این مقاله دربارهٔ اصحاب امام حسن عسکری(ع) است. برای آشنایی با امام یازدهم امام حسن عسکری علیهالسلام را ببینید.
فهرست اصحاب امام حسن عسکری، کسانی که در منابع شیعه از آنها به عنوان راوی، وکیل و صحابی امام حسن عسکری(ع)، یازدهمین امام شیعیان یاد شده است. در منابع شیعه تعداد آنها از ۱۰۴ تن تا ۱۴۹ تن ذکر شده است.
تعداد
در رجال طوسی از ۱۰۴ نفر به عنوان اصحاب امام عسکری یاد شده است.[۱] باقر شریف قرشی در کتاب حیاة الامام الحسن العسکری، ۱۰۶ تن[۲] و عزیزالله عطاردی در مسند الامام العسکری ۱۴۹ تن[۳] را به عنوان اصحاب امام یازدهم شیعیان معرفی کردهاند.
اصحاب در رجال طوسی
شیخ طوسی در کتاب رجال، اسامی زیر را تحت عنوان اصحاب ابیمحمد حسن بن علی بن محمد بن علی الرضا علیهمالسلام فهرست کرده است.
- احمد بن محمد حضینی.
- احمد بن محمد سیاری بصری.
- احمد بن ابراهیم بن اسماعیل بن داود بن حمدون.
- احمد بن عبدالله بن مروان انباری.
- ابراهیم بن عبدة نیسابوری.
- احمد بن حماد محمودی، ابو علی.
- احمد بن حسن بن علی بن فضال.
- ابراهیم بن محمد بن فارس نیسابوری.
- اسحق بن محمد بصری، ابو یعقوب.
- ابراهیم بن یزید.
- احمد بن یزید.
- احمد بن هلال.
- احمد بن ابراهیم یکنی ابو حامد مراغی.
- احمد بن ادریس قمی.
- اسماعیل بن محمد بن علی بن اسماعیل هاشمی عباسی.
- ابراهیم بن علی.
- ابراهیم بن حصیب انباری.
- جعفر بن سهیل صیقل وکیل امام هادی(ع).
- جعفر بن ابراهیم بن نوح.
- جابر بن یزید فارسی، ابو قاسم.
- حسین بن اشکیب مروزی.
- حسن بن جعفر فافانی.
- حسن بن احمد مالکی.
- حمدان بن سلیمان نیشابوری.
- حسن بن موسی خشاب.
- حسن بن علی بن نعمان کوفی.
- حفص بن عمرو عمری.
- حسین بن حسن بن ابان.
- حسن بن نضر ابوعون ابرش.
- حسن بن محمد بن بابا، غالی.
- حمزة بن محمد.
- داود بن عامر اشعری قمی.
- سهل بن زیاد.
- سعد بن عبدالله قمی.
- شاهویه بن عبدالله جلاب.
- صالح بن ابی حماد.
- صالح بن عبدالله جلاب.
- علی بن محمد صیمری.
- علی بن بلال.
- عبدالله بن حمدویه، بیهقی.
- عمرو بن سوید مداینی.
- عمرکی بن علی بن محمد بوفکی نیشابوری.
- علی بن شجاع نیشابوری.
- عبدوس عطار.
- علی بن سلیمان بن داود رقی.
- عبدالله بن محمد بن خالد طیالسی کوفی.
- علی بن حسن بن فضال.
- علی بن عبدالله بن مروان بغدادی.
- علی بن ریان.
- عروة قمی.
- علی بن رمیس.
- عمر بن ابی مسلم.
- علی بن زید بن علی علوی.
- علی بن محمد بن الیاس.
- عبدالعظیم بن عبدالله الحسنی.
- عبدالله بن محمد، ابو محمد شامی دمشقی.
- علی بن جعفر بن عباس خزاعی واقفی مروزی.
- عمر بن ابی مسلم.
- فضل بن حارث.
- فضل بن شاذان نیشابوری.
- قاسم بن هشام لؤلؤی.
- محمد بن احمد بن مطهر بغدادی یونسی.
- محمد بن علی تستری.
- محمد بن عیسی بن عبید یقطینی.
- محمد بن علی کاتب.
- محمد بن حسین بن ابی خطاب کوفی زیات.
- محمد بن علی قسری.
- محمد بن عبدالحمید عطار کوفی.
- محمد بن یحیی معاذی.
- محمد بن یزداد رازی.
- محمد بن احمد بن نعیم، ابوعبدالله شاذانی نیسابوری.
- محمد بن حفص بن عمر بن عمری.
- محمد بن ابراهیم مهزیار.
- محمد بن حسن صفار.
- محمد بن احمد جعفری قمی، وکیل.
- محمد بن صالح بن محمد همدانی، وکیل.
- محمد بن موسی سریعی، غالی.
- محمد بن نصیر.
- محمد بن حسن بن شمون، غالی.
- محمد بن یحیی بن زیاد.
- محمد بن علی ذراع.
- محمد بن صالح ارمنی.
- محمد بن ربیع بن سوید سائی.
- محمد بن موسی بن فرات.
- محمد بن صالح خثعمی.
- هارون بن مسلم بن سعدان.
- یعقوب بن منقوش.
- یوسف بن سخت، ابویعقوب بصری.
- یعقوب بن اسحق برقی.
- یحیی بصری.
- ابوخلف عجلی.
- ابومحمد اسکافی الاصل، هو علی بن بلال.
- ابوالبختری مؤدب.[۴]
راویان ثقه
برخی از اصحاب امام عسکری(ع)، در رجال طوسی با لفظ ثقه توثیق شدهاند:[۵]
- احمد بن اسحاق بن سعد اشعری قمی.
- داود بن قاسم جعفری.
- اسحق بن اسماعیل نیسابوری.
- داود بن ابی زید نیسابوری.
- سندی بن ربیع.
- عثمان بن سعید عمری.
- علی بن جعفر.
- عبدالله بن جعفر حمیری قمی.
- محمد بن علی بن بلال.
- محمد بن ابی صهبان قمی.
- محمد بن بلال.[۶]
وکیلان
در کتاب سازمان وکالت ۲۱ نفر به عنوان وکیلان امام عسکری(ع)ذکر شده است.[۷]
- عثمان بن سعید عمری.
- محمد بن عثمان عمری.
- احمد بن اسحاق قمی.
- محمد بن احمد بن جعفر قَطّان قمی.
- قاسم بن علاء آذربایجانی.
- علی بن جعفر همانی.
- ابراهیم بن عبده.
- ایوب بن ناب.
- حسین بن نضر قمی.
- اباصدام.
- خیران، خادم قراطیسی.
- ایوب بن نوح.
- عروة بن یحیی دهقان.
- محمد بن علی بن بلال.
- ابراهیم بن مهزیار اهوازی.
- علی بن مهزیار اهوازی.
- ابراهیم بن محمد همدانی.
- محمد بن صالح همدانی.
- محمد بن جعفر اسدی رازی.
- احمد بن هلال کرخی عبرتائی.
- محمد بن احمد بن حماد مروزی محمودی.[۸]
پانویس
منابع
- جباری، محمدرضا، سازمان وکالت و نقش آن در عصرائمه، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۸۲ش.
- طوسی، محمد بن حسن، رجال طوسی، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
- عطاردی، عزیزالله، مسند الامام العسکری علیهالسلام، قم، المؤتمر العالمی للامام الرضا(ع)، ۱۴۱۰ق.
- قرشی، باقر شریف، حیاة الامام الحسن العسکری، قم، مهر دلدار، ۱۴۲۹ق.