ویکی‌شیعه
 لوگو | |
| نام اصلی | دانشنامه مجازی مکتب اهل‌بیت(ع) |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ویکی‌شیعه |
| نویسندگان | محققان حوزه و دانشگاه |
| نشانی اینترنتی | |
| حوزه فعالیت | تشیع |
| رویکرد | دانشنامهٔ برخط |
| زبان | ۲۲ زبانه (فارسی • عربی • انگلیسی • اردو • ترکی استانبولی • فرانسوی • اسپانیولی • اندونزیایی • آلمانی • روسی • هندی • سواحیلی • چینی • بنگالی • تاجیکی • پشتو • آذری • میانماری • پرتغالی • ایتالیایی • هوسا و تایلندی) |
| مکان | قم |
| مالک | مجمع جهانی اهل‌بیت |
| تاریخ افتتاح | ۱ تیر سال ۱۳۹۳ش |
| وضعیت | فعال |
| شعار | دانشنامه مجازی مکتب اهل‌بیت |
ویکی‌شیعه، دانشنامه‌ای مجازی که رسالتش توضيح مفاهیمی است که در شناخت شیعه و دیگر مذاهب پیرو اهل‌البیت(ع) نقش دارند. این مفاهیم شامل عقاید، افراد، علوم (مانند کلام، فقه و اصول فقه)، کتاب‌ها، اماکن، حوادث، مراسم و مناسک، فرقه‌های معتقد به اهل‌بیت(ع)، تاریخ تشیع و هر مفهوم دیگری است که به‌نحوی به اهل‌بیت(ع) و پیروانشان مرتبط باشد. واژگان و نام‌هایی هم که برای انجام این رسالت لازم‌اند، در این دانشنامه توضيح داده خواهند شد.
در ویکی‌شیعه از ارائه تحلیل‌ها و نظرهای شخصی و نیز نظریات جدیدِ اثبات‌نشده پرهیز می‌شود. قضاوت درباره اختلافات علمی و تاریخی برعهده خوانندگان است و ویکی‌شیعه در این موارد بی‌طرف است. با توجه به اختلافات مذهبی، بنای نویسندگان ویکی بر این است که از منابع دست‌اول و پذیرفته‌شده نزد دو فرقه بزرگ اسلامی (شیعه و سنی) استفاده كنند.
ویکی‌شیعه وابسته به مجمع جهانی اهل‌بیت است. این دانشنامه هم‌اکنون به بیست و دو زبان فعال است و در زبان فارسی ۸٬۶۸۷ مقاله دارد.
انگیزه و اهداف راه‌اندازی
در دانشنامهها، درباره اسلام و تشیع، اطلاعات گسترده‌ای وجود دارد؛ اما از آنجا که نویسندگان این دانشنامهها یا با معارف اسلامی آشنایی درستی ندارند یا احتمالاً معتقد به اسلام یا تشیع نیستند، در مقالات مربوط به مفاهیم اسلامی و تشیع، مطالب اشتباه مشاهده می‌شود. با توجه به مشکلاتی که در پایگاه‌های اینترنتی درباره باورهای شیعه وجود دارد و نیز نیاز شیعیان جهان و سایر جست‌وجوگران برای دستیابی آسان به باورهای اصیل شیعی و اسلامی، معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل‌بیت، دانشنامه ویکی‌شیعه را با رویکرد معرفی و دفاع از مکتب اهل‌بیت(ع) راه‌اندازی کرده است.
ویکی‌شیعه دانشنامه‌ای است که فعلاً با محدودیت فعالیت می‌کند؛ اما در افق آینده خود، آزادسازی را مدنظر دارد تا تمام شیعیان علاقمند و توانا بتوانند در تکمیل آن نقش ایفا کنند و آموزه‌های مکتب اهل‌بیت(ع) را ترویج کنند. ورود به این دانشنامه با تأیید مدیران امکان‌پذیر است. این امکان در ویکی‌شیعه به کاربران اجازه می‌دهد که با مشارکت و هم‌افزایی در نوشتن مقاله‌ها، ارزش علمی مقاله‌ها را افزایش دهند.
تاریخچه
در ۱ خرداد ۱۳۹۲ش، نخستین جلسه هماهنگی نویسندگان ویکی‌شیعه برگزار و بعد از چند جلسه آموزش، در ۲۸ خرداد، نخستین مقاله ویکی‌شیعه در سایت منتشر شد. در تیر سال ۱۳۹۲ش، امکان مشاهده سایت برای عموم مهیا شد.
ویکی‌شیعه در ۱ تیر سال ۱۳۹۳ش ضمن برگزاری کنگره سبطالنبی(ع) در تهران، توسط حسن روحانی، رئیس‌جمهور وقت جمهوری اسلامی ایران به‌صورت رسمی رونمایی شد.
ویژگی‌ها
برخی از ویژگی‌های ویکی‌شیعه به‌شرح زیر است:
گستره محتوایی و تنوع موضوعی
محتوای ویکی‌شیعه عبارت است از:
- عقاید، افراد، علوم (مانند کلام، فقه و اصول فقه)، کتاب‌ها، اماکن، حوادث، مراسم و مناسک، فرقه‌های معتقد به اهل‌بیت(ع)، تاریخ تشیع و هر عنوان دیگری که به اهل‌بیت(ع) و پیروانشان مربوط باشد.
- مفاهیم عام اسلامی که مورد اعتقاد همه مسلمانان باشد یا با تاریخ اسلام مرتبط باشد، نیز در ویکی‌شیعه یاد می‌شود.
- مفاهیم مربوط به سایر فِرَق اسلامی، در صورتی در ویکی‌شیعه معرفی می‌شوند که به‌نحوی به مکتب اهل‌بیت مربوط باشند یا استفاده از آنها در مقالات ویکی‌شیعه زیاد باشد.
نظارت بر محتوا
بر محتوای ویکی‌شیعه نظارت می‌شود. برای مدیریت این کار، الگویی طراحی شده است که کیفیت مدخل را نشان می‌دهد.
ملاک و معیار اولویت‌بندی
مقاله‌های ویکی‌شیعه بر اساس اولویت‌بندی نوشته و ویرایش می‌شود. اولویت‌های ویرایش و نگارش را میزان تأثیر عناوین در شناخت مکتب اهل‌بیت تعیین می‌کند. هر چه میزان تأثیرگذاری عنوان در شناخت شیعه بیشتر باشد نگارش و ویرایش آن اولویت بالاتری پیدا می‌کند.
رویکرد تقریب مذاهب اسلامی
مقاله‌های ویکی‌شیعه با رویکرد تقریب مذاهب اسلامی نوشته می‌شود.
سیاست بی‌طرفی
- سیاست بی‌طرفی در مباحث فکری درون مذهب شیعه و پیروان اهل‌البیت(ع) رعایت می‌شود؛ ولی روشن است که ویکی‌شیعه مروج مکتب اهل‌بیت است و مقالات آن با هدف تبیین و دفاع از این آموزه‌ها نوشته می‌شوند.
- مقاله‌های ویکی‌شیعه، مقاله پژوهشی نیستند. به این معنا که تحقیقات دست‌اول و منتشرنشده نیستند و در پی حل معضلات علمی برنمی‌آیند. اساس ویکی‌شیعه ارائه اطلاعات بر اساس منابع موجود است از این‌رو نویسندگان نباید نظریات خود را منتشر کنند.
- قضاوت درباره اختلافات علمی و تاریخی به خواننده واگذار می‌شود. ویکی‌شیعه در این موارد بی‌طرف است.
- با توجه به اختلافات مذهبی، بنای نویسندگان بر این است که حتی‌الامکان از منابع دست‌اول و پذیرفته‌شده نزد دو فرقه بزرگ اسلامی (شیعه و اهل‌سنت) استفاده شود.
- در نگارش مقالات از واژگان دالِّ بر ارزش و احترام و یا تخریب و بی‌احترامی استفاده نمی‌شود.
ارتباط با مکتب اهل‌بیت
مهمترین سیاست ویکی‌شیعه نگارش موضوعات از بعد ارتباطشان به مکتب اهل‌بیت است. ازاین‌رو در نگارش موضوعاتی که ابعاد مختلفی دارند تأکید و تمرکز بر جنبه‌های شیعی آنهاست. به عنوان مثال نگارش موضوعاتی مانند کشورها که زوایای مختلفی همچون اقتصاد، جغرافیا و سیاست دارند تمرکز بر مباحث مرتبط با مکتب اهل‌بیت همچون تاریخچه ورود تشیع، اماکن و شخصیت‌های شیعی و آداب و رسوم شیعیان است. همچنین در نگارش مسائل مستحدثه فقهی و نیز شخصیت‌های غیرشیعی تأکید بر جنبه‌های مرتبط با شیعه و اهل‌بیت است.
جایگاه سازمانی
ویکی‌شیعه به لحاظ سازمانی وابسته به مجمع جهانی اهل‌بیت و زیرمجموعه معاونت علمی و فرهنگی این نهاد است. شورایی متشکل از مدیران زبان‌ها، مدیران علمی و کارشناسان ویکی‌شیعه، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در بخش‌های مختلف ویکی‌شیعه را برعهده دارد.
ویژگی‌های ویکی‌ها
- قابلیت ویرایش دائمی مقاله‌ها.
- امکان بروزرسانی و افزودن اطلاعات مقاله‌ها.
- وجود صفحه تاریخچه مقاله. در صفحه تاریخچه هر تغییری که در مقاله رخ داده، قابل مشاهده است. مراجعه‌کنندگان می‌توانند از تغییرات ایجادشده و نویسندگان مطالب آگاهی یابند.
- صفحه تغییرات اخیر. این صفحه آخرین تغییرات ایجادشده در همه صفحات ویکی را در معرض دید کاربران قرار می‌دهد.
- امکان بازیابی مطالب و تغییرات گذشته.
- ارتباط مدخل‌ها با یکدیگر؛ به این صورت که خواننده مقاله می‌تواند برای فهم هر یک از عبارات به‌کاررفته در متن، بدون جستجو و در همان لحظه، صفحه مربوط به آن مفهوم را باز کرده و مطالعه کند. این ویژگی باعث می‌شود مراجعه‌کننده بتواند هنگام مطالعه هر مدخل، به‌سادگی به تمام مفاهیم به‌کاررفته در آن مدخل نیز دست یابد و اطلاعات کاملی درباره موضوع موردمطالعه به‌دست بیاورد.
- ارتباط هر مقاله با همان موضوع در زبان‌های دیگرِ ویکی.
- استفاده از رده‌ها در انتهای مقاله. رده عنوانی کلی است که عنوان مقاله زیرمجموعه آن رده محسوب می‌شود. رده‌ها فهرست موضوعی ویکی هستند.
- الگوی ناوبری یا ناوباکس (Navigation templates). الگوهای ناوبری الگوهایی هستند که مفاهیم مرتبط با مقاله را در جعبه‌ای افقی در پایین مقاله جمع‌آوری می‌کنند. ناوبری‌ها گاه به‌صورت جعبه عمودی در بالای مقالات کاربرد دارند. ارتباط بین عناوین مندرج در این جدول‌ها به‌صورت عرضی است؛ یعنی همه عناوین ذیل یک عنوان جامع قرار می‌گیرند.
- جعبه اطلاعات (Infobox). جعبه‌هایی که در بالای مقاله قرار می‌گیرند و نقش جمع‌آوری اطلاعات مهم مقاله به‌صورت مختصر را دارند. با مراجعه به جعبه اطلاعات، می‌توان بدون مطالعه مقاله از اطلاعات اصلی مندرج در متن مقاله آگاه شد.
- صفحه بحث. هر صفحه و مقاله، در ویکی، یک صفحه بحث دارد. کاربران در صفحه بحث می‌توانند نظراتشان را درباره مقاله به اطلاع نویسنده یا نویسندگان و ویرایشگران مقاله برسانند. صفحه بحث، در واقع، محلی برای گفت‌وگوی صاحب‌نظران و علاقمندان به موضوع مقاله است و به غنای شکلی و محتوایی مقاله نوشته‌شده کمک می‌کند.
لوگو
ویکی‌شیعه در خرداد ۱۴۰۲ش از لوگوی اختصاصی خود رونمایی کرد. این لوگو مشتمل بر حروف "و" و "w" است که نشانگر حرف آغازین ویکی‌شیعه در زبان‌های فارسی و لاتینند. در این لوگو از گنبد و محراب به عنوان نمادهای شیعی و اسلامی استفاده شده است.
پیش از این، ویکی‌شیعه از لوگوی مجمع جهانی اهل بیت (نهاد مالک ویکی‌شیعه) با تغییرات جزئی استفاده می‌کرد.
تاریخچه راه‌اندازی زبان‌های ویکی‌شیعه
هم‌اکنون ویکی‌شیعه به ۲۲ زبان، در دسترس است:
| ردیف | زبان | تاریخ راه‌اندازی | نخستین مقاله | توضیحات |
|---|---|---|---|---|
| ۱ | فارسی | ۲۸ خرداد ۱۳۹۲ ش | رونمایی در ۱ تیر ۱۳۹۳ش ضمن برگزاری کنگره سبطالنبی(ع) | |
| ۲ | عربی | ۴ آذر ۱۳۹۲ش | رونمایی در ۱ تیر ۱۳۹۳ش ضمن برگزاری کنگره سبطالنبی(ع) | |
| ۳ | انگلیسی | ۹ آذر ۱۳۹۲ش | رونمایی در ۱ تیر ۱۳۹۳ش ضمن برگزاری کنگره سبطالنبی(ع) | |
| ۴ | اردو | ۲۷ اسفند ۱۳۹۲ش | رونمایی در ۱ تیر ۱۳۹۳ش ضمن برگزاری کنگره سبطالنبی(ع) | |
| ۵ | ترکی استانبولی | ۲۱ فروردین ۱۳۹۳ش | |
رونمایی در ۱ تیر ۱۳۹۳ش ضمن برگزاری کنگره سبطالنبی(ع) |
| ۶ | اسپانیولی | ۱ خرداد ۱۳۹۳ش | رونمایی در ۱ تیر ۱۳۹۳ش ضمن برگزاری کنگره سبطالنبی(ع) | |
| ۷ | اندونزیایی | ۳ شهریور ۱۳۹۳ش | ||
| ۸ | فرانسوی | ۴ شهریور ۱۳۹۳ش | ||
| ۹ | آلمانی | ۳۰ شهریور ۱۳۹۵ش | ||
| ۱۰ | روسی | ۹ اسفند ۱۳۹۶ش | ||
| ۱۱ | چینی | ۲۴ تیر ۱۴۰۱ش | رونمایی در هفتمین اجلاس مجمع عمومی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) | |
| ۱۲ | سواحیلی | ۲۷ تیر ۱۴۰۱ش | رونمایی در هفتمین اجلاس مجمع عمومی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) | |
| ۱۳ | هندی | ۷ مرداد ۱۴۰۱ش | رونمایی در هفتمین اجلاس مجمع عمومی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) | |
| ۱۴ | بنگالی | ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ش | رونمایی در هفتمین اجلاس مجمع عمومی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) | |
| ۱۵ | تاجیکی | ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ش | رونمایی در هفتمین اجلاس مجمع عمومی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) | |
| ۱۶ | پشتو | ۲۶ دی ۱۴۰۱ش | رونمایی در چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران | |
| ۱۷ | آذری | ۲۷ دی ۱۴۰۱ش | رونمایی در چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران | |
| ۱۸ | میانماری | ۶ بهمن ۱۴۰۱ش | رونمایی در چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران | |
| ۱۹ | پرتغالی | ۱۲ بهمن ۱۴۰۱ش | رونمایی در چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران | |
| ۲۰ | ایتالیایی | ۱۹ بهمن ۱۴۰۱ ش | رونمایی در چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران | |
| ۲۱ | هوسا | ۲۰ بهمن ۱۴۰۱ ش | رونمایی در چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران | |
| ۲۲ | تایلندی | ۲۳ بهمن ۱۴۰۱ ش | رونمایی در چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران |
جستارهای وابسته
| دبیرکلها |  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| رسانهها | |||||
| منشورات |
| ||||
| همایشها | کنگره بینالمللی امام حسن مجتبی(ع) • همایش بینالمللی امام سجاد(ع) • همایش بینالمللی ناصر کبیر • جایزه بزرگ پیامبر اعظم(ص) • جشنواره بینالمللی کاریکاتور روز جهانی قدس • همایش علمی پژوهشی سبک زندگی اهل‌بیت(ع) • همایش خانواده بينالملل اسلامی • همایش بینالمللی حضرت ابوطالب(ع) و ... | ||||
| مؤسسات وابسته | |||||