پرسش:دلیل بزرگداشت اربعین امام حسین(ع) چیست؟

از ویکی شیعه
دلیل بزرگداشت اربعین امام حسین(ع) چیست؟
پیاده‌روی اربعین
تصویری از پیاده‌روی اربعین در سال ۱۹۷۰م
تصویری از پیاده‌روی اربعین در سال ۱۹۷۰م
اطلاعات آئین
زمان‌برگزاریماه صفر تا روز اربعین
مکان برگزاریاز سرتاسر عراق در مسیرهای منتهی به کربلا؛ مهم‌ترین مسیر از نجف به کربلا است.
گستره جغرافیاییکشورهای اسلامی
ادعیهزیارت اربعین
اوراد و اشعارهوسه‌خوانی‌
آیین‌های مهم
سینه‌زنیافطاریتشییع جنازهتعزیه خوانی
سایر آیین‌ها


دلیل بزرگداشت اربعین حسینی را به سبب برگرداندن سر امام حسین(ع) به بدنش و دفن آن در روز اربعین، دانسته‌اند و به همین خاطر زیارت اربعین توصیه شده است.[۱]

برخی محققان مهمترین دلیل بزرگداشت را روایت امام حسن عسکری(ع)[۲] می‌دانند که در آن زیارت اربعین از نشانه‌های مؤمن شمرده شده است.[۳] همچنین امام صادق(ع) در تعلیم زیارت اربعین به صَفوانِ بن مِهران، به بزرگداشت این روز اشاره کرده است.[۴]

آیت الله مکارم شیرازی(زاده ۱۳۰۵ش) از مراجع تقلید شیعه دلیل بزرگداشت اربعین امام حسین(ع) را، نقش بسيار مهم شهادت او در بقای اسلام می‌داند.[۵]

مراسم اربعین (به معنای چهلمین روز درگذشت مردگان)، تا قبل از واقعه عاشورا رسم نبود.[۶] بیستم ماه صفر چهلمین روز بعد از شهادت امام حسین(ع) را اربعین حسینی یا روز اربعین می‌نامند.[۷]

سیره امامان معصوم(ع) بر زنده نگه‌داشتن چنین مجالسی بوده‌است.[۸] روز اربعین میان شیعیان دارای اعتبار بوده که بخاطر آن زیارت اربعین می‌خواندند و اگر می‌توانستند مانند جابر بن عبدالله انصاری(درگذشت بین سال‌های ۶۸ق تا ۷۹ق) صحابی پیامبر اسلام(ص)، بر مزار امام ‌حسین(ع‌) گرد آمده و آن امام را زیارت می‌کردند.[۹]

اهمیت این روز سبب شده شیعیان به ویژه ساکنان عراق، همه ساله از نقاط مختلف به سوی کربلا، پیاده حرکت کنند.[۱۰] برخی معتقد‌ند حرکت به سوی کربلا در روز اربعین از زمان ائمه اطهار(ع) در بین شیعیان رایج بوده است.[۱۱] شیعیان حتی در زمان بنی امیه و بنی عباس نیز به این حرکت پایبند بودند.[۱۲]

دشمنان امام حسین(ع)، در تلاش برای فراموشی واقعه کربلا، زائران امام(ع) را شکنجه می‌کردند و می‌کشتند.[۱۳] حتی در زمان متوکل عباسی، همه قبرهای کربلا را شخم زدند، مزرعه کردند و مانع آمدن مردم برای زیارت امام(ع) می‌شدند.[۱۴] شیعیان هم برای مقابله با آنها، از مناسبت‌هایی همچون اربعین استفاده می‌کردند.[۱۵] بزرگداشت این روز، در حقیقت زنده نگه‌داشتن دین اسلام و مبارزه با دشمنان دین اسلام است.[۱۶]

تاریخ بزرگداشت

شیخ طوسی(۳۸۵-۴۶۰ق)، محدث و فقیه شیعه، تاریخ بزرگداشت اين روز را، ورود جابر بن عبدالله انصاری، به همراه عطیه عوفی در اولین چهلم شهادت امام حسین(ع) به کربلا دانسته است.[۱۷] از این دو نفر به عنوان اولین زائران امام حسین(ع) یاد شده است.[۱۸]

سید بن طاووس(۵۸۹-۶۶۴ق)، از عالمان شیعه معتقد است اسیران کربلا نیز در این روز به کربلا بازگشته و قبر امام حسین(ع) و سایر شهدای کربلا را زیارت کردند.[۱۹] آنان موقع رسیدن، جابر بن عبدالله انصاری و برخی از بنی‌هاشم را دیدند که برای زیارت قبر امام حسین(ع) آمده بودند.[۲۰] با گریه و اندوه مجلس عزایی برپا کردند و پس از چند روز به مدینه بازگشتند.[۲۱]

پانویس

  1. ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، انتشارات علامه، ج۴، ص۷۷.
  2. شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۵۲.
  3. برای نمونه نگاه کنید به: جعفریان،‌ «دلیل بزرگداشت اربعین چیست؟»، ص۴۰.
  4. رنجبر، پژوهشی در اربعین حسینی علیه السلام، مجله تاریخ در آیینه پژوهش، ۱۳۸۴ش، شماره ۵.
  5. مکارم شیرازی، احکام عزاداری، ۱۳۹۰ش، ص۱۱۷.
  6. حسینی طهرانی، اربعین در فرهنگ شیعه، ۱۴۲۶ق‬‏‫، ص۷۵.
  7. انوری، فرهنگ سخن، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۳۱۲؛ محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۷۶ش، ص۴۵؛ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۷۸۷؛ قمی، سفینة البحار، ۱۴۱۴ق، ج۸، ص۳۸۳.
  8. جعفریان، «دلیل بزرگداشت اربعین چیست؟»، بازتاب اندیشه، ۱۳۸۶ش، شماره۸۴.
  9. جعفریان، «دلیل بزرگداشت اربعین چیست؟»، ص۳۶.
  10. مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۱۰۲؛ «زیارت اربعین»، وبگاه عاشورا.
  11. قاضی طباطبایی، تحقیق درباره اول اربعین، ۱۳۶۸ش، ص۲.
  12. قاضی طباطبایی، تحقیق درباره اول اربعین، ۱۳۶۸ش، ص۲.
  13. «موانع زیارت امام‌حسین(ع) در طول تاریخ»، مجله خبری زائر.
  14. پرسنده، بررسی سیاست‌های مذهبی متوکل عباسی، در مجله تاریخ اسلام در آینه پژوهش، بهار ۱۳۸۸، ص ۶۲، ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۴۷۸-۴۷۹؛ شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۳۲۵ـ۳۲۹.
  15. «چرا فقط برای امام حسین (علیه السلام) روز اربعین تعیین شده است؟»، وبگاه شیعه نیوز.
  16. «چرا فقط برای امام حسین (علیه السلام) روز اربعین تعیین شده است؟»، وبگاه شیعه نیوز.
  17. طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۷۸۷ ؛ قمی، سفینة البحار، ۱۴۱۴ق، ج۸، ص۳۸۳.
  18. طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۷۸۷؛ قمی، سفینة البحار، ۱۴۱۴ق، ج۸، ص۳۸۳.
  19. ابن‌طاووس، الملهوف علی قتلی الطفوف، ۱۴۱۴ق، ص۲۲۵.
  20. ابن‌طاووس، الملهوف علی قتلی الطفوف، ۱۴۱۴ق، ص۲۲۵.
  21. ابن‌طاووس، الملهوف علی قتلی الطفوف، ۱۴۱۴ق، ص۲۲۵.


منابع

  • «چرا فقط امام حسین (علیه السلام) اربعین دارد؟»، وبگاه تبیان، تاریخ درج مطلب: ۱۳ دی ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۷ آذر ۱۴۰۰ش.
  • «موانع زیارت امام‌حسین(ع) در طول تاریخ»، مجله خبری زائر، تاریخ درج مطلب: ۳ مهر ۱۳۹۷، تاریخ بازدید: ۷ آذر ۱۴۰۰ش.
  • ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب، بی‌جا، انتشارات علامه، بی‌تا.
  • ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب، قم‌، انتشارات علامه، ۱۳۷۹ق‌.
  • ابن‌طاووس، علی بن موسی، الملهوف علی قتلی الطفوف، قم، اسوه، ۱۴۱۴ق.
  • ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، مقاتل الطالبیین، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۹ق.
  • انوری، حسن، فرهنگ سخن، تهران، انتشارات سخن، ۱۳۹۰ش.
  • پرسنده، محمد اعظم، بررسی سیاست‌های مذهبی متوکل عباسی، در مجله تاریخ اسلام در آینه پژوهش، بهار ۱۳۸۸، شماره ۲۱.
  • جعفریان، رسول، «دلیل بزرگداشت اربعین چیست؟»، قم، بازتاب اندیشه، ۱۳۸۶ش، شماره۸۴.
  • جعفریان،‌ رسول، «دلیل بزرگداشت اربعین چیست؟»، در مجموعه مقالات اربعین، تهران،‌ نشر مشعر، ۱۳۹۴ش.
  • حسینی طهرانی، سید محمد محسن، اربعین در فرهنگ شیعه، تهران، مکتب وحی، ۱۳۹۵ش.
  • رنجبر، محسن، پژوهشی در اربعین حسینی علیه السلام، مجله تاریخ در آیینه پژوهش، ۱۳۸۴ش، شماره ۵.
  • شیخ طوسی، محمد بن حسن، الأمالی، قم، دارالثقافه، ۱۴۱۴ق.
  • طوسی، محمد بن الحسن، تهذیب الاحکام، تهران،‌ دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق.
  • طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، بیروت، مؤسسة فقه الشیعة، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.
  • قاضی طباطبایی، سید محمد علی، تحقیق درباره اول اربعین حضرت سیدالشهدا(ع)، قم، بنیاد شهید قاضی طباطبایی، ۱۳۶۸ش.
  • قمی، شیخ عباس، سفینة البحار، قم، نشر اسوه، ۱۴۱۴ق.
  • محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، قم، نشر معروف، ۱۳۷۶ش.
  • مظاهری، محسن حسام، فرهنگ سوگ شیعی، بی‌جا، نشر آرما، ۱۳۹۵ش.
آیا می‌دانستید که... جدیدترین پرسش‌ها
درگاه:پرسش/آیا می‌دانستید