قبرستان وادی ایمن (کربلا)
 | |
| نام | قبرستان وادی ایمن |
|---|---|
| کشور | عراق |
| استان | کربلا |
| شهرستان | کربلا |
| نام‌های دیگر | وادی‌القدیم • وادی‌الصفا |
| کاربری کنونی | قبرستان |
قبرستان وادی اَیمَن، وادی‌القدیم یا وادی‌الصفا، گورستان تاریخی در شهر کربلا است که افرادی مانند سید محمد جُودَه، شیخ عبدالزهرا کَعبی، سید هاشم حَدّاد و سید ابوالقاسم شجاعی در آن دفن شده‌اند. مقبره ابن‌حمزه، واقع در خیابان باب طُوَیریج، نیز در گذشته بخشی از این قبرستان بوده است. درباره هویت فرد مدفون در مقبره ابن‌حمزه، نظرات مختلفی وجود دارد.
آیین عزاداری زنان بنی‌اسد هرساله در روز ۱۳ محرم از این مکان آغار می‌شود.
جایگاه
قبرستان وادی اَیمَن گورستانی قدیمی در شهر کربلا است که در جنوب شرقی حرم حضرت عباس(ع) قرار دارد. بخش بزرگی از این قبرستان به مرور زمان به شهر تبدیل شده و قسمت باقی‌مانده آن که در خیابان النجف واقع شده، به نام‌های وادی‌القدیم یا وادی‌الصفا شناخته می‌شود. در سال‌های منتهی به قرن پانزدهم قمری، این قبرستان دیگر مورد استفاده قرار نگرفت و قبرستان دیگری به نام وادی‌الجدید در ۵ کیلومتری جنوب کربلا برای دفن اموات احداث شد.[۱] قبرستان وادی اَیمَن از اواخر قرن چهاردهم قمری، به‌دلیل دفن برخی از شیعیان در آن، از احترام ویژه‌ای برخوردار شده است.[۲]
مکان شروع آیین عزاداری زنان بنی‌اسد
مکان دفن سید جوده در قبرستان، محل تجمع قبیله بنی‌اسد در ۱۳ محرم برای دفن شهدای کربلا بوده است. هرساله زنان بنی‌اسد عزاداری خود را در این روز از این مکان آغاز کرده و به حرم امام حسین(ع) پایان می‌دهند.[۳]
مدفونان
برخی از افراد مدفون در این قبرستان عبارتند از:
- سید محمد جُودَه (درگذشت: ۱۳۱۲ق) از نوادگان امام کاظم(ع).[۴]
- شیخ عبدالزهرا کَعبی (درگذشت: ۱۳۹۴ق) روضه‌خوان معروف اهل کربلا.
- سید هاشم حَدّاد (درگذشت: ۱۴۰۴ق) عارف شیعی.
- ملا حمزة الصَغیر (الزّغیر) (درگذشت: ۱۳۴۰ق) نوحه‌خوان مشهور.
- ملا امین شیرازی از علمای شیعه.[۵]
- سید ابوالقاسم شجاعی، واعظ و روضه‌خوان اهل تهران[۶]
- سید عباس کاشانی از پرهیزکاران کربلا.[۷]
مقبره ابن‌حمزه
مقبره ابن‌حمزه در خیابان باب طُوَیریج در شرق کربلا قرار دارد. این مکان در گذشته بخشی از قبرستان وادی ایمن بوده است.[۸] امروزه به دلیل احداث خیابان‌های متعدد، فاصله‌ای بین این مقبره و وادی‌القدیم ایجاد شده است.[۹] درباره شخص مدفون در این مقبره چند نظریه وجود دارد:
- ابن‌حمزه طوسی فقیه قرن پنجم و ششم و نویسنده کتاب الوسیلة الی نیل الفضیله.[۱۰]
- علی بن حمزه نواده حضرت عباس(ع)[۱۱] به باور مشهور بین مردم کربلا و مطابق تابلو نصب‌شده در مقبره.[۱۲]
- عبیدالله بن حمزة بن قاسم نواده دیگر حضرت عباس(ع).[۱۳]
برخی نیز بر این باورند که در جوار بقعه ابن‌حمزه، قبر محمد بن علی بن حمزه از نوادگان حضرت عباس قرار دارد، که به‌دلیل همانندی نسب و شهرت، به اشتباه، این دو نفر یکی دانسته شده‌اند.[۱۴]
پانوشت
- ↑ نبوی، «نیم‌روزی در وادی ایمن»، ص۲۸۷.
- ↑ نبوی، «نیم‌روزی در وادی ایمن»، ص۲۸۷_۲۸۸.
- ↑ نبوی، «نیم‌روزی در وادی ایمن»، ص۲۹۶.
- ↑ فقیه بحرالعلوم، زیارتگاه‌های عراق، نشر مشعر، ج۱، ص۲۵۵.
- ↑ نبوی، «نیم‌روزی در وادی ایمن»، ص۲۹۰، ۲۹۴ و ۲۹۶.
- ↑ «آخرین شاگرد مرحوم فلسفی که در کربلا دفن شد»، خبرگزاری فارس.
- ↑ حائری، رجل العلم و التقی، ۱۴۲۲ق، ص۱۸.
- ↑ آل طعمه، «مرقد ابن‌الحمزة»، ص۶۰.
- ↑ نبوی، «نیم‌روزی در وادی ایمن»، ص۲۸۹.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۵؛ آل طعمه، تراث کربلا، ۱۴۰۳ق، ص۱۱۶؛ صدر، تأسیس الشیعة، ۱۴۱۱ق، ص۳۰۵.
- ↑ حرزالدین، مراقد المعارف، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۵۷.
- ↑ فقیه بحرالعلوم، زیارتگاه‌های عراق، نشر مشعر، ج۱، ص۲۵۰.
- ↑ فقیه بحرالعلوم، زیارتگاه‌های عراق، نشر مشعر، ج۱، ص۲۵۱.
- ↑ دائرة المعارف تشیع، ج۱، ص۶۵؛ به‌نقل از نبوی، «نیم‌روزی در وادی ایمن»، ص۲۸۹.
منابع
- «آخرین شاگرد مرحوم فلسفی که در کربلا دفن شد»، خبرگزاری فارس، تاریخ بازدید ۱۴ اسفند ۱۴۰۳ش.
- آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة إلی تصانیف الشیعه، قم، اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق.
- آل طعمه، سلمان هادی، تراث کربلا، بیروت، موسسه اعلمی، ۱۴۰۳ق.
- آل طعمه، سلمان هادی، «مرقد ابن‌الحمزة»، مجله ینابیع، شماره ۱۳، رجب و شعبان ۱۴۲۷ق.
- حائری، احمد، رجل العلم و التقی: نبذه من حیاه هادی بن ملاامین الشیرازی الحائری، قم، دارالحدیث، ۱۴۲۲ق.
- حرزالدین، محمد، مراقد المعارف، قم، سعید بن جبیر، ۲۰۰۷م.
- صدر، سید حسن، تأسیس الشیعة لعلوم الاسلام، بیروت، موسسه النعمان، ۱۴۱۱ق.
- فقیه جلالی بحرالعلوم، محمدمهدی، زیارتگاه‌های عراق، تهران، مشعر، بی‌تا.
- نبوی، احمد، «نیم‌روزی در وادی ایمن»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۰ و ۱۱، بهار و تابستان ۱۳۹۱ش.