غناء (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نامهای دیگر | درسنامه غناء و موسیقی، کتاب غناء و موسیقی |
| نویسنده | سید علی حسینی خامنه‌ای |
| تاریخ نگارش | ۱۳۹۴-۱۳۹۸ش |
| موضوع | غناء و موسیقی |
| سبک | متن درس خارج فقه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | تک‌جلدی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | انتشارات فقه روز |
| محل نشر | تهران |
| تاریخ نشر | بهار ۱۳۹۸ش |
| نوبت چاپ | اول |
| شمارگان | ۳۰۰۰ |
غناء یا درسنامه غناء و موسیقی متن منتشرشده درس خارج فقه آیت‌الله خامنه‌ای درباره غناء و موسیقی است. در این کتاب با استناد به حدود صد حدیث، مفهوم غناء و موسیقی حرام تبیین شده است. همچنین احادیث مذکور و نظریات فقیهان بررسی و به ۴۸ پرسش مرتبط با این مباحث پاسخ داده شده است.
بنا بر نظر آیت‌الله خامنه‌ای، در این کتاب غناء به خودی خود حرام نیست بلکه ملاک در حرمت آن لهوی بودن و اِضلال عن سبیل‌الله (خارج کردن از مسیر خدا) است. این کتاب در سال ۱۳۹۸ش در ۵۶۰ صفحه به زبان فارسی منتشر شد.
نویسنده
آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی و از مراجع تقلید شیعه است.[۱] وی از ۱۳۶۹ش تدریس خارج فقه را آغاز کرد و به تدریس ابواب جهاد، قصاص، مکاسب محرمه و نماز مسافر پرداخته است.[۲]
محتوای کتاب
درسنامه غناء، متن تنظیم‌شده ۷۵ جلسه تدریس درس خارج فقه آیت‌الله خامنه‌ای است که از ۴ آذر ۱۳۸۷ش تا ۶ بهمن ۱۳۸۸ش تدریس شده است.[۳] این کتاب، مفهوم غناء و موسیقی حرام را تبیین و زوایای آن را بررسی می‌کند.[۴] در ضمنِ بررسی احادیث، به کتاب‌ها و اقوال فقیهان شیعه استناد شده است.[۵] در پایان کتاب نیز مسئله رقص مورد بررسی قرار گرفته است.[۶]
به گفته رضا مختاری یکی از منابع این درسنامه، کتاب چهار جلدی «غنا، موسیقی» تألیف محسن صادقی، رضا مختاری ودیگران بوده است. محور درس خارج فقه آیت‌الله خامنه‌ای، کتاب مکاسب شیخ انصاری بود. وقتی به بحث غناء رسید مکاسب شیخ انصاری را کنار گذاشت و کتاب «غنا، موسیقی» را محور بحث خود قرار داد. او روایات را از روی این کتاب خواند و تمام روایات را از لحاظ سندی و متنی بررسی کرد، همچنین تحقیقات فقها را که در مجلدات دیگر کتاب بود به مناسبت بحث کرد.[۷] علاوه بر بررسی دِلالت و سند روایات و نظرات فقها، به وجه تاریخی مسئله غناء و موسیقی که به فهم درست روایات کمک می‌کند، نیز توجه داشته است.[۸]
روش طرح مباحث
در این کتاب به مباحث غناء، موسیقی و رقص پرداخته شده است. آیت‌الله خامنه‌ای در درس خارج فقه غناء، احادیث مربوط به غناء را به پنج دسته تقسیم کرده سپس به تحلیل و بررسیِ سندی و دلالیِ حدود ۱۰۰ حدیث پرداخته است:
- روایات وارده در ذیل آیات؛ شامل روایات مربوط به تفسیر آیات[۹] (وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ[۱۰] -لَا يَشْهَدُونَ الزُّورَ[۱۱] - لَهْوَ الْحَدِيثِ[۱۲] - وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِرَامًا[۱۳]) و روایات مربوط به استشهاد به آیات[۱۴]
- روایات غیر وارد در ذیل آیات (روایات مربوط به حرام بودن غناء)[۱۵]
- روایات استماع غناء (شنیدن غناء)[۱۶]
- روایات کسب مُغَنّیه (کسب درآمد از غناء)[۱۷]
- روایات مربوط به غناء در قرآن (غناء در قرائت قرآن).[۱۸]
ویژگی‌ها
نمایش دادن آلات موسیقی از تلویزیون:
«نمایش دادن این آلات در تلویزیون نوعی ترویج و عادی‌سازی است. استعمال این آلات در ایجاد صوت لهوی بر استعمال آن در صوت غیرلهوی غلبه دارد. یعنی جنبه حرام آن از جنبه حلالش بیشتر است. هرچه ما این را ترویج کنیم، حرام و لهو را ترویج کرده‌ایم.»[۱۹]
ویژگی‌هایی برای کتاب غناء برشمرده شده است:
- محور بودن روایات مربوط به مباحث غناء[۲۰] (۱۰۰ روایت)
- معرفی شاخص‌های مختلف غناء و موسیقی حرام[۲۱]
- جامعیت آراء و نظریات فقهای متقدم و متأخر شیعه[۲۲]
- پاسخ به ۴۸ پرسش مرتبط با غناء و موسیقی حرام[۲۳]
- تنظیم کتاب در ساختار درسنامه.[۲۴]
مهم‌ترین دیدگاه‌ها
برخی از نظریات آیت‌الله خامنه‌ای در این کتاب عبارت‌اند از:
غناء
- غنا» به‌خودیِ خود حرام نیست. ملاک در حرمت آن، لهو و اضلال عن سبیل‌الله (خارج کردن انسان از مسیر خدا) است.[۲۵]
- تشخیصِ لهوی بودن و «اِضلال عن سبیل‌الله» با یکی از موارد تحریک شهوت، سوق دادن به فعل حرام ، بازداشتن از انجام واجبات و ایجاد بی‌مبالاتی نسبت به دین، فهمیده می‌شود.[۲۶]
- موارد مشکوک، حکم حرمت ندارد و در آنها اصل برائت جاری می‌شود.[۲۷]
قاعده کلی برای موسیقی حرام:
«هر آهنگ و صوتی که فضا را-آن فضائی را که در آن این صوت منتشر می‌شود- به سمت بی‌مبالاتی به دین، به سمت گناه، به سمت بی‌اعتنائی به واجب و تکلیف شرعی بکشاند، حرام است.»[۲۸]
موسیقی
- ملاک موسیقی حرام، سوق دادنِ فضا به سمت بی‌مبالاتی در دین و گناه است.[۲۹] موسیقی به‌خودیِ‌خود حرام نیست و تا عنوانِ «سوق دادن به گناه و بی‌مبالاتی به دین» صِدق نکند، نمی‌توان به حرمت آن فتوا داد.[۳۰]
- مرجع تشخیص غنا و موسیقیِ حرام عُرف است[۳۱] و اگر مکلف شک کرد که موسیقی از نظر عرف مردم «مُضِلِّ عن سبیل‌الله» است یا نه، اصل حلیّت جاری می‌شود.[۳۲]
رقص
انتشار
کتاب غناء در سال ۱۳۹۸ش توسط مؤسسه پژوهشی فرهنگی-انقلاب اسلامی در ۵۶۰ صفحه منتشر شد. این کتاب نخستین اثر از سلسله دروس فقهی آیت‌الله خامنه‌ای است که این مؤسسه منتشر کرد.[۳۴]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ بهبودی، شرح اسم، ۱۳۹۱ش، ص۷۸.
- ↑ نگاهی گذرا به زندگینامه‌ی حضرت آیت‌الله‌العظمی سید علی حسینی خامنه‌ای khamenei.ir
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، مقدمه کتاب، صفحه غ.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، مقدمه کتاب، صفحه ض.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، مقدمه کتاب، صفحه ض.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۵۱۱.
- ↑ تلاش بی‌نظیر آیت‌الله خامنه‌ای برای فقه موسیقی/ مفصل‌ترین درس خارج فقه در موضوع غناء خبر آنلاین.
- ↑ تلاش بی‌نظیر آیت‌الله خامنه‌ای برای فقه موسیقی/ مفصل‌ترین درس خارج فقه در موضوع غناء خبر آنلاین.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۸.
- ↑ سوره حج آیه ۳۰.
- ↑ سوره فرقان آیه ۷۲.
- ↑ سوره لقمان آیه ۶.
- ↑ سوره فرقان آیه ۷۲.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۸۵.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۹۹.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۱۱۰.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۱۳۹.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۱۵۵.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص ۴۴۴.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۵.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۲۵۲، ص۴۴۴.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، صفحه غ.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۴۴۹-۵۱۰.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، مقدمه کتاب، صفحه غ.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۴۵۲.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۴۴۴.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۳۳۷.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص ۴۴۴.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۴۴۴.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۴۴۴.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۴۶۵.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۴۶۶.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، ص۵۲۵.
- ↑ خامنه‌ای، غناء، ۱۳۹۸ش، مقدمه.
منابع
- بهبودی، هدایت‌الله، شرح اسم زندگی نامه آیت‌الله سید علی خامنه‌ای (۱۳۱۸ - ۱۳۵۷)، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، ۱۳۹۱ش.
- «تلاش بی‌نظیر آیت‌الله خامنه‌ای برای فقه موسیقی/ مفصل‌ترین درس خارج فقه در موضوع غناء»، خبرگزاری خبر آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۱ مرداد ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۱۲ خرداد ۱۴۰۰ش.
- خامنه‌ای، سید علی، غناء، تهران، انتشارات فقه روز، ۱۳۹۸ش.
- «نگاهی گذرا به زندگینامه‌ی حضرت آیت‌الله‌العظمی سید علی حسینی خامنه‌ای»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: ۱فروردین ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۳خرداد ۱۴۰۰ش.
| خویشاوندان سرشناس |  | |
|---|---|---|
| استادان | ||
| آثار و اندیشه‌ها | آثار آیت‌الله خامنه‌ای • ترجمه کتاب صلح امام حسن(ع) • پیشوای صادق • کتاب انسان ۲۵۰ ساله • فلسطین • طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن • حدیث ولایت • آفتاب در مصاف • غناء • نامهای برای تو • بیانیه گام دوم انقلاب • فتوای حرمت اهانت به مقدسات اهل‌سنت • نظریه انسان ۲۵۰ ساله • جهاد تبیین • حماسه امام سجاد • همرزمان حسین • اقتصاد مقاومتی • فتوای حرمت ساخت و به‌کارگیری سلاح هسته‌ای • دو امام مجاهد • نامه به دانشجویان حامی فلسطین در آمریکا | |
| فعالیت‌های سیاسی | ||
| تأسیس مراکز | ||
| اعضای دفتر، شورای استتفتاء و... | ||
| وابسته | ||