ذبیح‌الله محلاتی
| روحانی و نویسنده شیعه | |
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | ذبیح‌الله محلاتی مشتاق‌عسکری |
| تاریخ تولد | سال ۱۳۱۰ق |
| زادگاه | محلات |
| تاریخ وفات | ۱۵ اسفند ۱۳۶۴ش |
| محل دفن | صحن حرم امامزاده حمزة بن موسی الکاظم(ع)(شهر ری) |
| خویشاوندان سرشناس | میرزا محمد عسکری تهرانی(پدر همسر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید ابوالحسن اصفهانی • آقا ضیاءالدین عراقی • محمدجواد بلاغی • میرزا حسین نائینی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه نجف • حوزه علمیه سامرا |
| اجازه روایت از | سید ابوالحسن اصفهانی • میرزا حسین نائینی |
| تألیفات | ریاحین الشریعة تاریخ سامراء • فرسان الهیجاء |
ذبیح‌الله محلاتی مشتاق‌عسکری (۱۲۷۱-۱۳۶۴ش) معروف به ذبیح‌الله محلاتی روحانی و نویسنده شیعه. وی در سال ۱۳۳۰ق به عراق رفت، در حوزه علمیه نجف و سامرا تحصیل کرد و در سال ۱۳۷۶ق به ایران بازگشت. او دارای تألیفات فراوانی است از جمله ریاحین الشریعة، مآثر الکبرا فی تاریخ سامرا و فرسان الهیجاء. مزار او در حرم عبدالعظیم حسنی است.
زندگی‌نامه
ذبیح‌الله محلاتی در سال ۱۳۱۰ق/۱۲۷۱ش در محلات به‌دنیا آمد.[۱] او در ۱۵ اسفند ۱۳۶۴ش (۱۴۰۶ق) از دنیا رفت[۲] و در صحن امامزاده حمزة بن موسی در حرم عبدالعظیم حسنی دفن شد.[۳]
ازدواج
محلاتی پس از سکونت در سامرا با دختر میرزا محمد عسکری تهرانی ازدواج کرد.[۴]
تعیین نام‌خانوادگی
در زمان اقامت وی در سامرا، از طرف کنسول ایران به ایرانیان مقیم سامرا اعلام شد که باید نام خانوادگی انتخاب کنند و شناسنامه بگیرند. ذبیح الله محلاتی به قصد تبرک به عسکریین، لقب «مشتاق‌عسکری» را برای خود برگزید و از این‌رو او را ذبیح‌الله محلاتی مشتاق‌عسکری نیز می‌خوانند.[۵]
تحصیلات
ذبیح‌الله محلاتی دروس مقدماتی را در محلات فراگرفت و در سال ۱۳۳۰ق به نجف مهاجرت کرد و در حوزه علمیه نجف مشغول تحصیل شد. وی به مدت ۱۲ سال نزد اساتیدی همچون عبدالحسین رشتی(درگذشت:۱۳۷۳ق)، سید ابوالحسن اصفهانی، آقا ضیاءالدین عراقی، محمدجواد بلاغی و میرزا حسین نائینی کسب علم کرد. او از سید ابوالحسن اصفهانی و میرزا حسین نائینی اجازه روایت دریافت کرد.[۶]
محلاتی در سال ۱۳۴۱ق به سامرا مهاجرت و در درس خارج فقه شرکت کرد و همزمان به تدریس در مراحل مقدماتی پرداخت و در کنار آن مشغول تألیف شد.[۷] او برای مدتی نیز در کاظمین از درس سید حسن صدر استفاده کرد.[۸]
بازگشت به ایران
محلاتی در سال ۱۳۷۶ق به ایران بازگشت و در تهران ساکن شد. او ضمن اقامه نماز جماعت در مسجد مشیرالدوله (واقع در خیابان خاوران تهران)، به تألیف و ترویج احکام و معارف دینی مشغول شد.[۹] گفته شده او با انقلاب اسلامی همراه بود؛ ولی به علت کهنسالی فعالیت چشمگیری از او گزارش نشده است.[۱۰] محلاتی در آغاز جلد دوم به شرح حال امام خمینی پرداخته و می‌نویسد:«لایخفی که ترجمه ایشان را در جلد اول همین کتاب مرقوم داشتم. چون کتاب را به مطبعه بردم برای طبع آنرا پسندیدند ولی به شرط این‌که ترجمه مشارالیه را ساقط کنید، چون ما نمی‌توانیم ترجمه ایشان را درج کنیم که اگر این کار را بنماییم از نشر کتاب جلوگیری خواهند نمود. ناچار به این شرط کتاب طبع شد. اکنون در این جلد ثانی درج می‌نماییم لعل الله یحدث امرا بعد امر.» [۱۱]
تألیفات
محلاتی دارای تألیفات متعددی است و تا ۶۰ اثر برای او ذکر کرده‌اند. برخی از آن‌ها عبارتند از:
- مآثر الکبراء فی تاریخ سامرا[۱۲]
- ریاحین الشریعة؛ به زبان فارسی در پنج جلد در شرح حال بانوان شیعه
- کشف الغرور او مفاسد السفور: در موضوع مفاسد بی‌حجابی و زیان آن
- فرسان الهیجاء؛ در شرح حال اصحاب امام حسین(ع)
- اختران تابناک یا کشف الکواکب در شرح حال مشاهیر ال ابی طالب.
- قضاوت‌های امیرالمؤمنین
- کشف الغاشیة در زندگانی عایشه
- الحق المبین، به زبان عربی درباره قضاوت‌های امیرالمومنین(ع)
- قلائد النحور فی وقایع الایام و الشهور به زبان فارسی
- کشف الاشتباه در کج‌روی‌های اصحاب خانقاه
- السیوف البارقه او تنبیه اصحاب الخرقه در ذکر نام ۱۲۴ نفر از عالمان بزرگ شیعه که کتاب علیه صوفیه نوشته‌اند وبررسی احوال اشخاصى که به تصوف متهم هستند.
- کشف المغیبات مشتمل بر احوال غیبیه
- کشف الهاویة به زبان فارسی در احوال و مطاعن معاویه(کشف الهاویه در تاریخ و وقایع ایام حکومت و زندگی معاویة بن ابی سفیان)[۱۳]
پانویس
- ↑ شریف‌رازی، اختران فروزان ری و طهران، مکتبة الزهراء، ص۱۹۷.
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۸۵۲.
- ↑ شریف‌رازی، اختران فروزان ری و طهران، مکتبة الزهراء، ص۱۹۸.
- ↑ ری‌شهری، دانشنامه ری، ۱۳۹۸ش، ج۲، ص۴۴۴.
- ↑ احمدی، گلشن ابرار، ج۵، ص۴۷۲.
- ↑ احمدی، گلشن ابرار، ج۵، ص۴۷۵.
- ↑ احمدی، گلشن ابرار، ج۵، ص۴۷۱-۴۷۲.
- ↑ شریف‌رازی، اختران فروزان ری و طهران، مکتبة الزهراء، ص۱۹۸.
- ↑ شریف‌رازی، اختران فروزان ری و طهران، مکتبة الزهراء، ص۱۹۸.
- ↑ احمدی، گلشن ابرار، ج۵، ص۴۷۲-۴۷۵.
- ↑ محلاتی،اختران تابناک یا کشف الکواکب، ج۲.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۱۱، ص۳۱۴.
- ↑ شریف‌رازی، اختران فروزان ری و طهران، مکتبة الزهراء، ص۱۹۸.
منابع
- شریف‌رازی، محمد، اختران فروزان ری و طهران، قم، مکتبة الزهراء، بی‌تا.
- احمدی، مهدی، گلشن ابرار، ج۵، اول، قم، نورالسجاد، ۱۳۸۴ش.
- آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی التصانیف الشیعه، قم و تهران، اسماعیلیان و کتابخانه اسلامیه تهران، ۱۴۰۸ق.
- ری‌شهری، محمد، دانشنامه ری، تهران، دارالحدیث، ۱۳۹۸ش.
پیوند به بیرون