حمزه بن عبدالعزیز، مشهور به سلار دیلمی از فقیهان قرن پنجم قمری، شاگرد شیخ مفید(۳۳۸ق ـ ۴۱۳ق) و سید مرتضی (۳۵۵-۴۳۶ق) و معاصر شیخ طوسی و ابوالصلاح حلبی بود. تنها کتاب چاپ شده وی المراسم در فقه امامیه است. سلار در ۴۴۸ق درگذشت و قبری منسوب به او در خسرو شهر، نزدیک تبریز، شمال غرب ایران قرار دارد.
| سلار دیلمی | |
 مرقد منسوب به سلار دیلمی | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | ابویَعلی حمزة بن عبدالعزیز |
| لقب | نحوی |
| تاریخ وفات | ۴۴۸ق |
| محل دفن | خسرو شهر، نزدیک تبریز، ایران |
| اطلاعات علمی | |
| شاگردان | ابو علی طوسی، عبدالله بن حسن بن حسین بن بابویه، حسن بن حسین بن بابویه، ابوالکرم مبارک بن فاخر نحوی |
| تألیفات | المراسم، مقنع، المسائل السلاریه، التقریب، التذکرة |
جایگاه سلار
حسن بن یوسف حلی (درگذشت:۷۲۶ق) در خلاصة الاقوال سلار دیلمی را از فقهای متقدم و ثقه در فقه و ادب عنوان کرده است.[۱]
زندگی
حمزه بن عبدالعزیز، معروف به سالار و سلار و دارای کنیه ابویَعلی بود.[۲] تاریخ ولادت، زمان مسافرت، ازدواج و همسر و فرزند/فرزندان احتمالی سلار در منابع موجود نیامده است. خلیل صَفدی (۶۹۶-۷۶۴ق)، اديب و مورخ، در کتاب الوافی بالوفیات، او را نَحوی خوانده و تاریخ درگذشتش را ۴۴۸ق نوشته است.[۳] به نوشته آقابزرگ تهرانی سلار در خسرو شهر، نزدیک تبریز، شمال‌غرب ایران دفن شده است.[۴]
استادان
شاگردان
- ابو علی طوسی
- عبدالله بن حسن بن حسین بن بابویه
- حسن بن حسین بن بابویه
- ابوالکرم مبارک بن فاخر نحوی
- ابوالفتح عثمان بن جنی نحوی
- ابوالصلاح تقی الدین
- محمد بن علی بن عثمان
- عبدالجبار بن عبدالله المقری الرازی
- محمد بن عبدالرحمن بن احمد بن الحسین نیشابوری خزاعی
تالیفات
علامه حلی برای سلار کتاب‌های مراسم (در فقه)، مقنع (در کلام)، تقريب (در اصول فقه) و تذکره (در حقیقت جوهر و عَرَض) را نام برده است. او هم‌چنین یادآور شده سلار در رد سخنان ابوالحسین بصری که علیه عقاید شیعه مطالبی را گفته بود، نوشته‌ای داشت.[۵] ابن‌داود حلی (درگذشت:پس از ۷۰۷ق) کتابی را با نام ابواب و فصول (در فقه) از آثار او دانسته است.[۶] در کتاب الذریعة الی تصانیف الشیعة کتابی با نام المسائل السلاریه گزارش شده که شامل پرسش‌های کلامی سلار از سید مرتضی و جواب‌های او است.[۷] این نوشته و کتاب مراسم، تنها اثرهای موجود سلار است و هم‌چنین مراسم چاپ شده است.
کنگره بزرگداشت
اداره کل اوقاف استان آذربایجان شرقی ایران، در ۲۷ خرداد ۱۳۹۳ش، در دانشگاه تبریز، کنگره‌ای را برای بزرگداشت شیخ سلار برگزار کرد.[۸] در این کنگره نوری همدانی، سخنرانی کرد و جعفر سبحانی و عبدالله جوادی آملی پیام فرستادند.[۹]
پانویس
- ↑ حلی، خلاصة الاقوال،حلی، ۱۴۱۷ق، ص ۱۶۷.
- ↑ اعیان الشیعه, ج۷, ص۱۷۰.
- ↑ صفدی، الوافی بالوفیات، ج۱۶، ص۳۳، ۱۴۲۰ق.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲۰، ص۲۹۸.
- ↑ حلی، خلاصة الاقوال،حلی، ۱۴۱۷ق، ص ۱۶۷.
- ↑ حلی، الرجال، ۱۳۹۲ق، ص۱۰۴.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۲۲۳.
- ↑ «گزارش تصویری کنگره شیخ سلار در تالار وحدت»، سایت اداره اوقاف آذربایجان شرقی.
- ↑ «همایش ملی شیخ سلار دیلمی»، مجله افق حوزه، ۱۳۹۳ش، ش۳۹۳.
منابع
- آقابزرگ تهرانی، محمد محسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، قم، اسماعيليان؛ تهران، كتابخانه اسلاميه، ۱۴۰۸ق.
- صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، تحقیق: احمد الارناؤوط و تركی مصطفى، بیروت، دار احياء التراث، ۱۴۲۰ق/۲۰۰۰م.
- حلی، حسن ین یوسف، خلاصة الاقوال في معرفة الرجال، تحقيق: جواد قيومی، قم، نشر فقاهت، ۱۴۱۷ق.
- حلی، حسن بن داوود، کتاب الرجال، تحقیق سید محمدصادق بحرالعلوم، نجف، مطبعة الحیدریة، ۱۳۹۲ق.
- روضات الجنات.
- «گزارش تصویری کنگره شیخ سلار در تالار وحدت»، سایت اداره اوقاف آذربایجان شرقی.
- «همایش ملی شیخ سلار دیلمی»، مجله افق حوزه، ش۳۹۳، ۴ تیر ۱۳۹۳ش.