شبر بن محمد حویزی
| فقیه و محدّث امامی | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نسب | سرسلسله خاندان شبّر، شاخه‌ای از مشعشعیان |
| تاریخ تولد | ۱۱۲۲ق |
| زادگاه | حویزه/ هویزه |
| تاریخ وفات | ۱۱۸۶ یا ۱۱۹۰ق |
| محل دفن | حرم امام علی(ع) |
| اطلاعات علمی | |
| اجازه روایت از | احمد بن اسماعیل جزایری • رضی‌الدین بن محمد موسوی • نصرالله مدرس حائری • یوسف بن عبدالله بحرینی |
| تألیفات | الذَخیرةُ فی العُقبی فی مَوَدَّةِ ذَوی القُربی • رسالة فی نسب محمد المشعشعی • کنزالسعادة • حرمةالتمتّع بالفاطمیات یا الجمع بین الفاطمیین |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | قیام در مقابل عثمانی |
شُبَّر بن محمد حویزی فقیه و محدّث امامی قرن دوازدهم، سرسلسله خاندان شبّر است. او در نجف به تحصیل فقه و حدیث پرداخت. پس از تسلط عثمانی ها بر عراق در برابر اشغالگران قیام کرد ولی به دلیل خیانت بعضی روسای قبایل شکست خورد. بیش از ۳۰ اثر برای حویزی برشمرده‌اند که عمدتاً درباره شرح حال علما و انساب، فقه و حدیث است.
نسب و ولادت
حویزی سرسلسله خاندان شبّر، شاخه‌ای از مشعشعیان، است که نسب آنان به امام کاظم (ع) می‌رسد.[۱] پدرش، محمدبن ثنوان، محدّث و عالم دینی بود. شبّر در ۱۱۲۲ق در حویزه/ هویزه به دنیا آمد و در همانجا پرورش یافت، سپس به نجف مهاجرت کرد و به تحصیل فقه و حدیث پرداخت.
اساتید
او از احمد بن اسماعیل جزایری، رضی الدین بن محمد موسوی عاملی مکی، نصرالله مدرس حائری و یوسف بن عبدالله بحرینی (متوفی ۱۱۷۱) اجازه روایت دریافت کرد.[۲]
قیام در مقابل عثمانی
پس از تسلط عثمانیان بر عراق، حویزی برخی بزرگان عرب، مانند شیخ حمود آل حمد و شیخ خلیل آل عباس، را به قیام در برابر اشغالگران فراخواند و با فراهم آوردن سپاهی در ۱۱۶۰ به جنگ با عثمانیان پرداخت. سپاه او ابتدا پیروزیهایی کسب کرد، اما به سبب خیانت بعضی رؤسای قبایل شکست خورد و حویزی به اسارت به بغداد برده شد، ولی پس از مدتی آزاد گردید.[۳]
تالیفات
بیش از سی عنوان اثر برای حویزی برشمرده‌اند که عمدتاً درباره شرح حال علما و انساب، فقه و حدیث است. برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
- الذَخیرةُ فی العُقبی فی مَوَدَّةِ ذَوی القُربی، در شرح نسب سید علی خان بن سیدخلف حویزی.[۴]
- رسالة فی نسب محمد المشعشعی، درباره نسب جد اعلای خود، سید محمد بن فلاح مشعشعی.[۵]
- کنزالسعادة، در شرح حال شماری از عالمان.[۶]
- جُنَّةُ البَرِیة فی اَحکامِ التَقیة یا به تعبیر دیگر جنّةالامامیة فی احکام التقیة؛ [۷] حُجّةالخصام، درباره قیام برای اقامه حق در عصر غیبت.[۸]
- حرمةالتمتّع بالفاطمیات یا الجمع بین الفاطمیین، که مورد توجه عالمان بسیاری قرار گرفته است.[۹]
- صَفوَةَ المرام، حاشیه‌ای مبسوط بر مدارک الاحکام سید محمد عاملی
- رساله هایی فقهی در موضوعات گوناگون، از جمله درباره وجوب غسل جمعه، احکام خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها و خمس.[۱۰]
- حاشیه بر اصول کافی و بحارالانوار و آثاری در علم رجال.[۱۱]
درگذشت
تاریخ درگذشت او را حرزالدین ۱۱۷۰ق[۱۲] ذکر کرده است و محسن امین ۱۱۷۸ق [۱۳] ، اما جاسم حسن شبّر[۱۴] هر دو را نادرست دانسته و قول آقابزرگ طهرانی[۱۵] را پذیرفته که نوشته حویزی در ۱۱۸۶ یا حدود ۱۱۹۰ درگذشته است. حویزی در حرم امام علی(ع) به خاک سپرده شد.[۱۶] یکی از ادبای هم عصر‌اش، رساله‌ای در شرح حال وی نوشته است.[۱۷]
پانویس
- ↑ کیاءگیلانی، احمدبن محمد، سراج الانساب، ص۹۲؛ حرزالدین، محمد، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۱، ص۳۵۱؛ حمدی جعفری، محمد، عشائر و أسرالسادة الحسینیة فی العراق و الوطن العربی، ج۱، ص۱۰۰؛ روضان، عبدعون، موسوعة عشائر العراق: تاریخ، انساب، رجالات، مآثر، ج۲، ص۳۹۳.
- ↑ حرزالدین، محمد، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۱، ص۳۵۱؛ امین، ج۷، ص۳۳۰؛ آقابزرگ طهرانی، طبقات، ص۳۳۲، ۳۳۴، ۶۵۰؛ عامری، ناصر عبدالحسن، موسوعة انساب العشائر العراقیة: السادة العلویون، ج۱، ص۱۸۳؛ ر.ک: آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۱۱، ص۱۴۴.
- ↑ ر.ک: حرزالدین، محمد، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۱، ص۳۵۳ـ۳۵۷؛ شُبَّر، جاسم حسن، تاریخ المشعشعیین و تراجم اعلامهم، ص۲۵۶ـ ۲۶۲؛ عامری، ناصر عبدالحسن، موسوعة انساب العشائر العراقیة: السادة العلویون، ج۱، ص۱۸۳.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۱۰، ص۱۱.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۴، ص۱۶۵، ج۲۴، ص۱۴۲.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۱۸، ص۱۵۸.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۵، ص۱۵۷؛ شُبَّر، جاسم حسن، تاریخ المشعشعیین و تراجم اعلامهم، ص۲۴۶.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۶، ص۲۶۰ـ۲۶۱.
- ↑ ر.ک: آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۵، ص۱۳۷، ج۶، ص۳۹۵ـ۳۹۶؛ شُبَّر، جاسم حسن، تاریخ المشعشعیین و تراجم اعلامهم، ص۲۴۷ـ۲۵۱.
- ↑ ر.ک: آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۲، ص۲۱۸، ج۷، ص۲۵۵، ج۱۱، ص۴۸، ۹۱، ج۱۳، ص۵۳، ج۱۵، ص۵۱، ۲۳۲، ۲۳۶، ج۱۸، ص۴۹، ج۲۵، ص۳۴.
- ↑ ر.ک: آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۳، ص۲۴، ج۶، ص۱۸۲، ج۱۰، ص۱۱۸ـ۱۱۹، ج۲۰، ص۱۹۶.
- ↑ حرزالدین، محمد، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ج۱، ص۳۵۸ـ۳۵۹.
- ↑ سید محسن امین|امین، ج۷، ص۳۳۰.
- ↑ شُبَّر، جاسم حسن، تاریخ المشعشعیین و تراجم اعلامهم، ص۲۶۲ـ۲۶۳.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، طبقات، ص۳۳۲؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۴، ص۶۲، ج۶، ص۲۶۰، ج۱۰، ص۱۱.
- ↑ شُبَّر، جاسم حسن، تاریخ المشعشعیین و تراجم اعلامهم، ص۲۶۳ـ ۲۶۴.
- ↑ ر.ک: آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۴، ص۱۵۸، ج۱۱، ص۱۴۳ـ۱۴۴.
یادداشت
منابع
- آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، بیروت، ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
- آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعة: الکواکب المنتشرة فی القرن الثانی بعد العشرة، چاپ علینقی منزوی، تهران، ۱۳۷۲ش.
- امین.
- حرزالدین، محمد، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، قم، ۱۴۰۵ق.
- حمدی جعفری، محمد، عشائر و أسرالسادة الحسینیة فی العراق و الوطن العربی، ج۱، بغداد، ۱۴۲۲/۲۰۰۱.
- روضان، عبدعون، موسوعة عشائر العراق: تاریخ، انساب، رجالات، مآثر، ج۲، عَمّان، ۲۰۰۳م.
- شُبَّر، جاسم حسن، تاریخ المشعشعیین و تراجم اعلامهم، نجف ۱۳۸۵/۱۹۶۵.
- عامری، ناصر عبدالحسن، موسوعة انساب العشائر العراقیة: السادة العلویون، ج۱، بیروت، ۲۰۰۴م.
- کیاءگیلانی، احمدبن محمد، سراج الانساب، چاپ مهدی رجائی، قم، ۱۴۰۹م.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دانشنامه جهان اسلام