حدیث سرو (مجموعه تلویزیونی)

حدیث سرو (مجموعه تلویزیونی)

اطلاعات کلی
کارگردان	عبدالرسول گلبن • جلیل سامان • جواد توانا
تهیه‌کننده	عبدالکریم عرشی • محمد داوودی
تدوین	مجتبی راعی
توزیع کننده	معاونت سیما • شبکه اول • شبکه مستند • سیما فیلم
زمان	۱۳۸۵ش • ۱۴۰۰ش
کشور	ایران
زبان	فارسی و عربی

حدیث سرو مجموعه تلویزیونی مستند درباره زندگی علمای اخلاق است که تحقیق و تولید آن از سال ۱۳۸۲ش در معاونت سیما آغاز شد. مستند حدیث سرو طی سال‌های ۱۳۸۵ش تا سال ۱۴۰۰ش در چند مجموعه با کارگردانانی همچون جلیل سامان و عبدالرسول گلبن در قسمت‌های ۳۰ تا ۴۰ دقیقه‌ای ساخته شد و مجتبی راعی کارگردان سینما هم مشاور تولید و تدوین برخی از قسمت‌ها را برعهده داشت.

این مجموعه پس از تولید، چندین‌بار از شبکه‌های فارسی‌زبان تلویزیون ایران پخش شده است. سید علی قاضی طباطبایی، سید محمدحسین طباطبائی، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی، محمدعلی شاه‌آبادی، سید جمال‌الدین گلپایگانی از جمله علمایی هستند که این مجموعه به آن‌ها پرداخته است.

حدیث سرو در سال ۱۳۹۹ش نیز با دوبله عربی به نام «الاوتاد» از شبکه الکوثر پخش گردید.

معرفی و جایگاه

حدیث سرو، مستندی بازسازی شده است که با استفاده از عکس‌، فیلم و سند زندگی و مراحل سیر و سلوک علمای اخلاق را از زبان خانواده، نزدیکان و شاگردان آن‌ها بیان می‌کند. در ابتدای دهه هشتاد با تغییر مدیریت شبکه چهار تلویزیون ایران و شروع مباحث عرفا‌ن‌های کاذب و محفل‌های عرفانی، طرح معرفی علمای عرفان و اخلاق و در مراحل بعد طرح معرفی علمای فقه و اخلاق در قسمت طرح و برنامه معاونت سیما تصویب و با نام مجموعه تلویزیونی مستند حدیث سرو اجرا شد.

مجموعه حدیث سرو در سال ۱۳۹۰ش به‌عنوان فیلم منتخب بخش مستند جشنواره تلویزیونی جام‌جم و در سال ۱۳۹۲ش نامزد بخش بهترین پژوهش جشنواره بین‌المللی جام‌جم بوده است.

تولید و پخش

تصویر برخی از علمای معرفی‌شده در مستند حدیث سرو

تحقیق و تولید مجموعه تلویزیونی حدیث سرو از سال ۱۳۸۲ش شروع شد. مستند حدیث سرو طی سال‌های ۱۳۸۵ش تا سال ۱۴۰۰ش در چند مجموعه با کارگردانانی همچون جلیل سامان و عبدالرسول گلبن و تهیه‌کنندگان متعددی ساخته شد. مجتبی راعی کارگردان سینما نیز مشاور تولید و تدوین برخی از مستندها را برعهده داشت.

مستند حدیث سرو در قسمت‌های ۳۰ تا ۴۰ دقیقه‌ای چندین‌بار از شبکه‌های فارسی‌زبان تلویزیون ایران پخش شده است و در سال ۱۳۹۹ش به زبان عربی دوبله و با نام «الاوتاد» از شبکه الکوثر پخش گردید.

سید علی قاضی طباطبایی، محمدجواد انصاری همدانی، سید محمدحسین طباطبائی، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی، سید عبدالحسین دستغیب، محمدعلی شاه‌آبادی، سید جمال‌الدین گلپایگانی، ملا حسینقلی همدانی، میرزا جواد ملکی تبریزی، محمدتقی جعفری از جمله علمایی هستند که این مجموعه به آن‌ها پرداخته است.

برخی از قسمت‌ها

قسمت‌هایی از مجموعه حدیث سرو که تا سال ۱۴۰۰ش ساخته شده به شرح ذیل است:

شماره	عنوان	کارگردان	تهیه‌کننده	تاریخ تولید	تهیه‌شده توسط
۱	سید علی قاضی طباطبائی	عبدالرسول گلبن	عبدالکریم عرشی	۱۳۸۵-۱۳۸۸ش	معاونت سیما
۲	ملا حسینقلی همدانی	جلیل سامان	عبدالکریم عرشی	۱۳۸۵-۱۳۸۸ش	شبکه اول
۳	محمدتقی بهجت	محمدرضا کریمی‌راد	محمد داوودی	۱۳۸۹-۱۳۹۰ش	معاونت سیما
۴	سید جمال‌الدین گلپایگانی	جواد توانا	عبدالکریم عرشی	۱۳۹۰-۱۳۹۳ش	معاونت سیما
۵	سید محمدحسین طباطبائی	عبدالرسول گلبن	عبدالرسول گلبن	۱۳۹۳-۱۳۹۵ش	معاونت سیما
۶	رحیم ارباب	جواد توانا	عبدالکریم عرشی	۱۳۹۶-۱۳۹۸ش	سیما فیلم
۷	سید احمد خوانساری	عبدالکریم عرشی	عبدالکریم عرشی	۱۳۹۸-۱۴۰۰ش	سیما فیلم

حاشیه‌ها و واکنش‌ها

• عوامل ساخت این مجموعه، عدم دسترسی، عدم همکاری، عدم تمایل به حرف‌زدن و سرّ نگه‌داری شاگردان علما را از جمله دلایل دشواری و طولانی‌شدن ساخت این‌گونه مجموعه‌ها دانست.
• از دید برخی، تأکید بر دین فردی، گوشه‌گیری و دوری از مردم و نادیده‌گرفتن نقش اجتماعی دین از جمله نقدهای مجموعه حدیث سرو است. از نظر آن‌ها برنامه‌هایی که به این صورت در تلویزیون ایران ساخته می‌شود، باید به زوایای اجتماعی زندگی این بزرگان بپردازد تا به سکولاریسم متهم نشود.
• بیت سید جمال گلپایگانی نیز اشکالاتی از قبیل؛ نبود ناظر از طرف خانواده، جدید بودن و ناشناخته بودن بعضی از افراد مصاحبه شده، نبودن موضوعات اولویت‌دار درباره شخصیت این فقیه در این مجموعه را مطرح کردند. همچنین از نظر خانواده سید جمال گلپایگانی، تحلیل درباره جنبش مشروطه و جمع‌بندی مسیر عرفان که در این مستند ارائه شد، محل مناقشه است، زیرا از نظر بیت سید جمال گلپایگانی، وی معتقد به عرفان عملی بود نه عرفان نظری از جنس ابن عربی.
• بنا به گفته یکی از تهیه‌کنندگان مستند حدیث سرو، برنامه‌ای که درباره محمدجواد انصاری همدانی، از عارفان شیعه قرن چهاردهم قمری، در سال ۱۳۸۶ش تا ۱۳۸۹ش تولید شده بود، به دلایلی اجازه پخش از شبکه سراسری پیدا نکرد. این برنامه،‌ در سال ۱۳۹۲ش در شبکه قم و سپس از شبکه همدان پخش شد.