جنگ قادسیه: تفاوت میان نسخه‌ها
اضافه کردن بخشی در مورد مشورت امام علی و استناد به نهج البلاغه |
Hasanejraei (بحث | مشارکت‌ها) جز ←فرماندهی خلیفه و مخالفت امام علی(ع): ویرایش ادبی |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
اهمیت و بزرگی ایران، انگیزه فراوانی به سپاه مسلمانان داده و آنان را برای فتح ایران ترغیب کرد. [[عمر بن خطاب]]، خلیفه دوم مسلمانان، در ابتدا تصمیم داشت خود فرماندهی سپاه اسلام را بر عهده بگیرد.<ref>محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۵. </ref> | اهمیت و بزرگی ایران، انگیزه فراوانی به سپاه مسلمانان داده و آنان را برای فتح ایران ترغیب کرد. [[عمر بن خطاب]]، خلیفه دوم مسلمانان، در ابتدا تصمیم داشت خود فرماندهی سپاه اسلام را بر عهده بگیرد.<ref>محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۵. </ref> | ||
اما امام علی(ع) با این عمل مخالفت کرده و چنین استدلال کرد: «... خود به جبهه جنگ نرو، زيرا اگر از اینجا بیرون بروی، عرب از همه طرف پيمان با تو را می‌شکنند، تا جايى كه حفظ مرزهايى كه پشت سر گذاشتهاى براى تو از رفتن به كارزار مهمتر شود. (همچنین) اگر | اما امام علی(ع) با این عمل مخالفت کرده و چنین استدلال کرد: «... خود به جبهه جنگ نرو، زيرا اگر از اینجا بیرون بروی، عرب از همه طرف پيمان با تو را می‌شکنند، تا جايى كه حفظ مرزهايى كه پشت سر گذاشتهاى براى تو از رفتن به كارزار مهمتر شود. (همچنین) اگر ايرانيها فردا تو را ببينند می‌گويند اين ريشه عرب است، اگر آن را قطع كنيد آسوده می‌شويد، و اين انديشه باعث می‌شود كه آنها در جنگ با تو و طمع در از بين بردنت حريصتر و سرسختتر شوند».<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه۱۴۶، ص۲۰۳.</ref> | ||
برخی از تاریخ‌نگاران، توصیه به ماندن عمر در مدینه را از [[عبدالرحمن بن عوف]] دانسته‌اند.<ref>محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۵. </ref> | برخی از تاریخ‌نگاران، توصیه به ماندن عمر در مدینه را از [[عبدالرحمن بن عوف]] دانسته‌اند.<ref>محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۵. </ref> | ||
[[سعد بن ابی وقاص]]، فرماندهی سپاه مسلمانان در جنگ قادسیه را بر عهده داشت.<ref>محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۵. </ref> | [[سعد بن ابی وقاص]]، فرماندهی سپاه مسلمانان در جنگ قادسیه را بر عهده داشت.<ref>محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۵. </ref> | ||
==حاضران و تعداد آنها== | ==حاضران و تعداد آنها== | ||
نسخهٔ ۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۲۲:۲۱
| زمان | از۷ تا ۱۰ رمضان سال ۱۴ هجری |
|---|---|
| مکان | قادسیه |
| مختصات | در ۱۵ فرسخی کوفه |
| نتیجه | پیروزی سپاه مسلمانان |
| جنگندگان | |
| طرفین جنگ | مسلمانان دولت ساسانی |
| فرماندهان | |
| فرماندهان جنگ | سعد بن ابی وقاص رستم فرخزاد |
فَتح قادسیّه یا جَنگ قادسیّه، جنگی که میان سپاهی از مسلمانان به فرماندهی سعد بن ابی‌وقاص و سپاهی از دولت ساسانی به فرماندهی رستم فرخزاد، در سال ۱۴ قمری رخ داد و به تجزیه دولت ساسانی انجامید و مقدمات نابودی سلسله ساسانی را فراهم ساخت. در این جنگ که چهار روز طول کشید، بسیاری از چهره‌های برجسته مسلمانان از جمله حاضران در جنگ بدر و فتح مکه حاضر بودند. درباره شمار سربازان دو طرف جنگ، اختلافات فراوانی در منابع تاریخی دیده می‌شود که بین ۲۰ هزار نفر تا ۱۲۰ هزار نفر نوسان دارد. عمر بن خطاب خلیفه دوم مسلمانان، در ابتدا خود را فرمانده جنگ قادسیه خواند، اما در پی توصیه امام علی (ع) در مدینه ماند.
اطلاعات کلی
جنگ قادسیه که به اعتبار پیروزی مسلمانان در آن، فتح قادسیه خوانده می‌شود، میان سپاه مسلمانان و دولت ساسانی، از هفتم تا دهم رمضان ۱۴ هجری[۱] روی داد. فرماندهی مسلمانان در این جنگ را سعد بن ابی وقاص[۲] و فرماندهی سپاه ساسانی را رستم فرخزاد بر عهده داشت.[۳] قادسیه، محل این جنگ، در ۱۵ فرسخی کوفه بوده است.[۴]
فتح قادسیه در شرایطی رخ داد که پیش از آن، خسرو پرویز در سال ۶۲۸م درگذشت و دولت ساسانی دچار ضعف گردیده بود.[۵] نبرد ذوقار در دوران زندگی خسرو پرویز، اولین ضربه مسلمانان به دولت ساسانی خوانده شده است.[۶] تاریخ‌نگاران معتقدند پیروزی در جنگ ذوقار، اعتقاد مسلمانان به قدرت سپاه ساسانی را دچار تردید ساخت و آنها را برای نابودی دولت ساسانی آماده کرد.[۷]
فرماندهی خلیفه و مخالفت امام علی(ع)
اهمیت و بزرگی ایران، انگیزه فراوانی به سپاه مسلمانان داده و آنان را برای فتح ایران ترغیب کرد. عمر بن خطاب، خلیفه دوم مسلمانان، در ابتدا تصمیم داشت خود فرماندهی سپاه اسلام را بر عهده بگیرد.[۸]
اما امام علی(ع) با این عمل مخالفت کرده و چنین استدلال کرد: «... خود به جبهه جنگ نرو، زيرا اگر از اینجا بیرون بروی، عرب از همه طرف پيمان با تو را می‌شکنند، تا جايى كه حفظ مرزهايى كه پشت سر گذاشتهاى براى تو از رفتن به كارزار مهمتر شود. (همچنین) اگر ايرانيها فردا تو را ببينند می‌گويند اين ريشه عرب است، اگر آن را قطع كنيد آسوده می‌شويد، و اين انديشه باعث می‌شود كه آنها در جنگ با تو و طمع در از بين بردنت حريصتر و سرسختتر شوند».[۹]
برخی از تاریخ‌نگاران، توصیه به ماندن عمر در مدینه را از عبدالرحمن بن عوف دانسته‌اند.[۱۰]
سعد بن ابی وقاص، فرماندهی سپاه مسلمانان در جنگ قادسیه را بر عهده داشت.[۱۱]
حاضران و تعداد آنها
درباره شمار سربازان دو طرف جنگ، اختلافات فراوانی در منابع تاریخی وجود دارد.[۱۲] طبری، شمار ایرانیان را دویست هزار تن دانسته است.[۱۳] ابن اعثم، ایرانیان را ۱۲۰ هزار نفر و مسلمانان را ۶۰ هزار نفر برآورد کرده است.[۱۴] با این حال برخی مورخان معاصر از جمله ریچارد فرای و برتولد اشپولر معتقدند بزرگنمایی‌هایی در گزارش تعداد سربازان صورت گرفته است.[۱۵] به اعتقاد ریچارد فرای، گزارش‌های مبنی بر دو برابر بودن سپاه ایران و تصور جنگ نابرابر میان سپاه اسلام و سپاه ایران، نادرست است و تعداد سربازان هر کدام از دو طرف جنگ، حداکثر ۲۵ هزار تن بوده است.[۱۶] به اعتقاد اشپولر، سپاه مسلمانان در جنگ قادسیه، ۲۰ هزار نفر بوده‌اند.[۱۷]
بسیاری از چهره‌های شاخص مسلمانان، در جنگ قادسیه حضور داشتند.[۱۸] به دستور عمر، مسلمانان با سابقه که اعتبار بیشتری در اسلام داشتند، رهبران گروه‌های نظامی شدند و رؤسای قبایل، زیر نظر آنان در جنگ حضور یافتند.[۱۹] بیش از هفتاد تن از حاضران در جنگ بدر، سیصد تن از حاضران در فتح مکه، و هفتصد تن از فرزندان صحابه پیامبر، در جنگ قادسیه شرکت کردند.[۲۰]
نتایج
پس از جنگ قادسیه و پیروزی مسلمانان، دولت ساسانی تجزیه شد، اما به طور کامل نابود نگردید.[۲۱] با این حال، تاریخ‌نگاران معتقدند جنگ ذوقار که پیش از جنگ قادسیه بود و جنگ نهاوند که پس از آن بود، دولت ساسانی را به طور کامل از میان بردند و تاریخ ایران را به دوران پیش از اسلام و پس از اسلام تقسیم کردند.[۲۲]
در این جنگ، پرچم ایران که درفش کاویانی خوانده می‌شد و حاوی جواهرات فراوانی بود، به دست مسلمانان افتاد.[۲۳] رستم، فرمانده سپاه ایران، در این جنگ کشته شد.[۲۴]
پانویس
منابع
- اصحابی دامغانی، محمد، تاریخ انتشار تشیع در ایران، قم، چاپخانه پیروز، ۱۳۵۰ش.
- سایکس، سر پرسی مولزورث، تاریخ ایران، ترجمه فخرداعی گیلانی، تهران، افسون، ۱۳۸۰ش.
- شریف رضی، نهج البلاغه، تحقیق صبحی صالح، قم، هجرت، ۱۴۱۴ق.
- محمودآبادی، اصغر، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، در مجله تاریخ اسلام، ش۳۰۷، پاییز ۱۳۸۰ش.
- یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله، برگزیده مشترک یاقوت حموی، ترجمه پروین گنابادی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۳ش.
- ↑ اصحابی دامغانی، تاریخ انتشار تشیع در ایران، ۱۳۵۰ش، ص۳۴-۳۵.
- ↑ یاقوت حموی، برگزیده مشترک یاقوت حموی، ص۱۴۱.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۳۲.
- ↑ یاقوت حموی، برگزیده مشترک یاقوت حموی، ص۱۴۱.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۱-۲۳.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۱-۲۳.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۱-۲۳.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۵.
- ↑ نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه۱۴۶، ص۲۰۳.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۵.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۵.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۵.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۵.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۵.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۵.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۵.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۵.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۷-۲۹.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۷.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۲۸.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۳۲.
- ↑ محمودآبادی، «تاریخ‌نگاران و رویداد قادسیه»، ص۳۲.
- ↑ سایکس، تاریخ ایران، ۱۳۸۰ش، ص۶۸۸.
- ↑ سایکس، تاریخ ایران، ۱۳۸۰ش، ص۶۸۷-۶۸۸.