اعدام‌های ۱۲ مارس ۲۰۲۲ عربستان

اعدام‌های ۱۲ مارس ۲۰۲۲ عربستان به اعدام ۸۱ تن از جمله ۴۱ تن از شیعیان قطیفِ عربستان اشاره دارد، که در ۱۲ مارس ۲۰۲۲م، برابر با ۲۱ اسفند سال ۱۴۰۰ش از سوی حکومت عربستان سعودی صورت گرفت. این بزرگترین اعدام دسته‌جمعی شمرده شده که پادشاهی سعودی در تاریخ معاصر خود انجام داده است.

ارتباط با گروه‌های تروریستی یکی از جرائم اعلامی از سوی وزات کشور عربستان بوده و هفت یمنی و یک سوری نیز جزو اعدام‌شدگان بودند؛ البته به گفته کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، شیعیان اعدام شده، شهروندان عربستانی بودند که در تظاهرات ضد حکومت سعودی در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲م خواستار مشارکت بیشتر در امور سیاسی کشورشان بودند.

واکنش‌ها علیه اعدام ۸۱ نفر در عربستان گسترده بود. برخی مراجع تقلید، دولت‌ها، سازمان‌های حقوق بشر و گروه‌های شیعه و اهل‌سنت این اقدام را محکوم کردند.

اجرای اعدام و افراد اعدام‌شده

وزارت کشور عربستان سعودی در ۱۲ مارس ۲۰۲۲م برابر با ۲۱ اسفند سال ۱۴۰۰ش، اعلام کرد ۸۱ تن شامل ۷۳ شهروند عربستانی، هفت یمنی و یک سوری را در این روز، اعدام کرده است. کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد ۴۱ نفر از اعدام‌شدگان را از اقلیت شیعه عربستان دانست. همچنین به گزارش شبکه تلوزیونی نبأ، ۴۱ نفر از اعدام شدگان از معترضان عربستانی و از اهالی منطقه شیعه‌نشین قطیف بوده‌اند.

این بزرگترین اعدام دسته‌جمعی شمرده شده که پادشاهی سعودی در تاریخ معاصر خود انجام داده است.

به گفته کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، حکومت عربستان برای اجرای اعدام ۸۱ تن، سر آنها را از بدن جدا کرده است. عربستان در مجازات‌های اعدام پیشین نیز، از همین شیوه استفاده می‌کرد. حکومت عربستان جنازه اعدام‌شدگان را به خانواده‌های آنان تحویل نداد و مردم قطیف تشییع‌جنازه‌ای نمادین برگزار کردند.

اتهام و محاکمه

وزارت کشور عربستان دلیل اجرای اعدام در ۲۱ اسفند ۱۴۰۰ش را، جرائم مرتبط با تروریست اعلام کرد. برخی از جرائم اعلامی چنین‌اند: ارتباط با گروه‌های داعش، القاعده و حوثی، برنامه‌ریزی برای هدف قرار دادن مکان‌های عبادی و دولتی، قاچاق اسلحه به عربستان و انحرافات اعتقادی. در مقابل، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد ۴۱ نفر از اعدام‌شدگان را شهروندان شیعه عربستانی دانست که در تظاهرات ضد حکومت سعودی در سال ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲م، خواستار مشارکت بیشتر در امور سیاسی کشورشان بودند. او از تعریف گسترده قانون عربستان دربارهٔ تروریست و جرم‌انگاریِ استفاده از حق آزادی بیان در این کشور، انتقاد کرد.

بر اساس اعلام وزارت کشور عربستان، محاکمه این افراد تحت نظارت سیزده قاضی و در سه مرحله جداگانه برای هر فرد، صورت گرفت. کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد در بیانیه‌ای که اقدام عربستان را محکوم کرد، اجرای مجازات اعدام پس از محاکمه‌های ناعادلانه را بر اساس قوانین بین‌المللی حقوق بشر ممنوع دانست.

واکنش‌ها

واکنش‌ها علیه اعدام‌های ۲۱ اسفند ۱۴۰۰ش را گسترده دانسته‌اند. سید موسی شبیری زنجانی ناصر مکارم شیرازی، و حسین نوری همدانی از مراجع تقلید شیعه، این اقدام را محکوم کردند. همچنین عیسی احمد قاسم رهبر شیعیان بحرین این اقدام را محکوم کرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران اقدام دولت عربستان را غیرانسانی و بدون رعایت فرآیندهای عادلانه قضایی خواند. ایران به صورت یک‌طرفه مذاکرات با عربستان سعودی را موقتاً تعلیق کرد. برخی رسانه‌ها دلیل تصمیم ایران را اعدام دسته‌جمعی شماری از شیعیان در عربستان دانستند.

همچنین نهادها، مؤسسات و گروه‌های مختلف شیعه مانند حوزه علمیه قم، مجلس اعلای اسلامی عراق، مجمع جهانی اهل بیت، جنبش نجباء عراق و نیروهای معارض بحرینی این اقدام را محکوم کردند و حزب‌الله لبنان اعدام دسته‌جمعی عربستان را «تبعیض فرقه‌ای» توصیف کرد.

اتحادیه اروپا این اقدام را محکوم، آمریکا برای آن ابراز نگرانی و فرانسه ابراز تأسف کرد و بریتانیا این اقدام را شوکه کننده خواند. از میان گروه‌های اهل سنت نیز، درالاِفتاء عراق اقدام عربستان در اعدام معترضان سیاسی را غیرشرعی و غیرقانونی دانست.

جستارهای وابسته

• نمر باقر النمر