کناسه کوفه

از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از کناسه)
نقشه شهر قدیم کوفه ترسیم شده بر اساس نقل‌های تاریخی

کُناسه کوفه، محلی در کوفه[۱] که مسلم بن عقیل،[۲] هانی بن عُروه[۳] و زید بن علی[۴] در آنجا به دار آویخته شدند. همچنین در برخی روایات مربوط به آخرالزمان، کناسه کوفه محل نزول عذاب[۵] و طبق روایتی که در بِحارالانوار آمده، محل به‌صلیب کشیده‌شدن دَجَّال توسط امام مهدی(عج) معرفی شده است.[۶] طبق روایتی، کناسه کوفه محل دفن ابن‌مُلجَم مرادی است.[۷]

کناسه کوفه را محلی وسیع برای تجارت با شهرهای دیگر دانسته‌اند. در بخشی از کناسه، بازارهای بَراذين قرار داشت که برده‌ها و حیوانات در آن خریدوفروش می‌شد. همچنین در کناسه کوفه محلی برای دارزدن (به صلیب‌کشیدن) افراد اختصاص داده شده بود.[۸]

به‌گفته سید عبدالرَزّاق مُقَرَّم (درگذشت: ۱۳۹۱ق) با اینکه کناسه، مکان مشهوری بوده است؛ اما مشخص کردن موقیت مکانی آن به‌دلیل از بین رفتن آثار مرتبط، چندان ساده نیست.[۹] با این حال، برخی کناسه را در ناحیه غربی شهر کوفه و به‌عنوان یکی از ورودی‌های این شهر می‌دانند[۱۰] که از یک طرف متصل به بازار کوفه بوده[۱۱] و از طرف دیگر به بیابان و مناطق خارج شهر منتهی می‌شده است.[۱۲] برخی دیگر معتقدند این مکان بین مسجد کوفه و مسجد سَهْله قرار داشته است.[۱۳] مقرم نظر سید مهدی قزوینی (درگذشت: ۱۳۰۰ق) را ترجیح داده است که می‌گوید کناسه در شرق روستای ذِی‌الکِفْل قرار دارد. استناد وی به وجود زیارتگاهی در این مکان است که آن را محل به صلیب‌کشیدن و آتش‌زدن جنازه زید بن علی (شهادت: ۱۲۲ق) به شمار آورده است.[۱۴]

کُناسه در زبان عربی به محل جمع‌آوری زباله گفته می‌شود.[۱۵] به دلیل این‌که قبیله بنی‌اسد و بنی‌تمیم زباله‌هایی خود را آن‌جا قرار می‌دادند،[۱۶] به آن کناسه اسد گفته می‌شد که بعدها به کناسه کوفه مشهور گردید.[۱۷]

پانویس

  1. حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵ق، ج۴، ص۴۸۱.
  2. مقرم، الشهید مسلم بن عقیل، ۱۴۰۷ق، ص۱۵۰؛ابن‌کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۲۹.
  3. طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۳۵۰.
  4. هاشمی بغدادی، المحبر، ۱۳۶۱ق، ۴۸۳.
  5. نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۲۷۹.
  6. مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۶، ص۹۲.
  7. کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۰۰.
  8. براقی نجفی، تاریخ الکوفه، ۱۳۸۸ش، ص۱۶۸.
  9. مقرم، زید الشهید، ۱۴۳۶ق، ص۲۰۶.
  10. ماسینیون، خطط الکوفه و شرح خریطتها، ۲۰۰۹م، ص۵۹.
  11. کمره‌ای، عنصر شجاعت، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۵۷.
  12. لفته سعید، «کناسة الکوفه و اهمیتها فی العصر الاموی»، ص۳۱۸-۳۱۹؛ کاظم عبدالساده، خطط الکوفه فی کلمات اهل البیت، ۱۴۳۹ق، ص۴۵.
  13. براقی نجفی، تاریخ الکوفه، ۱۳۸۸ش، ص۱۶۸.
  14. مقرم، زید الشهید، ۱۴۳۶ق، ص۲۰۶-۲۰۷.
  15. ابن‌منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۱۹۷؛ الزبیدی، تاج العروس، ۱۳۸۵-۱۴۲۲ق، ج۱۶، ص۴۵۳.
  16. ابوعبید بکری، معجم ما استعجم من اسماء البلاد والمواضع، ۱۴۰۳ق، ج۴، ص۱۱۳۶.
  17. المطرزی، المغرب فی ترتیب المعرب، دار الکتاب العربی، ص۴۱۷؛ براقی نجفی، تاریخ الکوفه، ۱۳۸۸ش، ص۱۶۸.

منابع

  • ابن‌کلبی، هشام بن محمد، نسب معد و الیمن الکبیر، تحقیق ناجی حسن، بی‌جا، عالم الکتب، چاپ اول، ۱۴۰۸ق.
  • ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.
  • ابوعبید بکری، معجم ما استعجم من اسماء البلاد والمواضع، بیروت، عالم الکتب، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق.
  • الزبیدی، محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، کویت، وزارت ارشاد و انباء، ۱۳۸۵-۱۴۲۲ق.
  • المطرزی، ناصر بن عبدالسید، المغرب فی ترتیب المعرب، قاهره، دار الکتاب العربی، بی‌تا.
  • براقی نجفی، حسین، تاریخ الکوفه، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، ۱۳۸۸ش.
  • حموی، یاقوت، معجم البلدان، بیروت، دار صادر، چاپ دوم، ۱۹۹۵م.
  • طبری، محمد بن جریر، تاریخ الرسل والملوک، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، مصر، دار المعارف، چاپ دوم، ۱۳۸۷ق.
  • کاظم عبدالساده، رسول، خطط الکوفه فی کلمات اهل البیت، بی‌جا، مؤسسه قصبة الیاقوت، چاپ اول، ۱۴۳۹ق.
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
  • کمره‌ای، خلیل، عنصر شجاعت یا هفتاد و دوتن و یک تن، تحقیق دار العرفان شیعی، قم، دار العرفان، ۱۳۸۹ش.
  • لفته سعید، حیدر، «کناسة الکوفه و اهمیتها فی العصر الاموی»، در مجلة الکلیة الاسلامیة الجامعه، شماره۶۱، ۲۰۲۱م.
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
  • ماسینیون، لویی، خطط الکوفه و شرح خریطتها، ترجمه تقی بن محمد المصعبی، بغداد، الوراق للنشر، ۲۰۰۹م.
  • مقرم، سید عبدالرزاق، الشهید مسلم بن عقیل، تهران، مؤسسه بعثت، چاپ اول، ۱۴۰۷ق.
  • مقرم، سید عبدالرزاق، زید الشهید، کربلا، العتبه الحسینیه المقدسه، چاپ اول، ۱۴۳۶ق.
  • نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، تهران، صدوق، چاپ اول، ۱۳۹۷ق.
  • هاشمی بغدادی، محمد بن حبیب، المحبر، تصحیح إيلزه ليختن شتيتر، حیدرآباد دکن، دائرة المعارف العثمانیه، ۱۳۶۱ق.