فهرست آثار سید محمدعلی روضاتی
(تغییرمسیر از آثار علامه روضاتی)
این مقاله دربارهٔ آثار علامه روضاتی است. برای اطلاع از زندگی‌نامه، مدخل سید محمدعلی روضاتی را ببینید.
فهرست آثار سید محمدعلی روضاتی به مجموعه تألیفات سید محمدعلی روضاتی (درگذشت ۱۳۹۱ش) از عالمان قرن پانزدهم قمری در اصفهان گفته می‌شود. او به بررسی شرح‌حال عالمان دینی و حفظ آثار آنها علاقه نشان داده و کتاب‌ها و مقالات بسیاری در این زمینه به‌جا گذاشته است.
آثار روضاتی شامل کتاب‌های چاپ‌شده، کتاب‌های چاپ‌نشده، مقالات، تصحیح و تحقیق کتاب‌های دینی و همچنین مقدمه‌ها و حاشیه‌هایی بر آنها می‌شود.
آثار چاپ‌شده
تألیفات سید محمدعلی روضاتی، به‌طور عمده شامل شرح‌حال عالمان دینی می‌شود. برخی از آنها نگاشته‌هایی مستقل است و برخی شرح کتاب‌های دیگران. آثار چاپ‌شده وی به‌شرح زیر است:
- زندگانی آیت‌الله چهارسوقی؛ شرح‌حال جدّ مادری مؤلف و دربردارنده شرح حال بیش از یکصد تن از رجال علمی
- جامع الانساب؛ احوال، آثار، تواریخ و مزارات فرزندان امام موسی بن جعفر
- شرح روضات الجنات
- فهرست کتب خطی اصفهان؛ دو هزار نسخه به زبان عربی و فارسی
- نخستین دو گفتار؛ گفتار نخست درباره احوال و آثار علمای بزرگ خوانسار مهاجر به اصفهان و سیری در اجازه‌نامه‌ها و گفتار دوم آن به معرفی کتابخانه سید محمّدهاشم چهارسوقی می‌پردازد.
- دومین دو گفتار؛ گفتار نخست آن «سعدیه»، در شرح احوال و آثار دو دانشمند قم در قرن چهاردهم قمری، محمدسعید قاضی و محمدسعید حکیم و گفتار دوم «تونیه» در بیان احوال و آثار ملا محمدعلی تونی خراسانی از دانشمندان عصر صفویه همراه با یادداشت‌های تاریخی
- تکملة الذریعه الی تصانیف الشیعه؛ در دو جلد
- تکملة طبقات اعلام الشیعه
- هدیة نجفیه؛ در شرح احوال سه تن از علمای اصفهان (میر سید محمد مدرس نجف‌آبادی، سید عبدالله ثقةالاسلام، حاج شیخ مهدی نجفی)
- آثار التقوی؛ رساله‌ای در شرح‌حال سید محمدتقی موسوی اصفهانی صاحب «مکیال المکارم»
- مرآة الزمن أو الوجیزة المستحسن فی الاجازه لسیدنا الفقیه الامامی الحسن؛ اجازه نقل روایت از سوی علامه روضاتی برای حسن فقیه‌امامی.[۱] [۲]
آثار منتشر نشده
از روضاتی نوشته‌هایی موجود است که تاکنون چاپ نشده است. این نوشته‌ها نیز همچون آثار چاپ‌شده وی، غالباً زندگی‌نامه عالمان دینی است. البته در میان آنها تاریخ زندگی معصومان و بررسی عقاید ابن‌عربی و مولوی هم وجود دارد:
- رساله خاصه حول عقاید ابن عربی و صاحب المثنوی
- الدلیل الاحسن فی الاجازة الاخ الفاضل مظاهری الحسن؛ اجازه‌نامه در ۱۱۹ صفحه از سوی علامه روضاتی برای شیخ حسن مظاهری
- ریاض الابرار، مستدرک الجزء ۲۵ من البحار فی اجازات علمائنا الاخیار
- کواکب منتشره در احوال اعیان شجره
- عترت طاهره؛ در فضایل و تواریخ چهارده معصوم
- دیوان الاکابر؛ جامع آثار منظوم و منثور اجداد مؤلف
- فیض الباری ترجمة الامام الانصاری؛ در شرح‌حال شیخ مرتضی انصاری
- تذکرة النسابین؛ شرح‌حال هزار نسب‌شناس و تبارشناس و بررسی آثار موجود و مفقود آنان
- شرح‌حال سید رضی
- شرح‌حال میرزا رفیعا نائینی.[۳] [۴]
مقدمه‌نویسی، تصحیح، تحقیق و حاشیه‌نویسی
محمدعلی روضاتی، تصحیح و تحقیق برخی از کتاب‌های عالمان شیعه را هم عهده‌دار شده است. همچنین بر برخی از کتاب‌ها مقدمه یا حاشیه نوشته است. این کتاب‌ها عبارت‌اند از:
- روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات نوشته سید محمدباقر خوانساری
- سماء المقال فی علم الرجال؛ اثر میرزا ابوالهدی کلباسی
- مکارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار؛ اثر محمدعلی معلم حبیب‌آبادی
- کتاب الاوائل؛ اثر آقا محمد مقدس اصفهانی
- تجارب السلف در تاریخ خلفا و وزرای ایشان؛ از هندوشاه نخجوانی
- کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد؛ اثر علامه حلی
- عبقات الانوار؛ اثر میرحامد حسین هندی
- جبر و تفویض، رساله خلق الاعمال صدر المتألهین
- حواشی بر کتاب زندگی‌نامه علامه مجلسی؛ از سید مصلح‌الدین مهدوی
- مناهج المعارف؛ اثر سید ابوالقاسم خوانساری از اجداد مؤلف
- حواشی و تعلیقات بر اعیان الشیعه؛ اثر سید محسن امین عاملی
- حواشی و تعلیقات بر الکنی و الالقاب؛ اثر محدث قمی
- حواشی و تعلیقات بر ریحانة الادب؛ اثر مدرس تبریزی
- حواشی و تعلیقات بر بغیة الوعاة؛ اثر سیوطی
- حواشی و تعلیقات بر امل الآمل؛ اثر شیخ حر عاملی
- مجموعه مکاتبات و مراسلات؛ نامه‌نگاری‌ها و مکاتبات عالمان، نویسندگان و محققان مشهور ایرانی و عرب با علامه روضاتی
- مجالس اهل ایمان در مساجد و تکایای اصفهان؛ آگهی‌های فوت عالمان و شخصیت‌های علمی و مذهبی و نیز بعضی از بانوان خاندان‌های علمی اصفهان.[۵] [۶]
مقالات
روضاتی رساله‌ها یا مقالاتی هم به زبان‌های عربی و فارسی نوشته است. مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه پنجاه مقاله از او با نام «در پرتو روضات» منتشر کرده[۷] [۸] که برخی از آنها به‌شرح زیر است:
- رسالة داوودیه؛ بررسی اسناد و مدارک تعیین محل دفن امامزاده داوود در منطقه فرحزاد تهران
- قصص الانبیاء
- اجازات روایتی دو محقق خوانساری
- علامه حویزی و تفسیر صوافی الصافی
- ابن ابی جمهور احسائی و کتاب عوالی اللآلی
- مطبوعات حروفی ایران قدیم
- حاج میرزا ابوطالب اصفهانی مؤلف حاشیه شرح سیوطی
- نکاتی پیرامون امثال و الحکم دهخدا
- کتاب‌های چاپی و خوشنویسان تبریز
- شجره‌نامه خانوادگی؛ نام کامل این اثر چنین است: «صورت شجرة اولاد و احفاد مرحوم مبرور آیت الله علامه کبیر قدوة المجتهدین، آقای حاج میرزا زین العابدین موسوی»
- یادداشت، حاشیه، نکته، دهکده کرمند کجاست؟؛ در معرفی اشتباه مکان این دهکده در کتاب حروفی «منتخب التواریخ» آمده است.
- نوشته‌ای از جلال‌الدین همایی؛ روضاتی ابتدا شرحی بر زندگی جلال‌الدین همایی نگاشته و سپس به نامه‌ای از او برای شیخ محمدرضا حسام الواعظین اشاره می‌کند.
- مؤلف کتاب حدیقة الأفراح و غیره
- نسخه‌ای از تفسیر کشف الاسرار میبدی
- پیشنهادهایی به مجله آیین اسلام
- مرحوم میرزا محمدعلی مدرس تبریزی
- نسب‌نامه سید محمد نوربخش
- چند مجموعه خطی از مجموعه‌های روضاتی
- فهرست نسخه‌های مصنّفات شیخ طوسی
- درباره دو رساله کلامی از شیخ طوسی
- ترجمه دو رساله کلامی از شیخ طوسی
- کیفیت انتساب شیخ هادی تهرانی به خاندان علامه مجلسی
- دو دانشمند طوسی
- انحرافات عقیدتی چند تن از رجال عامه و اجازه روایت حدیث شریف
- ملاحظاتی درباره کتاب خلاصة السیر محمد معصوم
- مصابیح الهدایة فی أنوار الولایة
- نامه‌ای درباره برخی اصطلاحات
- چگونگی مرجعیت و نشر فتاوی شیخ اعظم انصاری
- رسالة مُعزّیه
- خاندان صفوی، سیادت و امارت
- خواجه عبدالله انصاری مشهور
- افراط در به کارگیری کلمات با تنوین
- تعلیقه‌ای بر وقایع السنین و الأعوام
- تاریخ شهادت شهید ثانی
- یادی از چند تن کتاب‌فروشان و صحافان در گذشته اصفهان
- الشیعة الإمامیة
- رسالتان کلامیتان للشیخ الطوسی
- کلمة حول مؤلف کتاب المشکول
- کلمة حول النوبختی و کتابه
- احادیث شریفة فی وظائف الولاة
- ابن نما الحلّی و آثاره و بیته
- الدرر و اللآلی فی ترجمة سلیم بن قیس الهلالی
- تصحیح عمدة الطالب
- رسالة الترتب لآیةالله ضیاءالدین العراقی ولمحة عن عیاة احد الخواص من تلامذته
- حکایة ما کتبه صاحب روضات الجنّات
- چند نکته تاریخی راجع به زندگی شیخ طوسی و یک پیشنهاد
- مقاله‌ای پیرامون کتاب «لطائف الاعلام» و مقالات دیگر
پانویس
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۹۱ش، ج۴، ص۸۶۲و۸۶۳.
- ↑ سیری در زندگی، آثار و احوال فقیه محقق حضرت آیت‌الله حاج سید محمدعلی روضاتی، پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۹۱ش، ج۴، ص۸۶۲و۸۶۳.
- ↑ سیری در زندگی، آثار و احوال فقیه محقق حضرت آیت‌الله حاج سید محمدعلی روضاتی، پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۹۱ش، ج۴، ص۸۶۲و۸۶۳.
- ↑ سیری در زندگی، آثار و احوال فقیه محقق حضرت آیت‌الله حاج سید محمدعلی روضاتی، پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۹۱ش، ج۴، ص۸۶۲و۸۶۳.
- ↑ سیری در زندگی، آثار و احوال فقیه محقق حضرت آیت‌الله حاج سید محمدعلی روضاتی، پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران.
منابع
- سیری در زندگی، آثار و احوال فقیه محقق حضرت آیت‌الله حاج سید محمدعلی روضاتی، پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، تاریخ بازدید: ۲۴ آبان ۱۳۹۹ش.
- مهدوی، مصلح‌الدین، اعلام اصفهان، اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی اصفهان، ۱۳۹۱ش.