وقف خاص
 | این مقاله یک نوشتار توصیفی درباره یک مفهوم فقهی است و نمیتواند معیاری برای اعمال دینی باشد. برای اعمال دینی به منابع دیگر مراجعه کنید. |
وَقْف خاص بخشش عین مال (مانند زمین، باغ، خانه و...) برای بهره بردن شخص یا اشخاصی خاص از منافع آن مال است.[۱] عین مال در صورت وقف خاص، بنا بر نظر بسیاری فقها از اختیار و ملک مالک خارج می‌شود.[۲] به نظر برخی فقها ملکیت این نوع از وقف به فرد یا افرادی منتقل می‌شود که وقف برای آنها انجام شده است.[۳] برخی دیگر معتقدند که مال وقف شده مانند مال بدون مالک است و نیازی ندارد که برای آن مالک خاصی مشخص شود.[۴] اما در هر صورت امکان نقل و انتقال مال وقف شده وجود ندارد.[۵]
به نظر برخی از فقها در این نوع وقف تولیت بر عهده فرد یا افرادی است که وقف برای آنها انجام شده است و حاکم شرع حق دخالت در آن را ندارد.[۶] اما برخی از فقها بر اساس نظریه ولایت فقیه معتقدند که ولی فقیه می‌تواند بر اجرای صحیح وقف در موقوفات خاص نیز نظارت داشته باشد.[۷] برخی دیگر از فقها نظارت ولی فقیه در وقف خاص را فقط در صورت ضرورت می‌دانند.[۸]
بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران و به استناد ماده ۲۵ قانون دیوان عدالت اداری به درآمد‌های حاصل شده از وقف خاص مالیات تعلق می‌گیرد.[۹]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ آیت‌اللهی، وقف پس انداز جاودانه،۱۳۸۳ش، ص۳۰۰؛کاشف‌الغطاء، انوار الفقاهه (کتاب الوقف)، ۱۴۲۲ق، ص۲۷-۳۰.
- ↑ طوسی، الخلاف، ۱۴۱۱ق، ص۵۴۰.
- ↑ طوسی، المبسوط، تهران، ص۲۸۷.
- ↑ یزدی، عروه الوثقی، ۱۴۱۷ق، ص۲۳۲-۲۳۳.
- ↑ آیت‌اللهی، وقف پس انداز جاودانه،۱۳۸۳ش، ص۳۰۰؛ کاشف‌الغطاء، انوار الفقاهه (کتاب الوقف)، ۱۴۲۲ق، ص۲۷-۳۰.
- ↑ عاملی، اللمعه الدمشقیه، ۱۳۸۴ش؛ ص۹۹.
- ↑ ادیبی، رحمانی، «تحلیل مبانی حقوقی نحوۀ تولیت وقف خاص، با رویکردی به قانون مدنی و قانون اوقاف»، ص۱۵.
- ↑ ادیبی، رحمانی، «تحلیل مبانی حقوقی نحوۀ تولیت وقف خاص، با رویکردی به قانون مدنی و قانون اوقاف»، ص۱۶.
- ↑ پژوهشنامه مالیات، «وقف عام و وقف خاص، پرسش‌هایی در مورد رأی دیوان عدالت اداری»، ص۲۵-۲۸.
منابع
- آیت‌اللهی، ابوالحسن، وقف پس‌انداز جاودانه، یزد، مفاخر، ۱۳۸۳ش.
- ادیبی مهر، محمد؛ رحمانی، حامد، «تحلیل مبانی حقوقی نحوۀ تولیت وقف خاص، با رویکردی به قانون مدنی و قانون اوقاف»، فصلنامه فقه و حقوق اسلامی، ۱۳۹۳ش، شماره ۹.
- پژوهشنامه مالیات، «وقف عام و وقف خاص، پرسش‌هایی در مورد رأی دیوان عدالت اداری»، پژوهشنامه مالیات، تابستان ۱۳۷۷ش، شماره۲۰.
- طوسی،محمدبن حسن، الخلاف، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۱ق،
- طوسی،محمدبن حسن،المبسوط، به کوشش محمد تقی کشفی، تهران، المکتبه المرتضویه.
- عاملی،زین الدین محمدبن مکی، اللمعه الدمشقیه، تهران، انتشارات خط سوم، ۱۳۸۴ش.
- کاشف‌الغطاء، حسن، انوار الفقاهه (کتاب الوقف)، نجف، موسسه کاشف الغطاء العامه، ۱۴۲۲ق.
- یزدی، سید محمد کاظم، عروه الوثقی، قم، موسسه نشر اسلامی، ۱۴۱۷ق.