سبل الرشاد الی اصحاب الامام الجواد (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | عبدالحسین شبستری |
| موضوع | امام جواد |
| زبان | عربی |
| مجموعه | یک جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | کتابخانه تخصصی تاریخ |
| تاریخ نشر | ۱۳۸۰ش |
سُبُلُ الرَّشاد إلی اَصحاب الاِمام الجَواد علیه‌السلام کتابی به زبان عربی اثر عبدالحسین شبستری (درگذشت: ۱۳۹۵ش) در معرفی اصحاب و یاران امام جواد(ع). مؤلف در این اثر، ۱۹۳ نفر از اصحاب و راویان امام نهم شیعیان را به ترتیب حروف الفبا آورده است.
مؤلف
عبدالحسین شبستری در سال ۱۳۱۲ش در نجف اشرف به دنیا آمد. در حوزه نجف از اساتیدی چون آیت‌الله خویی و مامقانی فرزند مؤلف تنقیح المقال بهره برد. پس از ورود به قم نیز، در درس آیت‌الله گلپایگانی و آیت‌الله وحید خراسانی حضور یافت. شبستری بیش از ده کتاب تألیف کرده که مهمترین آن‌ها ارشاد الاذهان الی اعلام القرآن، الفائق فی اصحاب الامام الصادق، النور الهادی الی اصحاب الامام الهادی و چندین جلد با عنوان التبیین فی اصحاب الامام امیرالمؤمنین است. او در ۲۸ دی ۱۳۹۵ش درگذشت.[۱]
انگیزه
مؤلف در مقدمه این‌گونه آورده که پس از آنکه در میان کتابخانه‌های اسلامی کتابی اختصاصی درباره اصحاب امام جواد(ع) نیافتم، به نوشتن این اثر همت گماردم و همه اصحاب و راویان آن امام اعم از شاگرد و راویان، آنان که از امام حدیثی شنیده‌اند چه بصورت شفاهی، چه مکاتبه‌ای و آنانکه از آن حضرت روایات کرده‌اند یا نه، جمع‌آوری کردم.[۲]
محتوا
مؤلف در ابتدای کتاب، به مختصری از حیات امام جواد(ع) در کتب تاریخی شیعه و سنی پرداخته و سپس به معرفی اصحاب امام می‌پردازد. وی در معرفی اصحاب که به ترتیب حروف الفباست، ذیل هر معرفی پس از نام و القاب به ثبت منابعی می‌پردازد که درباره آن شخصیت سخن گفته‌اند و نویسنده با ذکر جلد و شماره صفحه، آن را معرفی می‌کند. وی به همین بسنده کرده و نقد و بررسی اقوال رجالیان را نمی‌آورد.[۳]
آغاز کتاب پس از مقدمه با نام ابراهیم بن داود الیعقوبی شروع شده است. محدّث بوده و از امام جواد(ع) و امام هادی(ع) روایت نقل کرده است و محمد بن ابراهیم و سهل بن زیاد و سندی بن ربیع و دیگران نیز از او روایت نقل کرده‌اند. شیخ طوسی در کتاب رجالش و برقی در کتاب رجالی‌اش نام او را در زمره اصحاب امام جواد(ع) و امام هادی(ع) نقل کرده‌اند.[۴] نویسنده هم‌چنین از تنقیح المقال نقل کرده که وی ظاهراً امامی است ولی حالش مجهول است[۵]
آخرین فرد معرفی‌شده در این کتاب یعقوب بن یزید بن حماد السلمی، الأنباری، البغدادی معروف به کاتب ابو یوسف است. از اهالی انبار است که بعد به بغداد رفته و در آنجا ساکن گشته است. وی عالمی شیعی و امامی فاضل و محدثی بسیار راستگو است که روایات فراوانی را نقل کرده است و نویسنده و مولف بوده است. از اصحاب امامان موسی کاظم(ع) و امام رضا(ع) و امام جواد(ع) و امام هادی(ع) بوده است. در دربار حکومت منتصر عباسی جایگاه مهمی داشته و از کاتبان دربار محسوب می‌شده است. در اسناد بیش از ۳۵۵ روایت نامش آمده است. از بیش از بیست راوی مانند: علی بن حسن بن فضال، وعبد الله ابن جعفر حمیری، ومحمّد بن یحیی العطار و دیگران روایت نقل کرده است. المسائل، الطعن علی یونس، نوادر الحج و بداء از کتاب‌های اوست. نامش در کتاب‌هایی رجالی مانند: رجال نجاشی، برقی، کشی، ابن داوود، تنقیح المقال و فهرست شیخ طوسی آمده است.[۶]
چاپ
چاپ این اثر، نخستین بار در سال ۱۳۸۰ش در کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران در قم بوده است. در این چاپ، نمایه اسامی، فهرست کتاب‌ها و نگارندگان و فهرست مکان‌ها و قبایل در پایان کتاب آمده است.[۷]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ عبدالحسین شبستری درگذشت، خبرگزاری کتاب ایران؛ عبدالحسین شبستری درگذشت، کتابخانه تخصصی امیرالمؤمنین علی(ع).
- ↑ شبستری، سبل الرشاد، ۱۴۲۱ق، ص۸.
- ↑ ۱۴۲۱شبستری، سبل الرشاد، ۱۴۲۱ق، ص۱۰-۱۵؛ «معرفی‌های گزارشی»، ص۳۵۲.
- ↑ .شبستری، سبل الرّشاد، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۱۹.
- ↑ شبستری، سبل الرّشاد، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۱۹.
- ↑ .شبستری، سبل الرّشاد إلی أصحاب الإمام الجواد(ع)، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۲۸۸-۲۹۱.
- ↑ «معرفی‌های گزارشی»، ص۳۵۲.
یادداشت
منابع
- شبستری، عبدالحسین، سبل الرشاد الی اصحاب الامام الجواد، قم، کتابخانه تخصصی تاریخ، ۱۴۲۱ق.
- «معرفی‌های گزارشی»، در مجله آینه پژوهش، شماره ۶۹، مرداد و شهریور ۱۳۸۰ش.
- «عبدالحسین شبستری درگذشت»، خبرگزاری کتاب ایران، تاریخ بازدید: ۱۹ آبان ۱۳۹۹ش.
- «عبدالحسین شبستری درگذشت»، کتابخانه تخصصی امیرالمؤمنین علی(ع)، تاریخ بازدید: ۱۹ آبان ۱۳۹۹ش.
| پدر و مادر |  | |
|---|---|---|
| القاب | ||
| همسران | ||
| فرزندان | ||
| خویشان سرشناس | ||
| اصحاب و راویان | ||
| کتابشناسی | ||
| مرتبط | ||