حیدر باش

پروفسور حیدر باش

اهل‌بیت‌پژوه
اطلاعات کلی
مذهب	اسلام: اهل‌سنت
زادروز	۱۹۴۷م - ۱۳۲۶ش
زادگاه	ترابزون (ترکیه)
وفات	۲۰۲۰م - ۱۳۹۹ش
اطلاعات علمی
محل تحصیل	دانشگاه باکو
آثار	اهل‌بیت؛‌ محور توحید • حضرت محمد؛‌ رحمتی برای جهانیان • امام علی(ع) • حضرت فاطمه(س) • امام حسن(ع) • امام حسین(ع) و...
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
زمینه فعالیت	اهل‌بیت(ع)، اقتصاد
اطلاعات دیگر
وبگاه	سایت رسمی حیدر باش

حیدر باش (۱۹۴۷-۲۰۲۰م)، اهل‌بیت‌پژوه و سیاستمدار اهل ترکیه، و نویسنده آثار متعددی درباره اهل‌بیت(ع). او رئیس حزب ترکیه مستقل، فعال اقتصادی، از مسلمانان اهل‌سنت، از پیروان فرقه صوفیه قادریه، و از پیشگامان وحدت میان مسلمانان بود.

باش، اهل‌بیت(ع) را جوهر اسلام و مایه تداوم رسالت پیامبر(ص) می‌دانست و بر این باور بود که شناخت اسلام و عمل به آن بدون شناخت اهل‌بیت ممکن نیست. او بیش از ۴۰ اثر منتشر کرده که تعداد قابل‌توجهی از آنها درباره اهل‌بیت(ع) است و درباره هر کدام از چهارده معصوم کتاب مستقلی نوشته است. «اهل‌بیت؛ محور توحید»، «حضرت محمد؛‌ رحمتی برای جهانیان»،‌ «امام علی(ع)»، «حضرت فاطمه(س)»، «حقوق زنان در اسلام»، «خطبه وداع» و «اعلامیه جهانی حقوق‌بشر»، از جمله کتاب‌های اوست. تدوین دایرةالمعارف اهل‌بیت(ع) در ۱۲ جلد، و برگزاری همایش‌هایی درباره اهل‌بیت، از فعالیت‌های او دیگر حیدر باش بوده است.

حیدر باش، در ۲۵ فروردین ۱۳۹۹ش در ۷۳ سالگی بر اثر کرونا درگذشت و جنازه‌اش با پرچم «یا حسین» در زادگاهش، ترابزون ترکیه، به خاک سپرده شد.

جایگاه

حیدر باش (Haydar Baş)، سیاستمدار اهل ترکیه و رئیس «حزب ترکیه مستقل» (BTP) و پژوهشگر دینیِ اهل‌سنت بود که پژوهش‌های گسترده‌ای درباره اهل‌بیت(ع) انجام داد و آثار گوناگونی درباره آنها به چاپ رسانده است. به گزارش خبرگزاری ابنا و خبرگزاری مهر در ایران، حیدر باش، به‌گفته خودش، تا سال ۱۳۹۳ش، ۱۴ تا ۱۵ هزار صفحه مطلب درباره اهل‌بیت(ع) نوشته است.

حیدر باش، پیرو فرقه صوفیه قادریه و از دوستداران اهل‌بیت(ع) بود.

او از پیشگامان وحدت میان مسلمانان، و از نظریه‌پردازان اقتصادی توصیف شده است.

براساس گزارش وبسایت رسمی حیدر باش، او بیش از سی جایزه از مؤسسات و سازمان‌های بین‌المللی دریافت کرده است؛ برای نمونه مؤسسه بیوگرافی آمریکا «جایزه رهبری شایسته» را به دلیل خدمات وی در زمینه صلح جهانی، حقوق‌بشر و اقتصاد به او اهدا کرد. به‌دلیل دریافت این جایزه، نام حیدر باش در دایرةالمعارف رهبران برجسته بین‌المللی درج شده است.

دیدگاه‌ها

گفته شده که دیدگاه‌های حیدر باش درباره اهل‌بیت(ع)، همچون دیدگاه شیعیان است. وی اهل‌بیت را حقیقت و جوهر اسلام و تداوم رسالت پیامبر(ص) می‌دانست، و از نظر او، پس از رسالت پیامبر(ص)، دوران ولایت آغاز شد که دوران هدایت معنوی و فکری امت از طریق اهل‌بیت(ع) بود. باش، معتقد بود شناخت اسلام و عمل به آن بدون شناخت و درک اهل‌بیت ممکن نیست و چنین شناختی ناقص است. او تأکید داشت که اهل‌بیت، خود ایمان،‌ اطاعت،‌ تسلیم و حق و حقیقت‌اند. وی با این رویکرد و دیدگاه،‌ مسلمانان ترکیه را دعوت می‌کرد تا شناخت و محبت اهل‌بیت را مبنای ایمان خود قرار دهند. به باور او، اهل‌بیت تجسم عینی قرآن‌اند و قرآنِ مکتوب در وجود اهل‌بیت جلوه‌گر شده است؛ یعنی اهل‌بیت قرآن ناطق‌اند.

برخی از کتاب‌های حیدر باش درباره اهل‌بیت(ع)

حیدر باش، اهل‌بیت را وسیله رسیدن به شفاعت پیامبر اکرم(ص)، و محبت آنان را تنها راه رهایی امت اسلامی از مشکلات و سختی‌ها می‌دانست. او پاداش محبت امام علی(ع) را بهشت می‌دانست.

او همچون شیعیان، خلیفه دوم را در شهادت حضرت فاطمه(س) مقصر می‌دانست، و این دیدگاهش مورد انتقاد برخی از عالمان اهل‌سنت قرار گرفته و آنها او را به طرفداری از شیعیان متهم کرده‌اند.

حیدر باش در یادداشتی ضمن انتقاد از کشورهای اسلامی در مواجهه با اشغال فلسطین از سوی اسرائیل، شرط تحقق وحدت واقعی جهان اسلام را آن می‌داند که مسجدالاقصی پایتخت جهان اسلام شود.

آثار

از حیدر باش بیش از ۴۰ اثر منتشر شده است که تعدادی از آنها درباره اهل‌بیت(ع) نگارش شده‌ است. برخی از آثار وی عبارتند از: «اهل‌بیت؛ محور توحید»، «حضرت محمد؛‌ رحمتی برای جهانیان» (دو جلد)، «امام علی(ع)»، «حضرت فاطمه(س)»، «امام حسن(ع)»، «امام حسین(ع)»، «امام زین العابدین(ع)»، «امام محمدباقر(ع)»، «امام جعفر صادق(ع)»، «امام موسی کاظم(ع)»، «امام رضا(ع)»، «امام محمدتقی(ع)»، «امام هادی(ع)»، «امام حسن عسکری(ع)» و «امام مهدی(عج)»، «حقوق زنان در اسلام»، «اسلام و مولانا»، «خطبه وداع»، «اعلامیه جهانی حقوق‌بشر» و «تزکیه نفس».

کتاب اهل‌بیت؛ محور توحید.

تدوین دایرةالمعارف اهل‌بیت(ع) در ۱۲ جلد، وی همچنین برگزاری همایش‌های بین‌المللی درباره اهل‌بیت(ع)، از دیگر اقدامات اوست؛ از جمله همایش بین‌المللی اهل‌بیت(ع) در بورسای ترکیه در اکتبر ۲۰۱۱م و همایش «اهل‌بیت برای وحدت و همبستگی ما» در می ۲۰۱۲م در مرکز خلیج استانبول.

او مجموعه‌نشست‌هایی را با عنوان «اهل‌بیت؛ مرکز توحید و فتنه‌های فراگیر جهان اسلام» از اواخر ۲۰۱۴م تا مارس ۲۰۱۵م در مناطق گوناگون ترکیه و با حضور سخنرانان متعدد برگزار کرد و در سال ۱۳۸۸ش در گفتگو با رسانه‌های ترکیه، از تأسیس دانشگاه اهل‌بیت در ترکیه از سوی حزب ترکیه مستقل، به‌عنوان نماد اتحاد میان پیروان مذاهب مختلف اسلامی خبر داده بود.

حیدر باش، مؤسس مجلات «ایجمال»، «مساج» و «اوعوت» و شبکه تلویزیونی «meltem tv» و «mesaj tv» بود.

زندگی‌نامه

حیدر باش در سال ۱۹۴۷م در شهر ترابزون (Trabzon) ترکیه به دنیا آمد و پس از تحصیلات مقدماتی و دانشگاهی، در سال ۱۹۷۰م از مؤسسه عالی علوم اسلامی وابسته به دانشگاه اِرْجیس در قیصریه ترکیه فارغ‌التحصیل شد. وی مقطع کارشناسی ارشد و دکتری را در دانشگاه دولتی باکو ( پایتخت آذربایجان) به اتمام رساند. عنوان رساله دکتری وی «حقوق‌بشر در خطبه وداع پیامبر اکرم(ص)» بود. باش، پس از اتمام مقطع دکتری، به عضویت هیئت علمی دانشگاه باکو درآمد و با ارائه رساله‌ها و آثاری همچون «اسلام و مولانا»، «تاریخ تصوف» و «روان‌شناسی دین» به مرتبه استادتمامی رسید.

او در کنار فعالیت‌های علمی، به اقدامات سیاسی و اقتصادی نیز می‌پرداخت؛ از جمله تأسیس حزب ترکیه مستقل در سپتامبر ۲۰۰۱م (مهر ۱۳۸۰ش) ریاست حزب ترکیه بزرگ از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۰م، بنیانگذاری گروه شرکت‌های «باش»، کارخانه‌های فولاد «باش چلیک»، شرکت «باش تجارت» و شرکت «باش حرارت». گفته شده که حیدر باش به‌دلیل ارائه نظریه «مدل اقتصاد ملی»، نامزد دریافت جایزه نوبل شده است.

درگذشت

حیدر باش در ۲۵ فروردین سال ۱۳۹۹ش در ۷۳ سالگی در پی ابتلا به کرونا درگذشت. جنازه او در شهر ترابزون ترکیه تشییع و در آقچه‌آباد به خاک سپرده شد. به گزارش خبرگزاری ابنا، حیدر باش با پرچم «یا حسین» که خودش از حرم امام حسین(ع) دریافت کرده بود، دفن شد.

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، و برخی از روحانیان شیعه همچون امام جمعه اردبیل، با صدور پیام تسلیت، درگذشت حیدر باش را تسلیت گفتند.