مسلمان‌نشین بوده است، گسیل دارند.[۸] از ۱۴۳۰ میلادی تا ۱۷۸۴ در این منطقه قوانین اسلامی اجرا می‌شده است.[۹]
مسلمانان در برمه فرقه‌های گوناگون دارند. گروههای شافعی، حنفی، مالکی، حنبلی، چولیامسلم، بودامسلم، اصل حدیث، قادیانی، سوفیست، طریقه، گرانه، بنگالی‌مسلم، سورطی‌مسلم و وهابیت از آن جمله‌اند.[۱۰] اکثریت مسلمانان میانمار سنی بوده ولی تعدادی شیعه نیز در میانمار زندگی می‌کنند.[۱۱]
تشیع
شیعیان میانمار دارای اصلیت هندی یا ایرانی هستند، ایرانیان در ایام گذشته ازشهرهای شیراز، کاشان، بهبهان و یزد به میانمار مهاجرت نموده‌اند. شیعیان دو مسجد بزرگ و کوچک و چند امام باره در یانگون دارند، در سایر شهرها هم مساجد و حسینیه بنا نموده‌اند.[۱۲] مهمترین انجمن‌های شیعیان «مغولیه»، «عباسیه»، «حیدریه» نام دارند. جوانان شیعه در ۱۹۰۹ سازمان اتحاد جوانان ایرانی را تشکیل داده بودند، بعد از آنکه تعداد کثیری از شیعیان در میانمار به عضویت آن درآمدند، نام آن را به اتحادیه ایرانیان تغییر دادند، بعدها نام آن به باشگاه ایرانیان مبدل گردید. از ۱۹۶۱ فعالیتهای باشگاه مزبور به حالت وقفه درآمده است.[۱۳]
قبرستان ایرانیان شیعه در یانگون است. تاسیس آن به سال ۱۲۳۵ قمری مطابق به ۱۸۵۶ میلادی می‌رسد.[۱۴]
در اسفند ۱۳۷۵ مدرسه علوم اسلامی حجتیه در شهر پروم برمه تأسیس شد. [۱۵]
وضعیت
از نظر اقتصادی، وضعیت اکثر شیعیان در حد متوسط و پایین است و به شغل‌هایی نظیر دریانوردی، دوره گردی و رانندگی مشغولند. اما در بین آنان افرادی معدود صاحب نفوذ و ثروت نیز هم پیدا می‌شود.[۱۶]
عزاداری شیعیان میانمار، متأثر از منطقه سند، پاکستان و عموماً شبه قاره هند است. فرهنگ ایرانی در میان شیعیانی که اصالت ایرانی دارند، نیز دیده می‌شود.[۱۷] و در برنامه‌های شیعیان مسائلی دیده می‌شود که پایه و اساس دینی ندارد و آلوده به خرافات یا متأثر از فرهنگ بودایی است.[۱۸]
مناطق
مرکزیت شیعه در یانگون است، مسجد «مغول شیعه» یا «پنجه مسجد» (مسجدایرانیان) محل اصلی تجمع شیعیان است. بنا به گفته محسن پاک امین در مجله اخبار شیعیان، از روی تابلوی سنگی مسجد می‌توان دریافت که ساخت این مسجد، در ساعت 4 بعد از ظهر 12 ربیع الاول 1293 ق برابر با 6 آوریل 1877 م پایان یافته است، در 6 آوریل 1977 جشن یکصدمین سال ساخت این مسجد گرفته شده است.[۱۹] شیعیان در شهرهای ماندلی، آماراپورا، تانگ جی، تانگو، پروم، ساندوی، مالمین و میک چی تا نیز زندگی می‌کنند.[۲۰]
آمار
| جمعیت کل | مسلمانان | شیعیان | درصد شیعیان | سال | منبع |
|---|---|---|---|---|---|
| ۵۰.۵۱۹.۰۰۰ | ۴۰.۰۰۰ | ۰.۰۸ درصد | ۲۰۰۸ | مجمع جهانی اهل بیت | |
| ۵۵.۳۹۰.۰۰۰ | ۱.۸۸۹.۰۰۰ | کمتر از ۱۹.۰۰۰ | کمتر از ۱ درصد | ۲۰۰۹ | انجمن دین و زندگی اجتماعی«مؤسسه PEW»[۲۱] |
گرایش به اهل بیت
در برمه گروههای مختلفی به اهل بیت (ع) گرایش دارند، مانند:
- چولیامسلم؛ اجداد این گروه سالها پیش هندو مذهب بوده‌اند و بعداً به اسلام گرویده‌اند. اکنون نیز زبان اصلی این گروه هندوست. چولیامسلم با وهابیت اختلاف دارند، چون پنج تن اهل بیت(ع) را قبول دارند، گاه به نام پنج تن فاتحه‌خوانی می‌کنند، ایام محرّم اعمال خاصی دارند و احترام ویژه‌ای برای اهل‌بیت قائل‌اند.
- بودامسلم؛ در کشور میانمار کسانی که تا امام ششم را پذیرفته‌اند، بودامسلم نامیده می‌شوند. این گروه فعالیت چندانی ندارند و فقط در پایتخت سه مسجد متعلق به آنان است. شمار اینان نیز بیش از دو هزار تن نیست. بعضی از آنها در مراسم شیعه شرکت می‌کنند و تولد امام صادق(ع) را جشن می‌گیرند.
- سوفیست، طریقه، گرانه؛ این گروهها مانند هم‌اند و هر سه پیرو اولیا و پیران‌اند. دو گروه سوفیست و طریقه پیرو شیخ عبدالقادر جیلانی‌اند. گروه گرانه سلسله اولیا را تا امام علی(ع) می‌رساند. البته اینان به آل محمد(ص) معتقدند، در شعرهای خود فضایل اهل‌بیت(ع) را می‌سرایند و با وهابیت سخت مخالف‌اند. شمار پیروان این گروهها به بیش از پنج هزار تن می‌رسد.[۲۲]
پیوند به بیرون
پانویس
- ↑ مفضلی، ص۳
- ↑ مفضلی، ص۲۵
- ↑ مفضلی، صص۲۷-۲۹
- ↑ مفضلی، ص۳۱
- ↑ مفضلی، ص۳۱-۳۲
- ↑ فدایی، ص139
- ↑ چو امین او، ص۲۸۶؛ مفضلی، ص۳۲-۳۳
- ↑ مفضلی، ص۳۵
- ↑ مفضلی، ص۳۶
- ↑ چو امین او، ص۲۸۶
- ↑ مفضلی، ص۳۳؛ چو امین او، ص۲۸۸
- ↑ پاک آییین، ص22
- ↑ مفضلی، ص۳۳؛ چو امین او، ص۲۸۸
- ↑ پاک آییین، ص22؛ پوریا، ص۶۲
- ↑ گلی زواره، گذری بر تاریخ، جغرافیا، فرهنگ و... میانمار، ص۴۰
- ↑ گلی زواره، گذری بر تاریخ، جغرافیا، فرهنگ و... میانمار، ص۳۹
- ↑ گلی زواره، گذری بر تاریخ، جغرافیا، فرهنگ و... میانمار، ص۳۸-۳۶
- ↑ برای اطلاع از این گونه موارد نک: گلی زواره، گذری بر تاریخ، جغرافیا، فرهنگ و... میانمار، ص۳۷-۳۸
- ↑ پاک آییین، ص22
- ↑ گلی زواره، گذری بر تاریخ، جغرافیا، فرهنگ و... میانمار، ص۳۶
- ↑ مجمع جهانی اهل بیت
- ↑ چو امین او، ص۲۸۸-۲۸۷
منابع
- مفضلی، حسین، میانمار(برمه)، وزارت امور خارجه، تهران، ۱۳۷۲ش.
- چو امین او، گزارش ادیان و مذاهب در کشور میانمار، طلوع، شماره ۱۰-۱۱، تابستان و پاییز ۱۳۸۳
- گلی زواره،غلامرضا، گذری بر تاریخ، جغرافیا، فرهنگ و... میانمار (برمه) (قسمت پایانی)؛ اوضاع فرهنگی و اقتصادی شیعیان در میانمار (برمه)، درسهایی از مکتب اسلام، اسفند ۱۳۹۱ - شماره ۶۲۲. ص۳۴-۴۱.
- پوریا، علی، اسلام در میانمار (بخش دوم)، فرهنگ کوثر، فروردین ۱۳۷۹ - شماره ۳۷، ص۶۰ تا ۶۳
- فدایی، سید احمد، مسلمانان برمه، مشکو‌ة، پاییز ۱۳۷۳ - شماره ۴۴، از ۱۳۳ تا ۱۵۵
- پاک آییین، محسن، تشیع و زبان فارسی در میانمار، مجله اخبار شیعیان، سال هشتم، شماره هشتاد و سوم، مهر 1391 شمسی
تشیع در آسیا | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| آسیای غربی |
|  | ||||||
| آسیای مرکزی |
| |||||||
| آسیای جنوبی |
| |||||||
| آسیای شرقی |
| |||||||
| آسیای جنوب شرقی |
| |||||||