احمد الکاتب
 | |
| اطلاعات | |
|---|---|
| زمینه فعالیت | نویسندگی |
| ملیت | عراق |
| تاریخ تولد | ۱۹۵۳م |
| محل تولد | کربلا |
| محل زندگی | لندن |
| کتاب‌ها | تطور الفکر السیاسی الشعیی من الشوری الی ولایة الفقیه |
| علت شهرت | انکار برخی عقاید شیعیان |
احمد الکاتِب با نام اصلی عَبدالرَّسول لاری (زاده ۱۹۵۳م) نویسنده و پژوهشگر عراقی ساکن لندن است. از وی آثار متعددی، درباره عقاید شیعه و تحلیل زندگانی تاریخی ائمه(ع) منتشر شده است. نگارش کتاب «تطور الفکر السیاسی الشیعی من الشوری الی ولایة الفقیة» آغاز تحوّل فکری او شمرده می‌شود. انکار وجود امام مهدی(عج)، انکار عصمت امامان، و اثبات نظریه شوری در حکمرانی ائمه(ع) از جمله دیدگاه‌های وی پس از تحوّل فکری اوست. ردّیه‌هایی بر باورهای او توسط پژوهشگران دینی نوشته شده است. نوشته‌های او را به دلیل برداشت‌های غلط، عدم جامعیت در بررسی روایات و آیات و عدم استناد دقیق و... فاقد ارزش علمی دانسته‌اند.
معرفی
احمد الکاتب، پژوهشگر و نویسنده عراقی و نویسنده کتاب «تطور الفکر السیاسی الشیعی من الشوری الی ولایة الفقیه» (به‌فارسی: سیر تحولِ اندیشه سیاسی شیعه از شورا تا ولایت فقیه) است. به‌نظر برخی او شیعه نبوده و تنها مدتی در جامعة المصطفی العالمیه در ایران تحصیل کرده است.[۱] اما به‌گفته خودش، او ابتدا از شیعیان و از طرفداران نظریه ولایت فقیه و از اعضای منظمةُ العمل الاسلامی در عراق بوده است؛[۲] که پژوهش‌هایش سبب شده تا از برخی عقاید شیعیان بازگردد.[۳] کتاب‌ها و مقالات مختلفی در زمینه‌های گوناگون از وی به چاپ رسیده است. همچنین بر رد انگاره‌های او مقالات و نوشته‌های متعددی نگاشته شده است.[۴] نوشته‌های او را به سبب ضعف علمی و عدم استناد دقیق و برداشت‌های ناصحیح از روایات و وقایع تاریخی، ضعیف دانسته‌اند.[۵]
او در لندن زندگی می‌کند و در نوشته‌هایی با عنوان «البیان الشیعی الجدید» عقاید خود را منتشر می‌کند.[۶] اطلاع دقیقی از استادان، محل تحصیل و مدارج علمی وی در دسترس نیست.[۷]
زندگی‌نامه
احمد الکاتب (نام اصلی: عبدالرسول عبدالزهره اللاری)[۸] در سال ۱۹۵۳م در خانواده‌ای شیعی در شهر کربلا متولد شد.[۹] سال ۱۹۶۰م به مدت سه سال نزد شخصی به‌نام عبدالکریم در یکی از حجره‌های حرم حضرت عباس(ع) خواندن و نوشتن و ریاضیات و قرآن را آموخت و پس از آن به مدرسة الحفاظ القرآن الکریم رفت.[۱۰] احمد الکاتب میگوید: مدرسة الحفاظ القرآن مدرسه‌ای دینی بود که علوم دینی را بر اساس آثار سید محمد حسینی شیرازی، آموزش میداد.[۱۱]
احمد الکاتب در نوجوانی و جوانی، ملازم و مقلّد سید محمد حسینی شیرازی؛ امام جماعت حرم امام حسین(ع) بود و بسیاری از سؤالات فقهی و... خود را از او می‌پرسید.[۱۲]پس از تشکیل منظّمة العمل الاسلامی[۱۳] از سوی شیرازی و سید محمدتقی مدرسی، در قالب این سازمان فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی خود را شروع کرد.[۱۴]
الکاتب سال‌های ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۹م را در بحرین، کویت، سوریه و لبنان گذرانده و تا سال ۱۹۹۰م، پانزده کتاب در دفاع از باورهای شیعی نوشته است.[۱۵] او عقیده دارد نوشته‌هایش موجب گرویدن برخی وهابیان به مذهب شیعه شده است.[۱۶]
احمد الکاتب ابتدا از طرفداران نظریه ولایت فقیه بود و با مطالعه جزوات امام خمینی درباره ولایت فقیه و حکومت اسلامی، نظرات وی را همان خط فکری مُنظّمة العمل الاسلامی می‌دانست که در آن فعالیت می‌کرد.[۱۷] وی، پس از انقلاب اسلامی ایران (۱۹۷۹م) به ایران رفت و بخش «رادیو عربی» را در کنار رادیو ایران تأسیس کرد. او برنامه «العراق الیوم یبحث عن الحسین(ع)» (به‌فارسی: عراق امروز به‌دنبال حسین می‌گردد.)، از جنجالی‌ترین برنامه‌های ماه محرم رادیو عربی را ساخت.[۱۸] به‌گفته الکاتب، این برنامه به دلیل انتقادات تند بر ضد حکومت عراق، برای مدت کوتاهی متوقف شد.[۱۹] الکاتب به نقل از برخی تحلیلگران، رادیو عربی را یکی از دلایل شروع جنگ ایران و عراق دانسته است.[۲۰] در سال ۱۹۹۲م نگارش کتابی با نام «تطور الفکر السیاسی الشیعی من الشوری الی ولایة الفقیه» تحوّل فکری او را رقم زد.[۲۱] الکاتب بعد از آن به انگلیس رفت و پناهنده آنجا شد. او هم‌اکنون در لندن زندگی می‌کند و با شرکت در کنفرانس‌ها و برنامه‌های تلویزیونی به نقد برخی عقاید شیعیان می‌پردازد. او عقاید خود را در نوشته‌هایی با عنوان «البیانُ الشّیعیِ الجَدید» منتشر می‌کند.[۲۲]
دیدگاه‌ها
انکار وجود امام مهدی(عج)
احمد الکاتب در کتاب «تطور الفکر السیاسی الشیعی» با استناد به برخی روایات که میگوید امام حسن عسکری(ع) بدون فرزند از دنیا رفت، وجود امام مهدی(عج) را ساخته دلایل و فرضیه‌های برخی علمای شیعه دانسته است.[۲۳] از نظر او، روایات دوازده امام جعلی و ساخته عالمان قرن چهارم هجری است.[۲۴] پژوهشگران متعددی با ذکر روایات فراوانی که الکاتب اشاره‌ای به آن نکرده است، ادعاهای او را به دلایلی همچون عدم وجود دلایل صحیح بر ادعای خود، خلط مباحث و نتیجه‌گیری‌های غلط، باطل خوانده‌اند.[۲۵]
انکار وکالت در غیبت صغری
به نقل از برخی محققان، احمد الکاتب، بحث وکالت در غیبت صغری را مهمترین دلیل تاریخی بر اثبات وجود امام مهدی(عج) دانسته است. او با استناد به برخی منابع تاریخی و فراوان نشان دادن برخی کارگزاران دروغین امام زمان(عج) در عصر غیبت، مدعی ساختگی بودن امر وکالت در غیبت صغری شده‌است.[۲۶] در حالی که برخی پژوهشگران مانند النیلی؛ پژوهشگر عرب، معتقد است وجود مدعیان دروغین نبوت و امامت، خود دلیل بر وجود نبی و امام است.[۲۷]
انکار عصمت و علم غیب ائمه
احمد الکاتب عصمت پیامبران و امامان را انکار کرده و آن را دستاویزی برای گذار شیعه از نظریه شوری به نص دانسته است.[۲۸] به‌گفته او عصمت سبب می‌شود تا کسی جز خداوند شخص معصوم را نشناسد. ازاین‌رو، خدا باید آن شخص را به مردم معرفی کند. به نظر وی این نظریه سبب شده تا شیعه از نظریه شوری به نص رجوع کند.[۲۹]
کاتب، علم غیب را مخصوص خداوند دانسته و با استناد به برخی روایات و آیات قرآن، انتساب علم غیب به امامان و پیامبران را غلو شمرده است.[۳۰]
مشروعیت نظریه شوری
احمد الکاتب با استناد به برخی روایات و وقایع تاریخی، نظریه شوری را مورد قبول پیامبر و اهل‌بیت(ع) دانسته است. به عقیده او، هنگامی که از امام علی(ع) درباره خلافت خود و جایگزین کردن شخصی پس از خود، سوال شد، او امت را به آراء خودشان رجوع داد.[۳۱] به‌گفته النیلی، نویسنده عراقی، برداشت ناصحیح از برخی روایات و عدم اشاره به روایات مخالف و احتجاج‌های مکرر علی(ع) به واقعه غدیر سبب اشتباه احمد شده است.[۳۲] همچنین النیلی، برای ردّ نظریه شورا به روایات و آیاتی از جمله آیه ۲۴۸ سوره بقره که در آن خداوند برخلاف نظر بنی‌اسرائیل، طالوت را به عنوان خلیفه آنها انتخاب کرد، استناد کرده است.[۳۳] او خطاب «اهل البیت» از سوی پیامبر و دیگر ائمه(ع) را مخالف نظریه شوری دانسته است.[۳۴]
ولایت فقیه
بعد از طرح نظریه «ولایت مطلقه فقیه» در عصر غیبت از سوی امام خمینی، احمد الکاتب که سعی در فهم دقیق این نظریه داشت با کمک سید صادق شیرازی، به مطالعه و تحقیق در این رابطه پرداخت.[۳۵] او در مصاحبه با برنامه «علاماتُ الإستفهام» ضمن دموکراتیک خواندن حکومت فعلی ایران، بر این عقیده است که نظریه ولایت فقیه عمری ۱۰۰ ساله دارد و قبل از آن، نظریه تقیه و انتظار جایگزین آن بوده است. این نظریه از آن جهت که شیعه را از لحاظ سیاسی در وضعیتی منحط قرار داده و جوابگوی مسائل جدید آنها نبود؛ ازاین‌رو، فقیهان ابتدا باب اجتهاد را در دین باز کرده و بعد از آن با ارائه نظریه ولایت عامه فقیه به گسترش ابعاد حکمرانی سیاسی شیعه پرداختند.[۳۶] در مقابل، النیلی نظریه ولایت فقیه را نظریه‌ای در امتداد انتظار دانسته است. به باور النیلی گفته‌های احمد، دور از واقعیت است و طرح این نظریه به‌دلیل عدم توانایی در جمع همزمان بین ایمان به ائمه و ولایت مطلقه فقیه است.[۳۷]
آینده تفکر شیعی
او در کتاب «تطور الفکر السیاسی الشیعی...» آینده تفکر سیاسی شیعه را بررسی و شیوه حکمرانی آنرا بر اساس نظریه مردم پیش‌بینی کرده است.[۳۸]
ردیه‌ها
برخی پژوهشگران، برداشت‌های احمد الکاتب را در مراجعه به روایات، مخالف ظاهر روایت دانسته و استناد به روایات ضعیف و عدم جامعیت در بررسی روایات را از مشکالات عمده نوشته‌های کاتب دانسته‌اند.[۳۹] علی کورانی پژوهشگر حوزه امامت، ادعا می‌کند در مناظره‌ای که احمد الکاتب با او داشته است ضمن عدم پاسخ‌گویی در برابر ادله وجود امام‌زمان(عج) و رد دیگر ادعاهایش، اعتراف کرده است که پژوهش‌هایش را با حمایت دولت انگلیس انجام داده است.[۴۰] در مقدمه کتاب الشهاب الثاقب، نوشته سبیط النیلی، احمد الکاتب، به دلیل نقل‌های غیرصحیح و استنادهای ضعیف، دروغگوترین مردم خوانده شده است.[۴۱]
همچنین در رد نظریه‌های احمد الکاتب مقالات و کتب مختلفی به چاپ رسیده است که بخشی از آن به شرح ذیل است:[۴۲]
- شبهات و ردود: الرد علی شبهات احمد الکاتب حول إمامة أهل البیت و وجود المهدی المنتظر، نوشته سامی بدری، نشر مرکز الابحاث العقائدیه، بی‌تا.
- الشهاب الثاقب للمحتج بكتاب الله في الرد على الناصب أحمد الکاتب : الامامه بین الثابت و المتحول، یتضمن الرد علی کتاب تطور الفکر الشیعی لاحمد الکاتب و اشباهه، نوشته عالم سبیط نیلی، نشر الرابطة القصدیه، ۱۴۲۶ق.
- دفاع عن التشیع؛ تبنّی الرد علی الشبهات التی أثارها احمد الكاتب و كشف التزویر و التحریف و الكذب المتعمد علی التشیع و علمائها، نوشته سید نذیر حسنی، نشر لسان الصدق، ۱۴۲۱ق.
- الامامة و المهدی فی تطور الفکر السیاسی الشیعی من الشوری الی ولایة الفقیه، نوشته هاشم عمیدی، نشر الرساله، ۱۳۹۵ش.
- المهدی المنتظر فی الفکر الاسلامی، نوشته ثامر هاشم حبیب عمیدی، نشر مرکز الرساله، ۱۴۲۵ق.
- الفکر الامامی من النص حتی المرجعیة رداً لشبهات احمد الکاتب، نوشته محمدحسین علی الصغیر، نشر دارالمحجه، ۱۴۲۱ق.
- حدیث حضور: دلیل‌های نقلی وجود امام دوازدهم؛ پاسخ به شبهات احمد الکاتب، اثر جواد جعفری، نشر المصطفی(ص) و مؤسسه آینده روشن، ۱۳۹۴ش.
آثار
مجموعه تألیفات احمد الکاتب را می‌توان به دو بخش قبل و بعد از تحول فکری وی تقسیم کرد، کتاب تطور الفکر السیاسی الشیعی من الشوری الی ولایة الفقیه مهمترین کتاب او و مبدأ تحول فکری او شناخته می‌شود.[۴۳]
نوشته‌های الکاتب قبل از تحول فکری تا سال ۱۹۹۰م
- الحسین کفاح فی سبیل العدل والحریة: او این کتاب را در سال ۱۹۶۹م نوشت و در آن قرائتی جدید از واقعه کربلا را به نگارش درآورد. کاتب در این کتاب واقعه کربلا را با تمرکز بر جنبه‌های انقلابی، مبارزه مسلحانه و پیروزی برای اصول عدالت و آزادی، واکاوی کرده است.[۴۴]
- تجربتان فی المقاومة: سال ۱۹۷۱م کاتب با نوشتن دو تجربه در مقاومت و اشاره به انقلاب تنباکو در ایران و ثورة العشرین (انقلاب دهه بیست) در عراق، کتابی را نگارش می‌کند که هدف از آن تقویت خط فکری مرجیعت است در مقابل خط فکری حزبی که حزب دعوت اسلامی داعیه‌دار آن بود.[۴۵]
- الإمام الصادق معلم الإنسان: احمد الکاتب در این کتاب به نقش رهبری اسلامی و امامت الهی اهل بیت(ع) و در امتداد آن؛امامت فقها اشاره کرده است.[۴۶]
- عشرة – واحد = صفر: نویسنده محتوای این کتاب را حول موضوع امامت اهل‌بیت(ع) معرفی کرده و میگوید: اهمیت موضوع امامت در اسلام شیعی به حدی است که اگر آنرا از میان عقاید شیعه حذف کنیم چیزی از آن باقی نمی‌ماند. او در این راستا در این کتاب به تشریح آیه: «یا أیها الرّسول بلّغ ما انزل إلیک من ربک و إن لم تفعل فما بلغت رسالته» (ای پیامبر آنچه از سوی پروردگارت به تو نازل شده است را ابلاغ کن و اگر این کار را انجام ندهی رسالت پروردگارت را ابلاغ نکرده‌ای) پرداخته است.[۴۷]
- تجربة الثورة الإسلامیة فی العراق: احمد الکاتب در این کتاب از جنبش مرجعیت عراق انتقاد کرده و به نقاط قوت و ضعف جنبش مرجیعة و منظمة العمل الاسلامی در عراق پرداخته است.[۴۸]
نوشته‌های الکاتب پس از تحول فکری از سال ۱۹۹۲م
- تطور الفکر السیاسی الشیعی من الشوری الی ولایة الفقیه: او نگارش این کتاب را سال ۱۹۹۲م به پایان و در سال ۱۹۹۷م در لندن به چاپ رساند. او در این کتاب برخی از باورهای اصلی شیعه و به طور خاص باور به وجود امام زمان(عج) را انکار کرده است.[۴۹]
- الامام المهدی حقیقة تاریخیة؟ أم فرضیة فلسفیة؟: این کتاب در واقع همان بخش دوم کتاب«تطور الفکر السیاسی الشیعی من الشوری الی ولایة الفقیه»(به‌فارسی: امام مهدی(عج) حقیقتی تاریخی یا فرضیه‌ای فلسفی؟) است که به صورت مستقل منتشر شده است.
- حوارات احمد الکاتب حول وجود الامام المهدی: این کتاب مجموعه‌ای از مکاتبات وی با برخی از شخصیت‌های علمی شیعی چون؛ سید مرتضی عسکری، ناصر مکارم شیرازی، لطف الله صافی، حسین وحید خراسانی و... است. موضوع این مکاتبات، وجود امام زمان(عج) است.[۵۰]
- الشرعیة الدستوریة فی الانظمة السیاسیة الاسلامیة المعاصرة، دراسة مقارنة بین المملکة العربیة السعودیة والجمهوریة الاسلامیة الایرانیه: به‌گفته احمد الکاتب در این کتاب ریشه‌های تفکر شیعی و سنی را در گذرگاه تاریخ مورد واکاوی قرار گرفته و مشروعیت قانون اساسی در نظام‌های سیاسی اسلامی معاصر بررسی خواهد شد.[۵۱] او به دلیل شرایط خاص تاریخی و کنونی عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران، نظام حاکم بر این دو کشور را برای تطبیق مباحث خود انتخاب کرده است.[۵۲]
دیگر آثار او پس از تحول فکری عبارتند از:
- «السنة والشیعة، وحدة الدین، خلاف السیاسة»
- «تطور الفکر السیاسی السنی نحو خلافة دیموقراطیه»
- «جذور الاستبداد فی الفکر السیاسی الوهابی»
- «المرجعیة الشیعیة وآفاق التطور، الشیرازی نموذجاً»
پانویس
- ↑ «شرایط امام در قرآن»، سایت دکتر سید محمّد یزدانی.
- ↑ «مذاکرات احمد الکاتب، سیرتی الفکریة والسیاسیة.. من نظریة اإلمامة..إلی الشوری»، ahmadalkatib.net
- ↑ «مذاکرات احمد الکاتب، سیرتی الفکریة والسیاسیة.. من نظریة اإلمامة..إلی الشوری»، ahmadalkatib.net
- ↑ موحدی، «نگاهی اجمالی به برخی دیدگاه‌های جنجالی احمد کاتب - بخش اول»، خبرگزاری فارس.
- ↑ موحدی، «نگاهی اجمالی به برخی دیدگاه‌های جنجالی احمد کاتب - بخش اول»، خبرگزاری فارس.
- ↑ موحدی، «نگاهی اجمالی به برخی دیدگاه‌های جنجالی احمد کاتب - بخش اول»، خبرگزاری فارس.
- ↑ کورانی، احمد الکاتب کیست؟، مصاحبه با شبکه جهانی اهل بیت(ع) ؛ نشریه موعود، شماره ۲۵، ص۲۰.
- ↑ علی الصغیر، الفکر الإمامی، من النص حتی المرجعیه، ص۷.
- ↑ «مذاکرات احمد الکاتب، سیرتی الفکریة والسیاسیة.. من نظریة اإلمامة..إلی الشوری»، ahmadalkatib.net
- ↑ «مذاکرات احمد الکاتب، سیرتی الفکریة والسیاسیة.. من نظریة اإلمامة..إلی الشوری»، ahmadalkatib.net
- ↑ «من هو احمد الکاتب»، الرابطة العراقیه.
- ↑ «من هو احمد الکاتب»، الرابطة العراقیه.
- ↑ «ما هو دور منظمة العمل الاسلامی فی العراق»، iraqcenter.net
- ↑ «مذاکرات احمد الکاتب، سیرتی الفکریة والسیاسیة.. من نظریة إلامامة..إلی الشوری»، ahmadalkatib.net
- ↑ موحدی، «نگاهی اجمالی به برخی دیدگاه‌های جنجالی احمد کاتب - بخش اول»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «مذاکرات احمد الکاتب، سیرتی الفکریة والسیاسیة.. من نظریة إلامامة..إلی الشوری»، ahmadalkatib.net
- ↑ «مذاکرات احمد الکاتب، سیرتی الفکریة والسیاسیة.. من نظریة إلامامة..إلی الشوری»، ahmadalkatib.net
- ↑ «من هو احمد الکاتب»، الرابطة العراقیه.
- ↑ «من هو احمد الکاتب»، الرابطة العراقیه.
- ↑ «مذاکرات احمد الکاتب، سیرتی الفکریة والسیاسیة.. من نظریة اإلمامة..إلی الشوری»، ahmadalkatib.net
- ↑ «من هو احمد الکاتب»، الرابطة العراقیه.
- ↑ موحدی، «نگاهی اجمالی به برخی دیدگاه‌های جنجالی احمد کاتب - بخش اول»، خبرگزاری فارس. نشریه موعود، احمد الکاتب، سال ۴، شماره ۲۵، ص ۲۰.
- ↑ الکاتب، تطور فکر السیاسی الشیعه من الشوری الی ولایة الفقیه، ۱۹۹۸م، ص۷۷ و ۲۳۱ و ۲۳۷.
- ↑ جعفری، پاسخ به شبهات احمد الکاتب در موضوع احادیث دوازده امام(ع)، ص۷۴.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به: جعفری، پاسخ به شبهات احمد الکاتب در موضوع احادیث دوازده امام(ع)، ص۷۶.
- ↑ صفری فروشانی و قاضی خانی، گونه‌شناسی مدعیان دروغین وکالت امام زمان(عج) در عصر غیبت صغری با رویکردی نقادانه بر نظر احمد الکاتب، ص۶۵.
- ↑ البدری، الشهاب الثاقب فی الرد الناصب احمد الکاتب، ۱۴۲۶ق، ص۲۱.
- ↑ الکاتب، تطور الفکر السیاسی الشیعی من الشوری الی ولایة الفقیه، ۱۹۹۸م، ص۵۹-۶۳.
- ↑ الکاتب، تطور الفکر السیاسی الشیعی من الشوری الی ولایة الفقیه، ۱۹۹۸م، ص۵۹-۶۳.
- ↑ الکاتب، تطور فکر السیاسی الشیعه من الشوری الی ولایة الفقیه، ۱۹۹۸م، ص۷۷ و ۱۰۰ و ۲۳۱ و ۲۳۷.
- ↑ الکاتب، تطور فکر السیاسی الشیعه من الشوری الی ولایة الفقیه، ۱۹۹۸م، ص۱۹ و ۲۴.
- ↑ النیلی، الشهاب الثاقب فی الرد الناصب احمد الکاتب، ۱۴۲۶ق، ص۵۹-۶۱.
- ↑ النیلی، الشهاب الثاقب فی الرد الناصب احمد الکاتب، ۱۴۲۶ق، ص۳۲.
- ↑ النیلی، الشهاب الثاقب فی الرد الناصب احمد الکاتب، ۱۴۲۶ق، ص۳۷.
- ↑ «مذاکرات احمد الکاتب، سیرتی الفکریة والسیاسیة.. من نظریة اإلمامة..إلی الشوری»، ahmadalkatib.net
- ↑ احمد الکتاب، احمد الکاتب از ولایت فقیه و دموکراسی در ایران میگوید، مصاحبه با برنامه علامات الاستفهام ؛ همچنین نگاه کنید به: الکاتب، تطور الفکر السیاسی الشیعی من الشوری الی ولایة الفقیه، ۱۹۹۸م، ص۴۲۹.
- ↑ النیلی، الشهاب الثاقب فی الرد الناصب احمد الکاتب، ۱۴۲۶ق، ص۲۱.
- ↑ الکاتب، تطور الفکر السیاسی الشیعی من الشوری الی ولایة الفقیه، ۱۹۹۸م، ص۴۴۱.
- ↑ موحدی، اجمالی به برخی دیدگاه‌های جنجالی احمد کاتب - بخش اول»، خبرگزاری فارس ؛ العمیدی، در انتظار ققنوس، ص۳۳ ؛ تونه‌ای.
- ↑ کورانی، الکاتب کیست.
- ↑ سبیط النیلی، الشهاب الثاقب للمحتج بکتاب الله فی الرد علی الناصب احمد الکاتب، ۱۴۲۶ق، ص۱۶.
- ↑ موحدی، «نگاهی اجمالی به برخی دیدگاه‌های جنجالی احمد کاتب - بخش اول»، خبرگزاری فارس.
- ↑ موحدی، «نگاهی اجمالی به برخی دیدگاه‌های جنجالی احمد کاتب - بخش اول»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «مذاکرات احمد الکاتب، سیرتی الفکریة والسیاسیة.. من نظریة اإلمامة..إلی الشوری»، ahmadalkatib.net
- ↑ «مذاکرات احمد الکاتب، سیرتی الفکریة والسیاسیة.. من نظریة اإلمامة..إلی الشوری»، ahmadalkatib.net
- ↑ «مذاکرات احمد الکاتب، سیرتی الفکریة والسیاسیة.. من نظریة اإلمامة..إلی الشوری»، ahmadalkatib.net
- ↑ «مذاکرات احمد الکاتب، سیرتی الفکریة والسیاسیة.. من نظریة اإلمامة..إلی الشوری»، ahmadalkatib.net
- ↑ «مذاکرات احمد الکاتب، سیرتی الفکریة والسیاسیة.. من نظریة اإلمامة..إلی الشوری»، ahmadalkatib.net
- ↑ «مذاکرات احمد الکاتب، سیرتی الفکریة والسیاسیة.. من نظریة اإلمامة..إلی الشوری»، ahmadalkatib.net
- ↑ کاتب، حوارات احمد الکاتب مع العلماء و المراجع و المفکّرین حول وجود الامام الثانی عشر، ۲۰۰۷م.
- ↑ الکاتب، الشرعیة الدستوریة فی الأنظمة السیاسیة الاسلامیة المعاصره دراسة مقارنة بین المملکة العربیة السعودیةوالجمهوریة الاسلامیة الایرانیه، ص۸ و ۱۲
- ↑ الکاتب، الشرعیة الدستوریة فی الأنظمة السیاسیة الاسلامیة المعاصره دراسة مقارنة بین المملکة العربیة السعودیةوالجمهوریة الاسلامیة الایرانیه، ص۱۳.
منابع
- «احمد الکتاب، احمد الکاتب از ولایت فقیه و دموکراسی در ایران میگوید، مصاحبه با برنامه علامات الاستفهام»، نمایش داده شده در شبکه.
- «احمد کاتب»، سایت پرسمان، تاریخ درج مطلب: ۱۳ مهر ۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
- «ما هو دور منظمة العمل الاسلامي في العراق»، iraqcenter.net، تاریخ درج مطلب: ۶ ژوئن ۲۰۰۳م، تاریخ بازدید: ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
- «مذاکرات احمد الکاتب، سيرتي الفكرية والسياسية.. من نظرية اإلمامة..إلى الشورى»، ahmadalkatib.net، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ بازدید: ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
- «من هو احمد الکاتب»، الرابطة العراقیه، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ بازدید: ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
- الکاتب، احمد، تطور الفکر السیاسی الشیعه من الشوری الی ولایة الفقیه، لبنان، دار الجدید، ۱۹۹۸م.
- الکاتب، احمد، حوارات احمد الکاتب مع العلماء و المراجع و المفکّرین حول وجود الامام الثانی عشر، بی‌جا، ۲۰۰۷م.
- الکاتب، الشرعية الدستورية في الأنظمة السياسية الاسلامية المعاصره دراسة مقارنة بين المملكة العربية السعوديةوالجمهورية الاسلامية الايرانيه، لبنان، الانتشار العربی، ۲۰۱۳م.
- جعفری، جواد، پاسخ به شبهات احمد الکاتب در موضوع احادیث دوازده امام(ع)، در نشریه موعود مشرق، سال دوم، شماره پنجم، بهار ۱۳۸۷ش.
- «شرایط امام در قرآن»، سایت سید محمد یزدانی، تاریخ درج مطلب: ۳ فوریه ۲۰۲۱م، تاریخ بازدید: ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
- صفری فروشانی، نعمت الله و قاضی خانی، حسین، گونه‌شناسی مدعیان دروغین وکالت امام زمان(عج) در عصر غیبت صغری با رویکردی نقادانه بر نظر احمد الکاتب، فصلنامه مشرق موعود، شماره ۱۹ پاییز ۱۳۹۰ش.
- عالم سبیط النیلی، الشهاب الثاقب للمحتج بکتاب الله فی رد علی الناصب احمد الکاتب، عراق، الرابطه القصدیه، ۱۴۲۶ق.
- علی الصغیر، محمد حسین، الفكر الإمامی، من النص حتى المرجعيه، لبنان، دار محجة البیضاء، ۱۴۲۴ق.
- کورانی، علی، الکاتب کیست؟، مصاحبه با برنامه فرکانس تاریکی، نمایش داده شده در شبکه جهانی ولایت، بی‌تا.
- العمیدی، ثامر الهاشم، در انتظار ققنوس، ترجمه مهدی علیزاده، قم، انتشارات موسسه آموزش پژوهشی امام خمینی(ره)، بی‌تا.
- موحدی، «نگاهی اجمالی به برخی دیدگاه های جنجالی احمد کاتب - بخش اول»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۱۹ بهمن ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.