بحث ویکی شیعه:صفحههای مورد نیاز
ظاهر
آخرین نظر: ۲۹ نوامبر ۲۰۲۳ توسط Naghavi در مبحث رسم/فرهنگ عمومی/رفتارهای اجتماعی/عرف
کاربران ویکی شیعه مدخلهای پیشنهادی خود را اینجا بنویسند. و اگر هم توضیحی لازم داشت اضافه کنند. نیازی به امضا کردن نیست.
قرآن و علوم قرآنی
داستان
مفاهیم و اصطلاحات
- شیعهشناسی
- امامتپژوهی
- حَمَلة عرش (حاملان عرش الهی) در ویکیپدیای انگلیسی ببینید:
شخصیتهای قرآنی
متفرقه
- ترجمه قرآن موزه پارس ترجمهٔ قرآن موزهٔ پارس ترجمهٔ فارسی بسیار کهنی از قرآن است. یک نسخه از این ترجمه در دست است و در موزهٔ پارس شیراز نگهداری میشود.
- ادوارد حقوردیان تنها مترجم قرآن به زبان ارمنی. از ترجمه فارسی به ارمنی ترجمه کرده اند. در ویکی پدیا صفحه دارد.
- لواء حمد (حامل آن امام علی(ع) خواهد بود.)
انبیاء
- نگاره محمد(ص): در ویکی پدیا ببینید: نگاره محمد
امامان(ع)
- نحن صنائع ربنا
امام علی
- شباهتهای امام علی(ع) به پیامبران
- برهان افضلیت اثبات امامت امیرالمؤمنین (ع) با استفاده از قاعده افضلیت امام
امام کاظم
امام مهدی
- صاحب الامر اکنون تغییرمسیر به صفحه امام مهدی(ع) است.
بنیهاشم و امامزاده
- محمد هلال بن علی فرزند بلافصل امام علی که در آران و بیدگل مدفون است
- یحیی بن عبدالله بن حسن طالبی که علیه هارون عباسی قیام کرد.
- شکسته شدن سر حضرت زینب بر اثر کوبیدن آن به محمل هنگام دیدن سر برادر(ع).
عالمان
- شهدای پنجگانه
- احمد بن عیاش جوهری (درگذشت:۴۰۱ق) محدث امامی مقیم بغداد.
- حسین بن فتح معروف به واعظ بکرآبادی جرجانی، شاگرد شیخ طوسی و استاد فضل بن حسن طبرسی و سدیدالدین حمصی
- سید حسین مدرسی طباطبایی، فقیه و نویسنده کتاب مکتب در فرایند تکامل
- ابوریحان بیرونی
- محمد بن زکریای رازی
فعالان سیاسی ـ اجتماعی
شاعران
- سبط جعفر (شاعر) از پاکستان
- ریحان اعظمی از پاکستان
- بوا عباس از بلتستان پاکستان
- کاظم اُزْری شاعر آیینی عربزبان
- دیک الجن (۱۶۱-۲۳۵ق)
- سید محمدعلی ریاضی یزدی
خوشنویسان
- محمدشفیع ارسنجانی خطاط شیعه دوره قاجار که از جمله آثار او کتابی به نام الدعاء شامل زیارت عاشورا و دعای کمیل است.
- امسلمه قاجار معروف به گلینخانم
- غلامحسین امیرخانی
- سلمانعلی ارزگانی
- علی بابا اورنگ
تهذیبکاران
نویسندگان
- بنت الشاطی، نویسنده و محقق مصری
- اسماعیل انصاری زنجانی
مداحان
- غلام کویتیپور
مستبصرین
- صالح الوردانی
- روژه گارودی، فیلسوف، سیاستمدار و نویسنده و مستبصر معاصر فرانسوی
منتقد یا مخالف
احزاب، گروه، تشکل، اقوام و نهادها
- جامعه دیانت، یک گروه مذهبی شیعی در ایران که از ۱۲۹۹ش شروع به فعالیت کرده بود.
- القاعده
- آل حسام (خاندان)
- گروههای اسلامگرای مخالف شیعه در پاکستان:
- گروه فرقانNima.F ۲۳ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۳۹ (UTC)
مراکز علمی و پژوهشی
آیینها
تعزیه
محرم
- کربزنی (آیین)
- دمادمزنی (آیین)
- إِنَّ اللَّهَ قَدْ شَاءَ أَنْ یَرَاکَ قَتِیلًا
- إِنَّ اللَّهَ قَدْ شَاءَ أَنْ یَرَاهُنَّ سَبَایَا
دیگر آیینها
رسم/فرهنگ عمومی/رفتارهای اجتماعی/عرف
- قتلهای ناموسی
- حجله (عروسی/عزا) یا حجله بستن Naghavi (بحث) ۲۹ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۱۴ (+0330)
مناسبتها
- روز تبلیغ دینی و اطلاعرسانی دینی
- کنفرانس شیعهشناسی کالج اسلامی لندن یکی از مهمترین کنفرانسهای شیعهشناسی در دنیا این کنفرانس بوده که از سال 2015 تاکنون همهساله برگزار شده و به عنوان یک ایونت معتبر شناخته میشود.
تولیدات
کتاب
- وسیلة المآل فی عد مناقب الآل
- علی امام المتقین نوشته عبدالرحمن شرقاوی
- مصباح الانوار
- قیام جاودانه (سخنی چند پیرامون عاشورا و آفاق آن)، محمدرضا حکیمی
- خون خدا: گزارشی از عاشورای سال ۶۱ هجری جواد محدثی
- قصه کربلا علی نظریمنفرد
- قصه کوفه علی نظریمنفرد
- قصه مدینه علی نظریمنفرد
- قصه صلح خونین علی نظریمنفرد
- قصه هجرت علی نظریمنفرد
- مصباح الانوار فی فضائل امام الابرار (کتاب)
- منتقلة الطالبية، ابن طباطبا؛ کتاب بیان مناطقی است كه قبايل طالبيه (اولاد و فرزندان ابوطالب) در آنجاها سکنی گزیدهاند.
- جوابات المسائل السلاریه پرسشهای اعتقادی و فلسفی سلار دیلمی و پاسخهای سید مرتضیNima.F (بحث) ۱۳ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۱۶ (UTC)
- کتاب التعارض اثر سید محمدکاظم طباطبایی یزدی.
- مفردات الفاظ القرآن
- الامام علی علیهالسلام نبراس و متراس (کتاب)، اثر سلیمان کتانی
- الامام علی بن ابیطالب اثر عبدالفتاح عبدالمقصود
- السیدة زینب عقیلة بنی هاشم،
- فاطمة الزهراء علیها السلام وتر فی غمد، اثر سلیمان کتانی
- کتاب ثلاث رسائل فی الجهاد اثر آیتالله خامنهای
- کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب) اثر محمدحسین رجبی دوانی
- الکامل فی التاریخ (کتاب) اثر ابن اثیر
شبکه تلویزیون
- شبکه تلویزیونی ماهوارهای الزهرا، ترکیه
- شبکه تلویزیونی ماهوارهای سچ تی وی، پاکستان
- شبکه تلویزیونی ماهوارهای، اهل البیت، پاکستان
- شبکه تلویزیونی ماهوارهای هادی تی وی، پاکستان
شعرها
- امشب شهادتنامه عشاق امضا میشود
- حسین آرام جانم حسین روح و روانم اثر محمدعلی کریمخانی
- نبی عربی و رسول مدنی
- یا علی گفتیم و عشق آغاز شد
فهرستها
فیلمها و سریالها
- در مسیر باران؛ انیمیشینی ایرانی درباره ریان بن صلت و امام رضا(ع)
- کاروان سربلندی (موکب الإباء)؛ فیلم سینمایی مشهور در مورد حرکت کاروان کربلا از شروع حرکت امام، قیام، اسارت، سخنرانی حضرت زینب(س) و امام سجاد در شام و...
هنر اسلامی
دانشنامههای اسلام و تشیع
- دائرةالمعارف امام حسین(ع)
- دائرةالمعارف اسلام (IE)، چاپ بریل
- دایرة المعارف قرآن کریم پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن(پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات)
- دائرةالمعارف قرآن (IQ)، چاپ بریل
- ویکیفقه
- دانشنامه اسلامی ویکی اهل البیت(ع)
- دانشنامه عقاید اسلامی محمدیریشهری و دیگران. برگزیده بیست و پنجمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران.
- دانشنامه سیره نبوی(ص) گروه تاریخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- دانشنامه کلام اسلامی زیر نظر آیت الله سبحانی.
- دایرة المعارف آخرالزمان زیر نظر اسماعیل شفیعی اردستانی.
علوم، مفاهیم و اصطلاحات
نظریهها
- نظریه بازگشت با خویشتن اقبال لاهوری
- نظریه علمای ابرار
- تشیع انگلیسی یا شیعه انگلیسی یا لندنی
مفاهیم
# غذای حلال
- حلال (محصولات غذایی) به عنوان یک نشان تجاری که بر محصولات غذایی درج می شود.
- روزی یا رزق
- فرهنگ اسلامی به عنوان یک اصطلاح
- مکتب اهل بیت(ع)
- حاکم اسلامی
زبانها
حدیث
- حديث اربعمأة (حدیثی از امیرالمؤمنین(ع) که در مجلسى چهارصد مطلب كه مؤمنان براى اصلاح امور دین و دنیاى خود بدانها نیازمندند به اصحابش آموخت)
- علی ممسوس فی ذات الله (حدیث)
- حدیث علامات مؤمن
- حدیث باب حطه
- حدیث حوض
عرفان و تصوف
- عرفان به عنوان مقسم عرفان نظری و عملی
- عرفان عملی
- تصوف
- فرقههای شیعی تصوف دست کم فرقههای معروف تصوف به عنوان مثال:گنابادیه، قادریه،اهل حق
کلام و فلسفه
- علم الهی
- فضائل اهلبیت(ع)
- معنویت
- ویژگیهای امامت یا امامان
- رابطه علم و دین
- فلسفه احکام
- رابطه عقل و دین
مذاهب و فرق اسلامی
اصطلاحات فلسفی
- براهین جهانشناختی مجموعه ای از براهین اثبات خدا (برهان حرکت، برهان حدوث، برهان امکان و وجوب و برهان علیت)
- اصل امتناع تسلسل
- دور بطلان دور
- اصل امتناع و اجتماع متناقضان
- خلقت و آفرینش: نظریهای مختلف: نظر فلاسفه: صدور(فیض؛ نظر متکلمان: خلق از عدم؛ نظر عرفا: تجلی و تشأن
- قوه و فعل اصطلاحات فلسفی
- جوهر و عرض اصطلاحات فلسفی
- ماده اصطلاح فلسفی-فیزیکی
- ماتریالیسم
- فیزیکالیسم
- متناهی و غیرمتناهی
- برهان معرفت نفس
- برهان امکان فقری
- بدیهی یا بدیهیات
تاریخ
- بنیمخزوم
- شعوبیه قیام ایرانیان علیه حاکمان اموی. این قیام هم بهجهت دینی و هم ملی بسیار مهم است.
- شرححالنویسی/تراجم
- قاجاریان یا دوره قاجار
حوادث تاریخی
- تشییع و تدفین امام علی(ع)
- تخریب میراث تاریخی صدر اسلام توسط وهابیت. این مقاله را در ویکیپدیای انگلیسی با این عنوان ببینید: Destruction of early Islamic heritage sites in Saudi Arabia
- قیام حسن به هرش با شعار الرضا من آل محمد
- مشروطه
اقتصاد اسلامی
- عباس میرآخوری اقتصاددان اسلامی ایرانی زنده مقیم امریکاNima.F ۱۹ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۳۷ (UTC)
- محمدنقی نظرپور آخوند اقتصاددان شیعه از دانشگاه مفید قم فوت شدهNima.F ۱۹ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۳۷ (UTC)
- سید عباس موسویان آخوند با مطالعات اقتصادی و دبیر کمیته فقهی بانک مرکزی ایران فوت شدهNima.F ۱۹ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۳۷ (UTC)
- ایرج توتونچیان اقتصاددان اقتصاد اسلامی ایرانیNima.F ۱۹ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۳۷ (UTC)
- سید کاظم صدر اقتصاددان ایرانیNima.F ۱۹ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۳۷ (UTC)
فقه
- فقه اهلسنت. حتی فقه هر یک از مذاهب چهارگانه نیز میتواند مدخل مستقلی باشد.
- محرمات احرام
- شهادت (فقه)
- لباس احرام / در حال حاضر به احرام تغییرمسیر است.
- مصارف زکات
اصول فقه
- عام و خاص
- مطلق و مقید
- اوامر و نواهی
- ظن
- اطمینان
- تخصص (اصطلاح اصولی)
- تخصیص (اصطلاح اصولی)
اخلاق
- فضایل اخلاقی (به اخلاق تغییر مسیر دارد که به نظر باید جدا شود)
- رذائل اخلاقی
حقوق
- حبس تعزیری
- کشف حجاب/ فعلا به قانون کشف حجاب تغییرمسیر است
سیاست
پزشکی
شبه قاره
پاکستان
سازمانها
- سازمان امامیه آرگنایزیشن (I.O)
- شیعیان پاکستان؛ اقلیت مدعی و محصور (کتاب). این کتاب در سال ۲۰۱۹ از سوی انتشارات اکسفورد منتشر شده و نگاهی نسبتا جامع به حضور و جایگاه شیعیان در منطقه از جمله پاکستان دارد. کتاب به انگلیسی منتشر شده است و ترجمه فارسی ندارد.
- وفاق المدارس شیعه پاکستان؛ سازمان مدیریت مدارس دینی شیعیان پاکستانE.amini (بحث) ۱۸ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۳۳ (UTC)
- جامعه روحانیت بلتستان پاکستان
- علی مسجد ملاحظه شود
- اصغریه آرگنائزیشن پاکستان
علما
- علامه باقر چکرالوی
- علامه سید محمد یار شاه
- سید مرتضی حسین صدر الافاضل
- شیخ رجب علی
- شیخ علی برولمو
- اختر عباس نجفی
- شهید حسن ترابی
- شیخ نوروز علی نجفی (در پاکستان نقشی همانند مدرس افغانی داشتند)
- حسین بخش جارا ایشان تفسیر قرآن تحت عنوان انوار النجف دارد
- شیخ علی مدد نجفی مدیر فقید مدرسه جعفریه پارا چنار، ایشان سرمایهگذاری قابل توجه در پارچنار و شهر پشاور کرده است که در امد انها مصرف مدرسه جعفریه پاراچنار میشود. پاک هوتل در شهر پشاور متعلق به این مدرسه است.
- محمد نواز عرفانی مدیر فقید مدرسه جعفریه پاراچنار
- حافظ سید ریاض حسین نجفی، مدیر مدرسه معروف جامعه المنتظر در شهر لاهور
- مولانا سید ابوالقاسم حائری
دیگر شخصیتها
- محمد علی نقوی
- ارسلان بساسیری
- جنرال محمدموسی خان هزاره چهارمین رییس ستاد ارتش پاکستان(۱۹۰۸-۱۹۹۱م)، حاکم بلوچستان بود و پیکر وی طبق وصیتش در حرم امام رضا(ع) آرام گرفت و دفن شد. دایرة المعارفهای زیادی در باره ایشان مدخل نوشته اند.Erfani (بحث) ۳ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۵۷ (UTC)
حوزههای علمیه
- جامعة المنتظر لاهور
- جامعة الکوثر (اسلام آباد)
- جامعة المصطفٰی (لاهور)
- جامعة الحجت (اسلام آباد)
- مدرسه جعفریه (پاراچنار)
- مدارس اهلبیت (این یک سازمان مانندی است که چندین مدرسه تحت سرپرستی اینها میباشد)
- مدارس محمدیه (بلتستان)(مدارس متعددی تحت نظر این سازمان میباشد.
- مدرسه العروة الوثقی (لاهور)
احزاب سیاسی
- حزب دموکراتیک هزاره حزب سیاسی هزارههای پاکستان در کویته مرکز بلوچستان است و حسینعلی یوسفی و عبدالعزیز هزاره دبیر کلهای قبلی این حزب توسط لشکر جهنگوی ترور شده اند.
- لشکر جهنگوی شاخهای از سپاه صحابه یک گروه تورریستی ضد شیعه
شهرها
- پشاور مرکز ایالت خیبر پختونخواه که عمدتا پشتو زبان است و در عین حال یکی از مراکز اصلی شیعیان پاکستان و افغانستان به شمار می رود.
- کویته، مرکز ایالات بلوچستان پاکستان که جمعیت اقلیتشیعه عمدتا هزاره در ان ساکن هستند دو مدرسه علیمه دارند و در سالهای اخیر اماج حملات هدفمند قرار گرفته اند.
- هنگو
- مولتان
- لاهور، مرکز ایالات پنجاب که اقلیت شیعیان در ان زندگی می کنند و مدارس دینی فعال دارند.
- کراچی، مرکز ایالت سند که اقلیت شیعه در انجا نیز حضور قوی دارند.
مراسم
علمکشی در پاراچنار روز اول فروردین برگزار میشود.
اماکن
- حرم لعل شهباز قلندر، مربوط به قرن سیزدهم واقع در ایالات سند.
هند
علما و شخصیتها
- حیدر علی ایشان پدر تیپوسلطان که حاکم میسور هند بودند.
- میرزا خلیق پدر میرانیس که خودش نیز مرثیه نگار بودند.
- آیتالله حسنین شعبانی، در قم هستند و صاحب دو جلد رساله عملیه، با نظریات بکر و مخالف مشهور.
- مرثیهنگاری در شبه قاره
حوزههای علمیه و مدارس دینی
سازمانها، بنیادها و تشکلها
- بنیاد ایمان/بنیاد شیعه، واقع در شهر بمبئی تأسیس ۱۹۸۷م.
- کتابخانه امانی حاجی ناجی، واقع در گجرات هند.
- شبکه جهانی اسلامی، مرکز امانی بزرگ شیعه در بمبئی
کشورها
افغانستان
شخصیتها
- محمد حسن ادیب هروی (۱۲۶۳ـ۱۳۴۷ش) نویسنده و معلم مقیم مشهد، دارای آثار تاریخی و ادبی.
- حسن باعثی هروی (۱۲۹۳ ـ ۱۳۳۸ش) فقیه و مدرس مقیم یزد. معروف به میرزا حسن یزدی.
- علی اصغر بشیر هروی (۱۲۹۸ ـ ۱۳۶۰ش) روحانی و فعال سیاسی شیعه و مؤسس نشریه طنز ترجمان.
- سید ابوالقاسم بلخی (۱۲۸۸ ـ ۱۳۵۸ش) فقیه و استاد فلسفه حوزه در ایران.
- سید برهان الدین بلخی (درگذشت:۱۳۴۹ق/۱۳۰۹ش)، شاعر، فرزند سید سلیمان بن ابراهیم قندوزی (مؤلف ینابیع الموده)، از همراهان نزدیک سیدجمال الدین افغان.
- براتعلی تاج (۱۲۹۳ ـ ۱۳۴۲ش)، فعال سیاسی و مشروطه خواه شیعه هزاره.
- سلطان محمد ترکستانی (۱۲۹۱ـ۱۳۵۷ش)، فقیه و مدرس هزاره مقیم مزار شریف. کشتهشده توسط حکومت کمونیستی حزب خلق افغانستان.
- نور احمد تقدسی (۱۳۰۶ش ـ ۱۳۹۰ش) فقیه و امام جمعه کابل.
- عبدالحسین توفیق (۱۲۹۷ـ ۱۳۵۶ش) نویسنده و شاعر مقیم هرات.
- عبدالاحمد جاوید (۱۳۰۴ش ـ ۱۳۸۱ش)، نویسنده و استاد دانشگاه و دارای دکترای ادبیات فارسی.
- سرور جویا (۱۲۷۷ـ۱۳۴۰ش) فعال سیاسی که بهدستور محمد داود، صدراعظم وقت افغانستان به زندان افتاد و در آنجا فوت کرد.
- سید جلال شریعت (۱۲۷۲ ـ ۱۳۳۸ش)، عالم و خطیب در کابل و هرات، برادر کوجک میر علیاحمد حجت.
- رمضانعلی شریفی (۱۳۰۷ ـ ۱۳۵۸ش)، روحانی و نماینده پارلمان افغانستان در زمان ظاهرشاه. بهدست نیروهای حکومت کمونیستی حزب خلق افغانستان کشته شد.
- میر علیاصغر شعاع (۱۲۸۸ ـ ۱۳۳۶ش)، فعال سیاسی و نماینده کابل در زمان ظاهرشاه. در زندان فوت کرد.
- سید حیدر شمشیری (درگذشت:۱۳۱۵ش)، روحانی و خطیب مشهور در شمال افغانستان.
- عزیزالله غزنوی (۱۲۷۸ ـ ۱۳۴۲ش)، فقیه و مدرس در کابل.
- میرحسین صادقی پروانی (۱۳۱۳ ـ ۱۳۹۵ش)، عالم و فعال سیاسی و عضو مؤسس حزب وحدت اسلامی افغانستان
- محمد حسین صادقی نیلی (۱۳۱۸ ـ ۱۳۶۹ش). روحانی، مجاهد و اولین فرمانده نیروهای حزب وحدت اسلامی افغانستان. او در ۲۴ آبان ترور شد.
- سید علیخان (زنده در ۱۱۶۱ش)، طبیب کابلی که به مشهد آمد و در حرم امام رضا به خدمت مشغول شد.
- حکیم یوسف هروی، نویسنده بدایع الانشاء، شیعه دربار تیموریان هند
- عبدالحسین عاقلی (۱۳۳۰ش ـ ۱۳۶۶ش)، روحانی و مبارز که توسط باند سیدمهدی هاشمی در مشهد ترور و جسدش مفقود شد.
- سید محمدحسین (۱۲۳۴ـ۱۳۱۰ش)، معروف به عالم بلخابی و پدر سید محمدعلی عالمی بلخابی، عالم، مدرس و فعال اجتماعی در جوزجان.
- محمد عیسی محقق(۱۳۱۵ ـ ۱۳۷۸ش)، معروف به محقق خراسانی، عالم و نویسنده و پژوهشگر.
- موسی عالمی بامیان (۱۳۱۰ ـ ۱۳۵۲ش)، ادیب و فقیه در حوزه علمیه نجف و نویسنده المفصل در شرح مطول.
- قربانعلی عرفانی یَکاَولنگی(۱۳۱۶ ـ ۱۳۹۴ش)، روحانی و فعال سیاسی و از بنیانگذاران حزب وحدت اسلامی افغانستان
- محمد علی فاضل (۱۳۱۶ ـ ۱۴۰۰ش)، متولد سنگتخت در دایکندی. فقیه و مدرس حوزه علمیه نجف و دمشق.
- یوسف واعظی (۱۳۲۴ ـ ۱۳۹۳ش)، روحانی، سیاستمدار
- عبدالله فاضل قندهاری(۱۱۹۱ـ۱۲۷۲ش)، فقیه، فعال علیه بریتانیا در قندهار و مدرس مقیم مشهد.
- خادم حسین فاضل ورسی (۱۳۰۸ ـ ۱۳۹۴ش) فقیه و مدرس مقیم مشهد.
- براتعلی فدایی هروی (۱۳۰۷ ـ ۱۴۰۰ش). روحانی و شاعر مقیم مشهد.
- محمد آصف فکرت (تولد:۱۳۲۵ش) نویسنده و پژوهشگر
- سید سلیمان قندوزی (۱۲۲۰ـ۱۲۹۴ق)، نویسنده ینابیع المودة لذوی القربی (کتاب)
- محمد شریف کابلی(۱۲۲۰ـ۱۲۹۰ش)، شاگرد سید اسماعیل صدر که به سفارش وی، برای تبلیغ شیعه به میانمار رفت و همانجا فوت کرد.
- محمد ابراهیم کرباسی/کلباسی(۱۱۴۰ـ۱۲۲۰ش)، فقیه مشهور هراتی مقیم اصفهان.
- احمدعلی کُهزاد (۱۲۸۷ ـ ۱۳۶۲ش)، نویسنده و پژوهشگر
- غلامرضا مایل هروی(۱۳۰۱ ـ ۱۳۷۴ش)، پژوهشگر و نویسنده و تاریخشناس
- نجیب مایل هروی(تولد:۱۳۲۹ش)، پژوهشگر و نسخهشناس
- محمد اسماعیل مبلغ(۱۳۱۹ ـ ۱۳۵۷ش)، نویسنده و پژوهشگر
- قانون احوال شخصیه شیعیان افغانستان، تصویب شده در ۱۳۸۷ش
- محمد کریم خلیلی(تولد:۱۳۲۹ش)، سیاستمدار، دبیرکل حزب وحدت اسلامی افغانستان و معاون سابق رییس جمهور افغانستان.
- سرور دانش (تولد:۱۳۴۰ش)، روحانی سیاستمدار و معاون سابق رییس جمهور افغانستان.
- محمد محقق(تولد:۱۳۳۴ش)، سیاستمدار، رییس حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان و از اعضای سابق دولت افغانستان.
- سید مصطفی کاظمی (۱۳۴۲ ـ ۱۳۸۶ش)، سیاستمدار و وزیر سابق دولت افغانستان.
- عبدالحسین مقصودی(۱۳۰۷ ـ ۱۳۷۶ش)، روحانی و فعال سیاسی.
- محمد باقر موحدی نجفی (تولد:۱۳۲۲ش) مرجع تقلید و مدرس مقیم قم.
- محمد باقر فاضل بهسودی (تولد:۱۳۳۵ش)، مرجع تقلید و مدرس مقیم قم.
- محمد سرور مولایی (تولد:۱۳۲۴ش)، نویسنده و استاد دانشگاه مقیم ایران.
- یزدانبخش بهسودی (۱۱۶۵ ـ ۱۲۱۰ق)، مشهورترین خان شیعه هزاره که علیه تجاوز دوست محمدخان، شاه کابل مبارزه کرد و با فریب کشته شد.
- علیحسین نایل(۱۳۱۰ ـ ۱۳۷۶ش) پژوهشگر و نویسنده.
- محمد اکبر خان نرگس(۱۳۰۷ ـ ۱۳۷۹ش) از خانهای معروف هزاره بامیان که خدمات اجتماعی زیادی به مردم خود کرد.
- ضامنعلی واحدی(۱۳۲۸ ـ ۱۳۶۲ش) روحانی مبارز که به ایران، مصر و لبنان رفت و توسط دولت کمونیستی افغانستان اعدام شد.
- محمدحسن وثیقی(۱۳۰۷ ـ ۱۳۸۴ش)عالم مشهور هراتی و مدیر مدرسه صادقیه.
- قربانعلی وحیدی جاغوری(۱۲۹۱ ـ ۱۳۵۸ش) عالم و مدرس و مدفون در قم.
- اسدالله هروی(۱۲۲۰ ـ ۱۲۹۰ش) مقیم یزد و معروف به ملا اسدالله یزدی.مدرس فلسفه
- عبدالعلی هروی(۱۲۳۵ تا ۱۳۰۱ش) عالم و فعال اجتماعی مشهور در زمان ناصرالدین شاه
- محمدتقی هروی(۱۲۱۷ـ۱۲۹۹ق)فقیه و نویسنده که مدتی را در اصفهان بود و به نجف رفت.
- عبدالخالق هزاره(کشتهشده در ۱۳۱۲ش) دانش اموز شیعه هزاره که محمدنادر، شاه افغانستان را کشت.
- محمدموسی یَکاَولَنگی(۱۲۷۵ ـ ۱۳۴۱ش) مدرس و مؤسس چند مدرسه علمیه در هزارهستان
- سید علیاحمد عالم (۱۳۱۰ - ۱۳۵۷ش) روحانی و فعال سیاسی که توسط دولت کمونیستی افغانستان بازداشت و اعدام شد.
- بصیر احمد دولتآبادی (۱۳۳۶ ـ ۱۳۹۷ش)، پژوهشگر و نویسنده.
- حیدر علی مدرسی (۱۳۱۲ ـ ۱۳۷۷ش) مدرس و مبلغ هزاره در ایران.
- سلطانعلی کشتمند (۱۹۵۳م) سیاست مداری برجسته از خانواده هزارههای شیعه، عضو حزب دموکراتیک خلق افغانستان و اولین هزارهای که به مقام نخست وزیری رسید و تقریبا ده سال در دهه ۱۹۸۰م در کابینه ببرک کارمل و نجیب الله نخست وزیر بود.Erfani (بحث) ۳ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۲۹ (UTC)
- سیما سمر (۱۳۳۵ش) پزشک و فعال سیاسی اجتماعی از هزارههای شیعه که در ساخت مدرسه، بیمارستان و دانشگاه، نقش برجسته داشته و به عنوان وزیر امور زنان و رییس کمیسیون حقوق بشر افغانستان کار کرده است.
- محمدامین احمدی (۱۳۴۳)، پژوهشگر و نویسنده برجسته Erfani (بحث) ۳ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۴۱ (UTC)
- محمد اکبری (۱۳۲۴ش)، سیاست مدار برجسته از رهبران پاسداران جهاد، حزب وحدت و رهبری فعلی حزب حراست اسلامیErfani (بحث) ۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۳۳ (UTC)
- حبیبه سرابی (۱۹۵۶م) از زنان سرشناس هزاره تبار افغانستان که در سمت های چون وزارت و ولایت کار کرده و چندین جایزه بین المللی را نیز بدست آورده است.
- سیدعباس حکیمی (۱۳۹۴ش)، از علمای صاحب اثر شیعه و از بنیانگذاران سازمان نصر و حزب وحدت اسلامی
- علیجان زاهدی (۱۳۳۲-۱۳۹۴ش)، از بنیانگذاران پاسداران جهاد در افغانستان و از رهبران حزب وحدت، موسس پایگاه امام جعفر صادق در غزنی دارای نقش برجسته در توسعه فرهنگی و اقتصادی
- میراحمد جوینده رییس کنسول ملی امامیه اسماعیلی افغانستان و نماینده آقا خان
شهرها، مناطق و اماکن
- دشت برچی، محلهای که بیشترین جمعیت هزارهها و شیعیان کابل را در خود جای داده و در سالهای اخیر به صورت مکرر شاهد حملات مرگبار بر آموزشگاهها، ورزشگاهها، حسینهها، مساجد، و بیمارستانها بوده است.
- غزنی مرکز ولایت/استان غزنی از ولایت جنوبی افغانستان که حدود نصف جمعیت ان را شیعیان و هزارهها تشکیل میدهد. غزنی دارای اثار فرهنگی و باستانی فراوان اسلامی است و به همین خاطر در سال ۲۰۱۳م به عنوان \ایتخت فرهنگی جهان اسلام از سوی یونسکو معرفی شده بود.
حوزههای علمیه
دانشگاهها
- دانشگاه کاتب
- دانشگاه ابن سینا
- دانشگاه خاتم النبیین
- دانشگاه گوهرشاد
- دانشگاه رابعه بلخی
- دانشگاه خواجه عبد الله انصاری
- دانشگاه اشراق
- دانشگاه غرجستان
- دانشگاه رهنورد
- موسسه تحصیلات عالی ابوریحان
مباحث و مسایل
- نسلکشی هزارهها، این موضوع در سالهای اخیر و در پی تشدید حملات بر هزارههای شیعه در مدارس، مساجد، اموزشگاهها، ورزشگاهها و دیگر تجمعات، مطرح گردیده و بازتاب جهانی یافته است.
احزاب و جریانهای سیاسی
- حزب عدالت و آزادی، از احزاب تازه تأسیس به رهبری سرور دانش معاون پیشین رییس جمهور که با طرح نظام فدارلی در افغانستان بسیار بحث برانگیز شده است.
آسیای میانه
افراد سرشناس
- سید عمر محمد شهاب
- عبدالروف السینکیلی (Syiah Kuala)
- اولیای نه گانه Wali Songo
آداب و رسوم شیعی
- گربگ سورو Grebeg Suro
- بوبور بیوریوم بدس Bubur Beureum-Bodas
- برزنجی (تهلیل ارواح)
- هایوک
- بوبور شورو
متفرقه
- آچه
- مچن علی
- شرف شمس
- حکومت پرلاک
مناطق و شهرها
- همدان
- کاشان
- زنجان
- یزد
- بوشهر
- رشت
- آمل
- بروجرد
مکانها، نهاد و بناها
حوزه علمیه
- شکستن مهر یک سنت حوزوی که به منظور حفظ امانت، مهر شخصی مرجع مرحوم شکسته میشود.
- درجات حوزه علمیه در ویکیپدیا چنین مقاله ای وجود دارد
- فهرست مدارس علمیه قم
- علوم حوزوی
- شیخ