ثویه
ثَوِیّه یا ثُوَیه قبرستانی تاریخی در نزدیکی کوفه است که تعدادی از صحابه پیامبر(ص) و برخی از یاران خاص حضرت علی(ع) همچون کمیل بن زیاد در آن دفن شدهاند. گفته شده سر امام حسین(ع) و دیگر شهدای کربلا پیش از ورود به کوفه در این منطقه بر زمین گذاشته شده است.
امروزه این قبرستان به حَنّانه شناخته میشود و بر اساس توصیه بزرگان دین خواندن نماز در آن فضیلت دارد.
جایگاه و اهمیت
به گفته ابنخلکان در قبرستان ثویه تعدادی از صحابه پیامبر(ص) دفن شدهاند.[۱] همچنین برخی از یاران حضرت علی(ع) همچون کمیل بن زیاد و شریک اعور نیز در این مکان مدفونند.[۲] مرقد امام علی(ع) در نزدیکی ثویه قرار دارد.[۳] شهید اول، از فقیهان شیعه در قرن هشتم قمری، در کتاب المزار توصیه کرده که به احترام یاران ویژه امام علی(ع) دو رکعت نماز در این قبرستان خوانده شود.[۴] به گفته شیخ عباس قمی، قبر ابوموسی اشعری، مغیره بن شعبه و زیاد بن ابیسفیان در این مکان قرار دارد.[۵]
این مکان علاوه بر مقبرههای تاریخی دارای مساجدی است که هرساله میزبان زائرانی از نقاط مختلف جهان است.[۶]
سید هاشم بحرانی، از مفسران شیعه در قرن یازدهم قمری، با استناد به روایتی از امام صادق(ع)، ثویه را مکانی برای ملاقات پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) ذکر میکند که در زمان رجعت، مسجدی در آن مکان میسازند.[۷] حسن عیسی، تاریخپژوه، با استناد به روایتی از امام صادق(ع)[۸] معتقد است که سر امام حسین(ع) و دیگر شهدای کربلا پیش از ورود به کوفه در منطقه ثویه بر زمین گذاشته شده است.[۹] واژه «الثویه» در اشعار شعرای عرب همچون نعمان بن بشیر انصاری و سید اسماعیل حمیری نیز آمده است.[۱۰]
پیشینه
ثَوِیه یا ثُوَیه،[۱۱] مکانی در پشت حیره و نزدیک کوفه بوده،[۱۲] که پیش از اسلام به نام «ثویة الحیره» شناخته میشد.[۱۳] به گفتهٔ حسن عیسی پژوهشگر تاریخ، این مکان در ابتدا زندانی بود که افراد محکوم به اعدام را در آن زندانی و سپس اعدام میکردند.[۱۴] پس از ورود اسلام و بنای کوفه ثویه به قبرستانی برای اهل کوفه تبدیل شد.[۱۵] این قبرستان متعلق به مناطق حیره و کوفه بوده و به همین دلیل به آن «ثویه حیره» یا «ثویه کوفه» میگفتند.[۱۶]
موقعیت جغرافیایی
ثویه به سمت شهر نجف پس از (خندق کوفه) قرار دارد.[۱۷] به نقل از کتاب المفصل فی تاریخ النجف، ثویه به صورت طولی از شرق شهر نجف آغاز میشود و به حیره واقع در جنوب شرقی نجف و همچنین به منطقه (خندق) در نزدیکی کوفه ختم میگردد.[۱۸] به گفته وی امروزه ثویه جزیی از شهر نجف شده است.[۱۹] ثویه بهدلیل موقعیت جغرافیایی بهعنوان بخشی از تاریخ کوفه و حیره نیز شناخته میشود.[۲۰] قبرستان ثویه امروزه به حَنّانه معروف است.[۲۱]
پانویس
- ↑ ابنخلکان، وفیات الأعیان، ۱۹۰۰م، ج۲، ص۵۰۶.
- ↑ قمی، سفینة البحار، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۵۲۸.
- ↑ حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۹۳.
- ↑ شهید اول، المزار، ۱۴۱۰ق، ص۳۲.
- ↑ قمی، سفینة البحار، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۵۲۸.
- ↑ قبرستان ثویه، مندرج در سایت آنلاین کربلا.
- ↑ بحرانی، البرهان، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۹۱ و ج۴، ص۲۹۲.
- ↑ شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۶۸۲.
- ↑ حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۹۴.
- ↑ حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۸۷.
- ↑ بکری، معجم ما استعجم من أسماء البلدان والمواقع، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۳۵۰.
- ↑ حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۹۱.
- ↑ حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۸۴.
- ↑ حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۸۴.
- ↑ حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۸۴ و ۱۸۶.
- ↑ حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۸۶.
- ↑ حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۸۶.
- ↑ حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۸۶.
- ↑ حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۸۶.
- ↑ قبرستان ثویه، مندرج در سایت آنلاین کربلا.
- ↑ حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۹۳.
منابع
- «قبرستان ثویه»، مندرج در سایت آنلاین کربلا، تاریخ بازدید: ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴ش.
- ابنخلکان، أحمد بن محمد، وفيات الأعيان وأنباء أبناء الزمان، محقق: إحسان عباس، بیروت، دار صادر، ۱۹۰۰م.
- بحرانی، هاشم بن سلیمان، البرهان في تفسير القرآن، تحقیق: بنياد بعثت، واحد تحقيقات اسلامى، قم، مؤسسة البعثة، قسم الدراسات الإسلامية، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
- بکری، عبدالله بن عبد العزيز، معجم ما استعجم من أسماء البلدان والمواقع، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۳ق.
- حکیم، حسن عیسی، المفصل فی تاریخ النجف الاشرف، قم، المکتبة الحیدریة، ۱۳۸۵ش.
- شهيد اوّل، محمد بن مکی، المزار، قم، مؤسسه امام مهدى(ع)، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
- قمی، عباس، سفينة البحار، قم، اسوه، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.