پرش به محتوا

حلال‌گوشت: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها)
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۱۶: خط ۱۶:
*'''جانوران دریایی''': در فقه شیعه، [[ماهی پولک‌دار|ماهیان پولک‌دار]] و میگو حلال‌گوشت‌اند و بقیه آبزیان در زمره حیوانات [[حرام‌گوشت]] قرار دارند.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت علیهم السلام، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۴۰۸؛ [http://portal.anhar.ir/node/4391#gsc.tab=0 «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی راجع به حیوانات حلال‌گوشت»]، پورتال انهار.</ref>  
*'''جانوران دریایی''': در فقه شیعه، [[ماهی پولک‌دار|ماهیان پولک‌دار]] و میگو حلال‌گوشت‌اند و بقیه آبزیان در زمره حیوانات [[حرام‌گوشت]] قرار دارند.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت علیهم السلام، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۴۰۸؛ [http://portal.anhar.ir/node/4391#gsc.tab=0 «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی راجع به حیوانات حلال‌گوشت»]، پورتال انهار.</ref>  


*'''پرندگان''': پرندگانی که دارای یکی از چهار ویژگی‌ داشتن چینه‌دان، سنگ‌دان، خارِ پشت پا، بال‌زدن پی‌درپی را داشته باشند، حلال‌گوشت هستند؛<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۲۵۵ و ۲۵۶.</ref> مانند مرغ خانگی، بوقلمون، گنجشک، کبوتر، مرغابی، کبک، تیهو، بلبل و شترمرغ.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۵-۲۷۹.</ref>
*'''پرندگان''': پرندگانی که دارای یکی از چهار ویژگی‌ داشتن چینه‌دان، سنگ‌دان، خارِ پشت پا، بال‌زدن پی‌درپی را داشته باشند، حلال‌گوشت هستند؛<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۲۵۵ و ۲۵۶.</ref> مانند مرغ خانگی، بوقلمون، گنجشک، کبوتر، مرغابی، کبک، تیهو، بلبل و شترمرغ.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۵-۲۷۹.</ref> گوشت هدهد،<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۶، ص۳۱۰.</ref> چلچله و پرستو هم حلال، اما خوردنش [[مکروه]] است.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۵؛ امام خمینی، توضیح المسائل، مسأله ۲۴۹۴، ۱۴۶۲ق، ص۵۵۴.</ref>


==کاربرد غیر خوراکی==
==کاربرد غیر خوراکی==

نسخهٔ ‏۱۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۳۲

حلال‌گوشت در اصطلاح اسلامی، به حیواناتی گفته می‌شود که خوردن گوشت آن‌ها جایز است. در هر یک از انواع سه‌گانه حیوانات خشکی، آبزیان و پرندگان، حیوانات حلال‌گوشت وجود دارد. تذکیه شرط حلال‌بودن این نوع حیوانات است. استفاده از مواد فراوری‌شده از اجزای حیوانات حلال‌گوشت جایز است. استفاده از محصولاتی نظیر کیف و کفش چرمی که معلوم نیست از پوست حیوانات حلال‌گوشت به دست آمده، در صورتی که در بازار مسلمانان و کشورهای اسلامی خرید و فروش شود، جایز دانسته شده است.

در بیشتر کشورهای اسلامی و برخی کشورهای غیراسلامی، در بسته‌بندی محصولات غذایی که از حیوانات حلال‌گوشت و بر اساس ضوابط شرعی تولید شده باشند، از نشان تجاری حلال استفاده می‌شود.

مفهوم‌شناسی

به حیواناتی که خوردن برخی از اجزاء آن برای مسلمانان جایز باشد، حلال‌گوشت گفته می‌شود. تذکیه از جمله شرایط حیوانات حلال‌گوشت است.[۱] در قرآن، علاوه بر دستور به خوردن حیوانات حلال‌گوشت[۲] و توصیف آن به نعمت‌های الهی،[۳] به مصادیق این حیوانات نیز اشاره شده است.[۴] در متون فقهی شیعه احکام مربوط به حیوانات حلال‌گوشت در ابواب فقهی طهارت، نماز، صید و ذباحه ذکر شده است.

در یهودیت نیز تنها خوردن گوشت برخی حیوانات جایز دانسته شده است. به غذاهای حلال در دین یهودیت، «کُوشِر» گفته می‌شود.[۵]

حیوانات حلال‌گوشت

در فقه شیعه، خوردن برخی از انواع سه‌گانه حیوانات خشکی، دریایی و پرندگان حلال دانسته شده است:[۶]

  • حیوانات خشکی: از میان حیوانات خشکی، چهارپایانی نظیر گوسفند، بز، گاو، شتر، آهو، غزال، گوزن، گورخر و بز کوهی حلال دانسته شده است.[۷] گوشت اسب، قاطر و خر اهلی هم حلال است؛ اما خوردن گوشتشان مکروه است.[۸]
  • پرندگان: پرندگانی که دارای یکی از چهار ویژگی‌ داشتن چینه‌دان، سنگ‌دان، خارِ پشت پا، بال‌زدن پی‌درپی را داشته باشند، حلال‌گوشت هستند؛[۱۰] مانند مرغ خانگی، بوقلمون، گنجشک، کبوتر، مرغابی، کبک، تیهو، بلبل و شترمرغ.[۱۱] گوشت هدهد،[۱۲] چلچله و پرستو هم حلال، اما خوردنش مکروه است.[۱۳]

کاربرد غیر خوراکی

در منابع فقهی امامیه، محصولات فراوری‌شده از اجزای حیوانات حلال‌گوشت پاک و استفاده از آن جایز است.[۱۴] با این حال، حیوانات حلال‌گوشتِ دارای خون جهنده که بدون تذکیه مرده باشد، نجس و استفاده از چرم تولید شده از آن در نماز نیز ممنوع است.[۱۵] در متون فقهی برخی از مذاهب اهل‌سنت، استفاده از پوست مردار حیوانات به جزء سگ و خوک در صورت دباغی جایز دانسته شده است.[۱۶]

احکام شرعی

برپایه فتوای فقیهان، برخی از احکام شرعی حلال‌گوشت به‌شرح زیر است:

نظارت شرعی برای احراز حلال‌گوشت بودن

در ایران و برخی کشورهای اسلامی برای احراز حلال بودن گوشت‌های مصرفی، کارشناسان خبره در امور ذبح و صید شرعی حیوانات بر فرایند کشتار و صید حیوانات حلال‌گوشت نظارت می‌کنند.[۱۷] در ایران بر اساس اصل یکصد و بیست و سوم قانون اساسی، قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید در سال ۱۳۸۷ش به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.[۱۸]

جستارهای وابسته

پانویس

  1. «گوشت حلال و گوشت حرام»، سایت همشهری آنلاین.
  2. سوره بقره، آیه ۱۶۸.
  3. سوره نحل، آیه ۱۱۴.
  4. سوره بقره، آیه ۱۶۸؛ سوره انعام، آیه ۱۴۲، ۱۴۳ و ۱۴۴؛ سوره مائده، آیه ۴، ۸۸ و ۹۶.
  5. فخاری، عبدالحسین، «حلال و کوشر»، سایت اطلاعات.
  6. طباطبایی بروجردی، منابع فقه شیعه، ۱۴۲۹ق، ج۲۲، ص۳۲۹.
  7. هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۴۰۸.
  8. امام خمینی، رساله توضیح المسائل، ۱۴۲۶ق، مسأله ۲۵۰۱، ص۵۵۵.
  9. هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت علیهم السلام، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۴۰۸؛ «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی راجع به حیوانات حلال‌گوشت»، پورتال انهار.
  10. هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۲۵۵ و ۲۵۶.
  11. امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۵-۲۷۹.
  12. نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۶، ص۳۱۰.
  13. امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۵؛ امام خمینی، توضیح المسائل، مسأله ۲۴۹۴، ۱۴۶۲ق، ص۵۵۴.
  14. هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۴۲۷.
  15. بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، مسأله ۸۸، پورتال انهار.
  16. نووی، المجموع‌: شرح‌ المهذّب، دارالفکر، ج‌۱، ص‌۲۱۴۲۱۶؛ کاسانی، بدائع‌ الصنائع‌ فی‌ ترتیب‌ الشرائع‌، ۱۴۰۲ق، ج‌۱، ص۸۵.
  17. «اجرای قانون ذبح شرعی در ۵۷ کشور اسلامی»، سایت خبری حکیم مهر.
  18. «قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

منابع

پیوند به بیرون