غلامرضا سازگار

غلامرضا سازگار

اطلاعات
زمینه فعالیت	شعر آئینی
ملیت	ایران
محل زندگی	قم ، تهران
دیوان اشعار	نخل میثم، یک ماه خون گرفته، از صیام تا قیام، بهار امامت، صدف نبوت، مرآت ولایت، آوای مجمع، آتش مهر، دو دریا اشک
تخلص	میثم

غلامرضا سازگار (متولد ۱۳۲۰ش) شاعر و مداح آئینی. تخلص وی در اشعارش، میثم است. از وی آثار متعددی در رثا و مدح اهل‌بیت(ع) و شهدای انقلاب اسلامی برجای مانده است. او چهار سال رئیس خانه مداحان ایران بوده است. «نخل میثم»،‌ «یک ماه خون گرفته»، «از صیام تا قیام» و... از جمله آثار اوست. به‌گزارش پایگاه شعر هیأت، او یکی از بزرگان شعر آئینی (اشعاری که در مدح و منقبت و سوگ پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) سروده می‌شود.) و از شناخته‌ترین شاعران این عرصه است.

جایگاه

غلامرضا سازگار فرزند حسین، متخلص به «میثم»، از شاعران و ذاکران اهل‌بیت(ع) است. وی از کودکی به مداحی و شاعری پرداخته و یکی از معروفترین شعرهای خود را در سنین جوانی،‌ درباره شهادت حضرت زهرا(س) سروده و مداحان بسیاری آن را بازخوانی کرده‌اند. بخشی از ابیات این شعر به‌شرح ذیل است:

بریز آب روان اسماء ولی آهسته آهسته به جسم اطهر زهرا ولی آهسته آهسته بریز آب روان تا من، بشویم مخفی از دشمن تنش از زیر پیراهن، ولی آهسته آهسته

به‌گزارش پایگاه شعر هیأت، او یکی از بزرگان شعر آئینی و از شناخته‌ترین شاعران این عرصه است. همچنین برخی او را پدر شعر آئینی خوانده‌اند. غلامرضا سازگار از سال ۱۳۹۴ش به مدت چهار سال ریاست خانه مداحان اهل بیت(ع) را بر عهده داشته است. او می‌گوید تخلص «میثم» را به دلیل علاقه‌ای که به شخصیت میثم تمّار داشته برای خود انتخاب کرده است.

سازگار هرساله در سالروز ولادت حضرت زهرا(س) در جلسه‌ای که رهبر جمهوری اسلامی ایران با جامعه مداحان ایران دارد، حضور یافته و گاه به خواندن اشعار انقلابی و مذهبی می‌پردازد. همچنین او در همایش‌ها و انجمن‌های ادبی و محفل‌های مذهبی آئینی چون «انجمن ادبی نغمه‌‏سرایان مذهبی» حضوری فعال داشت.

برخی از شاعران و مداحان در مدح او اشعاری را سروده‌اند.

غلامرضا سازگار در زمان پهلوی از مبارزان و مخالفان حکومت بوده و شعرهای زیادی را به مناسبات مختلف، علیه محمدرضا شاه و حکومت پهلوی و در حمایت از انقلاب اسلامی ایران و شهدای آن، سروده است. نمونه‌ای از شعر سازگار برای مناسبت‌های دوران جنگ تحمیلی ایران و عراق (دفاع مقدس) و شهدای ترور این شعر است که در قالب فولکلور(عامیانه) سروده است:

...

چرا دردامون مُداوا نميشه		چرا راه كربلا وا نميشه
اگه راه کربلا بسته شده		دلها از رنج فراق خسته شده
عوضش اینجا غم و ماتم داریم		تو بهشتِ زهرا كربلا داريم
کربلای ما خودش یه کشوره		دومنش پر از گلای پرپره
بدن طفل و جوون و زير داره		رييس جمهور و نخست وزير داره

شعر

غلامرضا سازگار شعر سرودن را در ابتدای نوجوانی بی‌آنکه قواعد شعری و ادبیاتی را بداند شروع کرد؛ اما به‌گفته وی با وجود پخته‌نبودن سروده‌هایش، اشعارش با اوزان شعری و قواعد آن هماهنگ بوده است. وحید قاسمی (شاعر معاصر)، دوری از پیچیدگی‌های ادبی، ساده و دلنشین بودن سروده‌های سازگار را از ويژگی‌های خاص شعرهای وی بازگو می‌کند. همچنین او محتوای شعرهای سازگار را برگرفته از آیات و روایات دانسته و همین امر را سبب ماندگاری و جذابیت اشعار وی دانسته است. به گزارش دانشنامه شعر عاشورایی، سازگار اشعار خود را در قالب غزل و سبک عراقی می‌سراید. وی در پاسخ به این پرسش که کدام شعرت را بیش از همه دوست داری؟ می گوید: آن را که مولا بپسندد اما این بیت را بسیار دوست میدارم:

همین است و همین است و همین است

تمام دین امیر المؤمنین است.

زندگی‌نامه

غلامرضا سازگار در سال ۱۳۲۰ش در قم به‌دنیا آمد. پس از تحصیلات ابتدایی در مکتب‌خانه‌های قدیمی وارد حوزه علمیه شد و برخی از دروس حوزوی را خواند. در ۱۹ سالگی ازدواج و به تهران مهاجرت کرد. سازگار چهار پسر و دو دختر دارد. زهیر سازگار (شاعر) یکی از پسران اوست.

به‌گفته خودش از کودکی به‌همراه پدرش در مسجد و مجالس امام حسین(ع) شرکت کرده و تحت تاثیر مداحی پسر شیخ غلامحسین شرعی (درگذشت: ۱۳۴۹ش، عالم شیعه) به مداحی علاقمند شده است.

سازگار از ابتدای نوجوانی در کنار شاعری مشاغل متعددی را تجربه کرد ولی پس از مدتی به پیشنهاد یکی از مسئولان هیئت‌های تهران،‌ کار آزاد را رها و تنها به شاعری و مدح اهل بیت(ع) مشغول شد.

آثار و تألیفات

به گزارش سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، از غلامرضا سازگار آثار متعدّدی به شرح ذیل به ثبت رسیده است:

1. «نخل میثم» در پنج جلد دربردارنده اشعار کلاسیک وی است. نخل میثم حاوی اشعاری در مدح و رثای چهارده معصوم(ع)،‌ برخی امام‌زادگان، علماء و مناجات با خدا است.
2. «یک ماه خون گرفته» در هفت جلد حاوی مجموعه‌ اشعار سازگار ویژه ماه محرم و صفر بوده که به‌جهت آموزش مداحان و شاعران اهل بیت(ع) به چاپ رسیده است. برخی مجلدات آن به همراه لوح فشرده از خوانش زهیر سازگار (شاعر معاصر و پسر غلامرضا سازگار)‌ عرضه شده‌ است.
3. «از صیام تا قیام» در شش جلد، روایتی عاشقانه از مناجات با خدا در ماه رمضان و اشعاری مرتبط با وقایع این ماه تا عید غدیر خم در ماه ذی الحجه است.
4. «بهار امامت» در شش جلد شامل سروده‌های وی در مدح حضرت محمد(ص) است.
5. «صدف نبوت» در شش جلد شامل سروده‌های سازگار در رثای حضرت زهرا(س) است.
6. «مرآت ولایت» در شش جلد به چاپ رسیده و شاعر در آن سعی کرده است، تمامی وقایع مربوط به دو ماه رجب و شعبان را به نظم درآورد.
7. «آوای مجمع»، مجموعه مرثیه‌های محرّم و صفر سازگار بوده که در هفت جلد به چاپ رسیده است.
8. «آتش مهر» در سه جلد، که شامل غزلیات و برخی رباعیات سروده شده سازگار در موضوعات مختلف دینی و آئینی است.
9. دو دریا اشک، مجموعه‌ای دیگر از اشعار و سروده‌های سازگار در رابطه با وقایع کربلا و مصائب اهل بیت(ع) است.

همچنین آلبوم صوتی «نخیل»، «کوچه» و «نخلستان»، از دیگر آثار او است. بیست و یکمین قسمت مستند «شما که غریبه نیستید» به زندگی شخصی و حرفه‌ای غلامرضا سازگار پرداخته است.

توصیه‌ها

غلامرضا سازگار به شاعران و مداحان اهل بیت(ع) ضمن تاکید بر نوآوری در شعرآینی توصیه می‌کند نوآوری در شعر و سبک مداحی نباید به‌گونه‌ای باشد که با جایگاه و شأن اهل‌بیت(ع) هم‌خوانی نداشته‌باشد. او بی‌استادی، بی‌سوادی و بی‌تقوایی، را سه آسیب مهم در عرصه مداحی اهل بیت(ع) عنوان کرده و مداحان را به اخلاص، حفظ اشعار در سنین جوانی، فراگیریِ تخصصیِ ادبیات، شعر و مقتل سفارش کرده است.

سازگار هدف برگزاری مجالس مذهبی را خدمت به اهل بیت(ع)،‌ برطرف شدن عیوب نفس، و آشنایی با مسائل دینی دانسته‌است. وی در مصاحبه‌ای با مجله خیمه، نقد را برای مداحی و شعر آئینی یک ضرورت دانسته و معتقد است با این کار، می‌توان بدرستى چهره اصیل امّا غبارگرفته مدّاحى بزرگان را در این آینه دید.

وی مداحی را در خدمت منبر دانسته و معتقد است، شاعر نباید به مسائل روز بی‌تفاوت باشد بلکه باید به حوادث و وقایع روز در شعر خود اشاره کند. بر همین اساس او یکی از وظایف مداحان و شاعران را روشنگری می‌داند. به گفته سازگار، مداح اگر مسائل روز را برای مخاطب خود تبیین نکند،‌ دشمن جای شمر و امام حسین(ع) را با تبلیغات خود عوض می‌کند.