حکیم بن طفیل طایی
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | حکیم بن طفیل طایی سنبِسی |
| محل زندگی | کوفه |
| نسب/قبیله | قبیله طی |
| خویشاوندان سرشناس | عدی بن حاتم طایی |
| درگذشت | (۶۶ق) کوفه |
| نحوه درگذشت | پس از قیام مختار به دست عبدالله بن کامل و یارانش تیرباران شد. |
| نقش در واقعه کربلا | |
| اقدامات | پرتاب تیر به سوی امام حسین(ع) • تاختن اسب بر بدن امام حسین(ع) • قطع دست حضرت عباس (ع) • به شهادت رساندن عباس بن علی(ع) |
| نقش‌های برجسته | از سپاهیان عمر بن سعد |
حَکیم بن طُفَیل طایی سنبِسی (۶۶ق)، از سپاهیان عمر بن سعد و از قاتلان حضرت عباس(ع) در واقعه کربلا بود. او در روز عاشورا تیری به سمت امام حسین(ع) پرتاب کرد و از کسانی بود که با اسب بر بدن آن حضرت تاختند. او پس از قیام مختار توسط سپاهیان مختار دستگیر و توسط عبدالله بن کامل و یارانش کشته شد.
نسب و زندگی
حکیم بن طفیل از قبیله طی و هم طایفه عدی بن حاتم طایی بود. از این‌رو هنگامی که یاران مختار او را دستگیر کردند، از عدی خواسته شد تا او را نزد مختار شفاعت کند.[۱]
از تاریخ ولادت و زندگانی او اطلاعی در دست نیست. وی در ۶۶ق در قیام مختار کشته شد.[۲]
واقعه عاشورا
حکیم بن طفیل، روز عاشورا در سپاه عمر بن سعد بود. او در راه بازگشت عباس بن علی(ع) از شریعه فرات در پشت نخل‌ها به کمین نشست و دست چپ او را قطع کرد.[۳] پس از شهادت حضرت عباس(ع) نیز سلاح و لباس‌های او را به غارت برد.[۴]
شیخ مفید،[۵] شیخ طوسی[۶] و علامه حلی[۷] حکیم بن طفیل را قاتل عباس بن علی(ع) معرفی کرده‌اند. در زیارت ناحیه مقدسه، او و یزید بن رُقاد به عنوان قاتلان حضرت عباس(ع) لعن شده‌اند.[۸]
او روز عاشورا، تیری به سوی امام حسین(ع) نیز پرتاب کرد. حکیم مدعی بود تیرش به بدن امام اصابت نکرده فقط به لباس آن حضرت خورده است.[۹]
حکیم بن طفیل یکی از ده سواری بود که در عصر عاشورا، به دستور ابن سعد، با اسب بر بدن امام حسین(ع) تاختند و استخوان‌های سینه و پشت آن حضرت را در هم شکستند.[۱۰] او و دیگر کسانی که با اسب بر بدن امام تاخته بودند، پس از واقعه کربلا نزد ابن زیاد رفتند و جایزه ناچیزی دریافت کردند.[۱۱] از ابوعمرو زاهد نقل شده است که این ده نفر همه زنازاده بوده‌اند.[۱۲]
مرگ
در سال ۶۶ قمری به دستور مختار، عبدالله بن کامل و یارانش، حکیم بن طفیل را به اسارت گرفتند. خانواده‌اش از عدی بن حاتم خواستند تا او را نزد مختار شفاعت کند. عدی نزد مختار برای حکیم شفاعت کرد و مختار نیز پذیرفت، ولی پیش از آن، ابن کامل و همراهانش از بیم اینکه مختار شفاعتش را قبول کند، حکیم بن طفیل را به جرم تیری که به امام حسین(ع) زده بود، هدف تیرهای خود قرار دادند.[۱۳]
پانویس
- ↑ بلاذری، انساب‌الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۴۰۷.
- ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۶، ص۶۳.
- ↑ ابن شهر آشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۰۸.
- ↑ بلاذری، انساب‌الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۲۰۱.
- ↑ مفید، الاختصاص، ۱۴۱۳ق، ص۸۲.
- ↑ طوسی، رجال، ۱۴۱۵ق، ص۱۰۲.
- ↑ علامه حلی، رجال، ۱۴۱۱ق، ص۱۱۸.
- ↑ ابن مشهدی، المزار، ۱۴۱۹ق، ص۴۸۹.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۴۰۷؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۶، ص۶۳.
- ↑ ابن شهر آشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۱۱.
- ↑ مقرم، مقتل الحسین، ۱۴۲۶ق، ص۳۱۷؛ ابن نما، مثیرالاحزان، ۱۴۰۶ق، ص۷۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۲۱ق، ج۴۵، ص۵۹-۶۰؛ سید بن طاووس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۱۳۵؛ قمی، نفس المهموم، ۱۴۲۱ق، ص۳۴۷.
- ↑ سید بن طاووس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۱۳۶؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۲۱ق، ج۴۵، ص۶۰؛ قمی، نفس المهموم، ۱۴۲۱ق، ص۳۴۸.
- ↑ ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۲۴۲.
منابع
- ابن‌اثیر، علی بن ابی کرم، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
- ابن‌شهرآشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب(ع)، قم، انتشارات علامه، ۱۳۷۹ق.
- ابن‌مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۱۹ق.
- ابن‌نما حلی، مثیرالأحزان، قم، انتشارات مدرسه امام مهدی(عج)، ۱۴۰۶ق.
- بلاذری، احمد بن یحیی، کتاب جمل من انساب‌الأشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
- سید بن طاووس، علی بن موسی، اللهوف علی قتلی الطفوف، تهران، جهان، ۱۳۴۸ش.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
- طوسی، رجال الشیخ الطوسی، انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، ۱۴۱۵ق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، رجال، قم، دار الذخائر، ۱۴۱۱ق.
- قمی، شیخ عباس، نفس المهموم، نجف، المکتبة الحیدریة، ۱۴۲۱ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، تهران، اسلامیة، ۱۳۶۳ش.
- مفید، محمد بن محمد، الاختصاص، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمود محرمی زرندی، قم، الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
- مقرم، عبدالرزاق، مقتل الحسین علیه‌السلام، بیروت، مؤسسة الخرسان للمطبوعات، ۱۴۲۶ق/۲۰۰۷م.