حلال‌گوشت: تفاوت میان نسخه‌ها
Abbasahmadi (بحث | مشارکت‌ها) |
Abbasahmadi (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
=== اجزای حرام حیوانات حلال‌گوشت === | === اجزای حرام حیوانات حلال‌گوشت === | ||
فقیهان برخی اجزای حیوانات حلال‌گوشت، هرچند تذکیه شده باشند را حرام شمرده‌اند.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۵۵.</ref> برای نمونه به گفته [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]، فقیه شیعه قرن سیزدهم قمری، همه فقیهان شیعه طحال و آلت تناسلی نر در حیوانات حلال‌گوشت را حرام دانسته‌اند. | فقیهان برخی اجزای حیوانات حلال‌گوشت، هرچند تذکیه شده باشند را حرام شمرده‌اند.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۵۵.</ref> برای نمونه به گفته [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]، فقیه شیعه قرن سیزدهم قمری، همه فقیهان شیعه طحال و آلت تناسلی نر در حیوانات حلال‌گوشت را حرام دانسته‌اند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۶، ص۳۴۲.</ref> | ||
==کاربرد غیر خوراکی== | ==کاربرد غیر خوراکی== | ||
نسخهٔ ۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۳۸
 | این مقاله یک نوشتار توصیفی درباره یک مفهوم فقهی است و نمیتواند معیاری برای اعمال دینی باشد. برای اعمال دینی به منابع دیگر مراجعه کنید. |
حلال‌گوشت در اصطلاح اسلامی، به حیواناتی گفته می‌شود که خوردن گوشت آنها جایز است. در هر یک از انواع سه‌گانه حیوانات خشکی، آبزیان و پرندگان، حیوانات حلال‌گوشت وجود دارد. تذکیه شرط حلال‌بودن این نوع حیوانات است. استفاده از مواد فراوری‌شده از اجزای حیوانات حلال‌گوشت جایز است. استفاده از محصولاتی نظیر کیف و کفش چرمی که معلوم نیست از پوست حیوانات حلال‌گوشت به دست آمده، در صورتی که در بازار مسلمانان و کشورهای اسلامی خرید و فروش شود، جایز دانسته شده است.
در بیشتر کشورهای اسلامی و برخی کشورهای غیراسلامی، در بسته‌بندی محصولات غذایی که از حیوانات حلال‌گوشت و بر اساس ضوابط شرعی تولید شده باشند، از نشان تجاری حلال استفاده می‌شود.
مفهوم‌شناسی
به حیواناتی که خوردن برخی از اجزایشان جایز باشد، حلال‌گوشت گفته می‌شود. تذکیه از جمله شرایط حیوانات حلال‌گوشت است. در متون فقهی شیعه احکام مربوط به حیوانات حلال‌گوشت در ابواب فقهی طهارت، نماز، صید و ذباحه ذکر شده است.
حیوانات حلال‌گوشت
بر پایه فقه شیعه، از میان انواع سه‌گانه حیوانات خشکی، دریایی و پرندگان، حیوانات زیر حلال‌گوشت‌اند:
- حیوانات خشکی: از میان حیوانات خشکی، چهارپایانی نظیر گوسفند، بز، گاو، شتر، آهو، غزال، گوزن، گورخر و بز کوهی حلال دانسته شده است.[۱] گوشت اسب، قاطر و خر اهلی هم حلال است؛ اما خوردن گوشتشان مکروه است.[۲]
- جانوران دریایی: ماهیان پولک‌دار و میگو حلال‌گوشت‌اند و بقیه آبزیان در زمره حیوانات حرام‌گوشت قرار دارند.[۳]
- پرندگان: پرندگانی که یکی از چهار ویژگی داشتن چینه‌دان، سنگ‌دان، خارِ پشت پا، بال‌زدن پی‌درپی را داشته باشند، حلال‌گوشت هستند؛[۴] مانند مرغ خانگی، بوقلمون، گنجشک، کبوتر، مرغابی، کبک، تیهو، بلبل و شترمرغ.[۵] گوشت هدهد،[۶] چلچله و پرستو هم حلال، اما خوردنش مکروه است.[۷]
اجزای حرام حیوانات حلال‌گوشت
فقیهان برخی اجزای حیوانات حلال‌گوشت، هرچند تذکیه شده باشند را حرام شمرده‌اند.[۸] برای نمونه به گفته صاحب جواهر، فقیه شیعه قرن سیزدهم قمری، همه فقیهان شیعه طحال و آلت تناسلی نر در حیوانات حلال‌گوشت را حرام دانسته‌اند.[۹]
کاربرد غیر خوراکی
در منابع فقهی امامیه، محصولات فراوری‌شده از اجزای حیوانات حلال‌گوشت، پاک و استفاده از آنها جایز است.[۱۰] با این حال، حیوانات حلال‌گوشتِ دارای خون جهنده که بدون تذکیه مرده باشند، نجس هستند و استفاده از چرمشان در نماز ممنوع است.[۱۱]
دارو و مواد آرایشی
روغن، صابون و ژلاتینِ فرآوری‌شده از حیوانات حلال‌گوشتِ تذکیه‌شده پاک و استفاده آن در نماز صحیح است. برخی مراجع شیعه، به کارگیری روغن و ژلاتین حیوانات حلال‌گوشت تذکیه‌نشده و حرام‌گوشت را در مصارف دارویی نظیر پماد و کرم‌ها نیز جایز می‌دانند. اگرچه درباره حیوانات حرام‌گوشت، معتقد به شستن مواد آرایشی و بهداشتی از بدن برای نماز شده‌اند.[۱۲]
مواد فراوری‌شده از حیوانات مشکوک
محصولاتی نظیر کیف، کفش و پوشاک چرمی در صورتی که مشخص نیست از حیوان تذکیه شده تولید شده، در صورتی که در بازار غیرمسلمانان تولید و عرضه می‌شود، نیاز است حلال‌گوشت بودن و تذکیه آن احراز شود.[۱۳]
اما اگر در بازار سرزمین‌های اسلامی، تولید و عرضه می‌شود، پوست و چرم حاصل از آن پاک و استفاده از آن در نماز جایز است.[۱۴]
نظارت شرعی برای احراز حلال‌گوشت بودن
در ایران و برخی دیگر از کشورهای اسلامی، برای احراز حلال بودن گوشت‌های مصرفی، کارشناسان امور ذبح و صید شرعی حیوانات، بر فرایند کشتار و صید حیوانات حلال‌گوشت نظارت می‌کنند.[۱۵] در ایران، بر اساس اصل ۱۲۳ قانون اساسی، قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید در سال ۱۳۸۷ش به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.[۱۶]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۴۰۸.
- ↑ امام خمینی، رساله توضیح‌المسائل، ۱۴۲۶ق، ص۵۵۵.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۴۰۸؛ «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی راجع به حیوانات حلال‌گوشت»، پورتال انهار.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۲۵۵ و ۲۵۶.
- ↑ امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۵-۲۷۹.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۶، ص۳۱۰.
- ↑ امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۵.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۵۵.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۶، ص۳۴۲.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۴۲۷.
- ↑ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، مسأله ۸۸، پورتال انهار.
- ↑ «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی درباره استفاده از ژلاتین، مواد دارویی و آرایشی فراوری شده از حیوانات حرام‌گوشت تذکیه‌نشده»، پورتال انهار.
- ↑ «حکم استفاده از چرم»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله سیستانی.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۸۰؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۰ و ۲۷۱.
- ↑ «اجرای قانون ذبح شرعی در ۵۷ کشور اسلامی»، سایت خبری حکیم مهر.
- ↑ «قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
منابع
- امام خمینی، سید روح‌الله موسوی، رساله توضیح المسائل، محقق: مسلم قلی‌پور گیلانی، بی‌جا، چاپ اول، ۱۴۲۶ق.
- امام خمینی، سیدروح‌الله، تحریرالوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ ۲۱، ۱۴۲۵ق.
- بروجردی، حسین طباطبایی، منابع فقه شیعه، مترجم: مهدی حسینیان قمی/محمدحسین صبوری، انتشارات فرهنگ سبز، چاپ اول، ۱۴۲۹ق.
- کاسانی، ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، بیروت، ۱۴۰۲ق.
- مجلسی، محمدتقی، یک دوره فقه کامل فارسی، با مقدمه آیت الله مرعشی نجفی، تهران، مؤسسه و انتشارات فراهانی، چاپ اول، ۱۴۰۰ق.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، مصحح عباس قوچانی/ علی آخوندی، بیروت،دار إحیاءالتراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.
- نووی، یحیی‌بن شرف، المجموع: شرح المهذّب، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.
- هاشمی شاهرودی، سیدمحمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، قم، مؤسسه دائرةالمعارف فقه الاسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.
- «استفتاء از آیت‌الله سیستانی راجع به حکم خوردن کنسرو ماهی خارجی»، پایگاه خبری شفقنا، تاریخ انتشار: ۲۶-۱۱-۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «پاسخ آیت‌الله سیستانی درباره حکم خوردن گوشت زرافه، کانگورو و پنگوئن»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ انتشار: ۵-۷-۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «پاسخ آیت الله سیستانی درباره حکم خوردن گوشت زرافه، کانگورو و پنگوئن»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ انتشار: ۵-۷-۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- بنی‌هاشمی خمینی، سیدمحمدحسن، توضیح المسائل مراجع، مسأله ۸۸؛ مردار، پورتال انهار، بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی درباره استفاده از ژلاتین، مواد دارویی و آرایشی فراوری شده از حیوانات حرام گوشت تذکیه نشده»، پورتال انهار زیر نظر سیدمحمد حسن بنی‌هاشمی خمینی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی درباره حیوانات حلال‌گوشت»، پورتال انهار، سیدمحمدحسن بنی‌هاشمی خمینی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی راجع به حیوانات حلال‌گوشت»، پورتال انهار، زیر نظر سیدمحمدحسن بنی‌هاشمی خمینی، تاریخ بازدید:۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید»، پایگاه اینترنتی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «اجرای قانون ذبح شرعی در ۵۷ کشور اسلامی»، پایگاه اینترنتی مرکز مجازی پژوهش‌های راهبردی دامپزشکی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «نشان تجاری حلال»، پایگاه مؤسسه جهانی حلال، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «گوشت حلال و گوشت حرام»، همشری آنلاین، تاریخ انتشار: ۱۲-۰۸-۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «حکم خوردن گوشت کلاغ و زاغ»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله مکارم شیرازی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «حکم استفاده از چرم»، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «حکم استفاده از مواد دارویی فراوری شده از حیوانات حرام گوشت تذکیه نشده»، پایگاه رسمی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- فخاری، عبدالحسین، «حلال و کوشر»، پایگاه اینترنتی روزنامه اطلاعات، تاریخ انتشار: ۱۵-۰۴-۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۶-۱۲-۱۳۹۶ش.
پیوند به بیرون