وقف عام

وَقْف عام بخشش عین مال (مانند زمین، خانه، باغ و...) برای بهره بردن عموم یا گروه خاصی(که افرادش معین نباشند) از منافع آن مال است؛ مانند اینکه فردی مال خود را وقف فقرا یا دانشجویان کند. وقف‌هایی که برای منافع عمومی انجام می‌شود مانند وقف مسجد، بیمارستان، آب‌انبار و... از موارد وقف عام به حساب می‌آیند.
در وقف عام بنا به نظر بسیاری از فقها عین مال وقف شده از اختیار و مِلک مالک خارج می‌شود. به نظر برخی از فقها ملکیت این نوع از وقف به خداوند منتقل می‌شود. برخی دیگر معتقدند که مال وقف شده مانند مال بدون مالک است و نیازی ندارد که برای آن مالک خاصی مشخص شود. اما در هر صورت امکان نقل و انتقال مال وقف شده وجود ندارد.
به نظر برخی از فقها در این نوع وقف تولیت بر عهده فردی است که واقف معین کرده است و در صورتی که واقف فردی را معین نکرده تولیت و نظارت آن بر عهده حاکم شرع است. البته حاکم شرع در صورت معین شدن تولیت، به جهت رعایت مصالح مسلمین و کسانی که وقف به صورت عام برای آنها صورت گرفته است، در زمانی که ثابت شود تولیت مشخص شده توسط واقف صلاحیت آن را ندارد، می‌تواند متولی وقف را تغییر دهد.
بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران و به استناد ماده ۲۵ قانون دیوان عدالت اداری به درآمد‌های حاصل شده از وقف عام، مالیات تعلق نمی‌گیرد.

جستارهای وابسته

• وقف
• وقف خاص