دعای چهل و هشتم صحیفه سجادیه

دعای چهل و هشتم صحیفه سجادیه

نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ق
اطلاعات دعا و زیارت
موضوع	دعا در روز عید قربان و جمعه، اختصاص مقام رهبری جامعه اسلامی به معصومان، درود بر پیامبر(ص) و آلش
مأثور/غیرمأثور	مأثور
صادره از	امام سجاد(ع)
راوی	متوکل بن هارون
منابع شیعی	صحیفه سجادیه
زمان	روزهای عید قربان و جمعه
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین

دعای چهل‌وهشتم صحیفه سجادیه از دعاهای مأثور از امام سجاد(ع) که در روز عید قربان و روز جمعه آن را می‌خواند. امام سجاد(ع) در این دعا گردهمایی مسلمانان در روزهای عید را برای نشان دادن عظمت اسلام دانسته و از خدا درخواست رحمت و مغفرت در این روزها را دارد. در این دعا بارها بر پیامبر اسلام(ص) و اهل‌بیت(ع) او صلوات فرستاده شده است.

در این دعا همچنین رهبری جامعه اسلامی مخصوص معصومان دانسته شده که توسط حاکمان جور غصب شده است. امام چهارم در این دعا درخواست‌های متعددی از جمله تعجیل در فرج، در امان ماندن از بلاها، رزق و روزی وسیع و استغفار از گناهان را از خدا دارد.

دعای چهل‌وهشتم در شرح‌های صحیفه سجادیه همچون دیار عاشقان اثر حسین انصاریان و شهود و شناخت اثر حسن ممدوحی کرمانشاهی به زبان فارسی و در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی به زبان عربی شرح شده است.

آموزه‌ها

دعای چهل و هشتم، از دعاهای صحیفه سجادیه است که امام سجاد(ع) در روز عید قربان و روز جمعه آن را می‌خواند. بیان ویژگی‌های عید قربان و روز جمعه، نزول رحمت‌های خاص خدا در این ایام از مضامین این دعا است. همچنین حضرت زین العابدین(ع) در این دعا با اشاره به این که حاکم جامعه اسلامی باید معصوم باشد، از افتادن حکومت به‌دست نااهلان ابراز تأسف می‌کند. در این دعا بارها بر محمد و آل او صلوات فرستاده شده‌است. سرّ این تکرار، قدردانی از مقام پیامبر(ص) و اهل‌بیتش دانسته شده که سعادت دنیا و آخرت انسان‌ها مدیون هدایت آنان است.

آموزه‌های این دعا به شرح ذیل است:

• مبارک بودن روز جمعه و روز عید قربان
• اختصاص فرمانروایی جهان به خدا و حمد و ستایش او
• گردهمایی مسلمانان در روزهای عید برای نشان دادن عظمت اسلام
• درخواست خیر از خدا به اندازه همه خیرهایی که به سایر بندگان داده‌است.
• لزوم استفاده بجا از اسما و صفات خدا
• بهره‌گیری بهتر از نعمات با شناخت خدا
• بهشت و مقام‌های والا، ثمره لطف و رحمت خدا
• درخواست درود بی‌نهایت بر محمد و آلش
• پسندیده نبودن یاری خواستن از غیر خدا
• امید داشتن به آمرزش و رحمت الهی بیش از امید به اعمال خویش
• وسیع‌تر بودن رحمت خدا از گناهان بندگان
• امید به دریافت پاداش و هدیه و جائزه از سوی خداوند در عیدقربان و روز جمعه
• دریافت هر خیر و دور شدن از هر شر فقط با عنایت خداوند
• امیدوار بودن به خداوند برای بهره مندی از خیر دنیا و آخرت
• انجام ندادن اعمال صالح و خودبرتربینی از عوامل مستجاب نشدن دعا
• بی‌نیازی خدا از انسان و نیازمندی انسان به او
• رسیدن به قله معرفت با استغفار
• لزوم کسب آمادگی برای حضور در درگاه الهی
• امید به شفاعت پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) در روز جمعه
• هم‌سنخی با اهل‌بیت شرط برخورادری از شفاعت آنان
• اقرار به گناه و بدی بر درگاه الهی
• اعتراف بر رحمت و بخشش گسترده خدا
• اختصاص اقامۀ نماز عید قربان و جمعه به اوصیا و برگزیدگان
• لعنت بر دشمنان اهل‌بیت(ع)
• غصب شدن جایگاه نماز جمعه وعید از امامان و جانشینان خدا
• دین بازیچه حاکمان جور
• مشارکت در ظلم ظالمان با خشنودی از کردار آنان
• دعای برای تعجیل در فرج برای محمد و آل محد(ع)
• دعا برای قرار گرفتن در زمره اهل توحید و ایمان
• نجات از خشم و عذاب الهی با تضرع و زاری به درگاه او
• اندوه دوری از رحمت خدا
• در خواست استجابت دعا پیش از مرگ
• در خواست بهره مندی از عافیت تا پایان عمر
• تعجیل نکردن خدا در کیفر گناهان بندگان
• منزّه بودن ساحت الهی از ظلم و علت آن
• دعا برای در امان ماندن از بلاهای متعدد
• در خواست حل مشکلات و گشایش و رهایی از غم و اندوه در پرتو قدرت الهی
• رها شدن از سَکَرات موت با رشد کمالات انسانی
• پناه بردن به خدا از خشم الهی در روز جمعه و روز عید قربان
• خدا بزرگ‌ترین تکیه‌گاه
• رهایی از مشکلات با تضرع به درگاه الهی
• دعا برای ایمنی از عذاب الهی
• دعا برای هدایت به سوی درگاه الهی
• دعا برای نصرت از درگاه الهی
• درخواست رحمت و مغفرت، کفایت در رزق و روزی از خدا
• استغفار از گناهان
• دعا برای حفظ از شرور و آفات
• در خواست سعادتمندی در پرتو عنایات الهی
• درخواست نیکی و خوبی در آنچه که برای خود مقرّر شده
• اعتماد به خدا برتر از اعتماد به نفس

شرح‌ها

دعای چهل‌وهشتم در شرح‌های صحیفه سجادیه از جمله در کتاب دیار عاشقان اثر حسین انصاریان، شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی و شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سید احمد فهری به زبان فارسی شرح شده است.

دعای چهل‌وهشتم صحیفه سجادیه همچنین در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی، فی ظلال الصحیفه السجادیه اثر محمدجواد مَغنیه، ریاض العارفین تألیف محمد بن محمد دارابی و آفاق الروح نوشته سید محمدحسین فضل‌الله به زبان عربی شرح شده است. واژه‌های این دعا هم در شرح‌های لغوی مانند تعلیقات علی الصحیفة السجادیه اثر فیض کاشانی و شرح الصحیفة السجادیه نوشته عزالدین جزائری توضیح داده شده است.

متن و ترجمه

دعای چهل و هشتم صحیفه سجادیه

مـتـن

ترجمه

وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ يَوْمَ الْأَضْحَى وَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ (۱) اللَّهُمَّ هَذَا يَوْمٌ مُبَارَكٌ مَيْمُونٌ، وَ الْمُسْلِمُونَ فِيهِ مُجْتَمِعُونَ فِي أَقْطَارِ أَرْضِكَ، يَشْهَدُ السَّائِلُ مِنْهُمْ وَ الطَّالِبُ وَ الرَّاغِبُ وَ الرَّاهِبُ وَ أَنْتَ النَّاظِرُ فِي حَوَائِجِهِمْ، فَأَسْأَلُكَ بِجُودِكَ وَ كَرَمِكَ وَ هَوَانِ مَا سَأَلْتُكَ عَلَيْكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ. (۲) وَ أَسْأَلُكَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا بِأَنَّ لَكَ الْمُلْكَ، وَ لَكَ الْحَمْدَ، لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الْحَلِيمُ الْكَرِيمُ الْحَنَّانُ الْمَنَّانُ‏ ذُو الْجَلالِ وَ الْإِكْرامِ‏، بَدِيعُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‏، مَهْمَا قَسَمْتَ بَيْنَ عِبَادِكَ الْمُؤْمِنِينَ: مِنْ خَيْرٍ أَوْ عَافِيَةٍ أَوْ بَرَكَةٍ أَوْ هُدًى أَوْ عَمَلٍ بِطَاعَتِكَ، أَوْ خَيْرٍ تَمُنُّ بِهِ عَلَيْهِمْ تَهْدِيهِمْ بِهِ إِلَيْكَ، أَوْ تَرْفَعُ لَهُمْ عِنْدَكَ دَرَجَةً، أَوْ تُعْطِيهِمْ بِهِ خَيْراً مِنْ خَيْرِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ أَنْ تُوَفِّرَ حَظِّي وَ نَصِيبِي مِنْهُ. (۳) وَ أَسْأَلُكَ اللَّهُمَّ بِأَنَّ لَكَ الْمُلْكَ وَ الْحَمْدَ، لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ وَ حَبِيبِكَ وَ صِفْوَتِكَ وَ خِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ، وَ عَلَى آلِ مُحَمَّدٍ الْأَبْرَارِ الطَّاهِرِينَ الْأَخْيَارِ صَلَاةً لَا يَقْوَى عَلَى إِحْصَائِهَا إِلَّا أَنْتَ، وَ أَنْ تُشْرِكَنَا فِي صَالِحِ مَنْ دَعَاكَ فِي هَذَا الْيَوْمِ مِنْ عِبَادِكَ الْمُؤْمِنِينَ، يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ، وَ أَنْ تَغْفِرَ لَنَا وَ لَهُمْ، إِنَّكَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ. (۴) اللَّهُمَّ إِلَيْكَ تَعَمَّدْتُ بِحَاجَتِي، وَ بِكَ أَنْزَلْتُ الْيَوْمَ فَقْرِي وَ فَاقَتِي وَ مَسْكَنَتِي، وَ إِنِّي بِمَغْفِرَتِكَ وَ رَحْمَتِكَ أَوْثَقُ مِنِّي بِعَمَلِي، وَ لَمَغْفِرَتُكَ وَ رَحْمَتُكَ أَوْسَعُ مِنْ ذُنُوبِي، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ تَوَلَّ قَضَاءَ كُلِّ حَاجَةٍ هِيَ لِي بِقُدْرَتِكَ عَلَيْهَا، وَ تَيْسِيرِ ذَلِكَ عَلَيْكَ، وَ بِفَقْرِي إِلَيْكَ، وَ غِنَاكَ عَنِّي، فَإِنِّي لَمْ أُصِبْ خَيْراً قَطُّ إِلَّا مِنْكَ، وَ لَمْ يَصْرِفْ عَنِّي سُوءاً قَطُّ أَحَدٌ غَيْرُكَ، وَ لَا أَرْجُو لِأَمْرِ آخِرَتِي وَ دُنْيَايَ سِوَاكَ. (۵) اللَّهُمَّ مَنْ تَهَيَّأَ وَ تَعَبَّأَ وَ أَعَدَّ وَ اسْتَعَدَّ لِوِفَادَةٍ إِلَى مَخْلُوقٍ رَجَاءَ رِفْدِهِ وَ نَوَافِلِهِ وَ طَلَبَ نَيْلِهِ وَ جَائِزَتِهِ، فَإِلَيْكَ يَا مَوْلَايَ كَانَتِ الْيَوْمَ تَهْيِئَتِي وَ تَعْبِئَتِي وَ إِعْدَادِي وَ اسْتِعْدَادِي رَجَاءَ عَفْوِكَ وَ رِفْدِكَ وَ طَلَبَ نَيْلِكَ وَ جَائِزَتِكَ. (۶) اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ لَا تُخَيِّبِ الْيَوْمَ ذَلِكَ مِنْ رَجَائِي، يَا مَنْ لَا يُحْفِيهِ سَائِلٌ وَ لَا يَنْقُصُهُ نَائِلٌ، فَإِنِّي لَمْ آتِكَ ثِقَةً مِنِّي بِعَمَلٍ صَالِحٍ قَدَّمْتُهُ، وَ لَا شَفَاعَةِ مَخْلُوقٍ رَجَوْتُهُ إِلَّا شَفَاعَةَ مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ سَلَامُكَ. (۷) أَتَيْتُكَ مُقِرّاً بِالْجُرْمِ وَ الْإِسَاءَةِ إِلَى نَفْسِي، أَتَيْتُكَ أَرْجُو عَظِيمَ عَفْوِكَ الَّذِي عَفَوْتَ بِهِ عَنِ الْخَاطِئِينَ، ثُمَّ لَمْ يَمْنَعْكَ طُولُ عُكُوفِهِمْ عَلَى عَظِيمِ الْجُرْمِ أَنْ عُدْتَ عَلَيْهِمْ بِالرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ. (۸) فَيَا مَنْ رَحْمَتُهُ وَاسِعَةٌ، وَ عَفْوُهُ عَظِيمٌ، يَا عَظِيمُ يَا عَظِيمُ، يَا كَرِيمُ يَا كَرِيمُ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عُدْ عَلَيَّ بِرَحْمَتِكَ وَ تَعَطَّفْ عَلَيَّ بِفَضْلِكَ وَ تَوَسَّعْ عَلَيَّ بِمَغْفِرَتِكَ. (۹) اللَّهُمَّ إِنَّ هَذَا الْمَقَامَ لِخُلَفَائِكَ وَ أَصْفِيَائِكَ وَ مَوَاضِعَ أُمَنَائِكَ فِي الدَّرَجَةِ الرَّفِيعَةِ الَّتِي اخْتَصَصْتَهُمْ بِهَا قَدِ ابْتَزُّوهَا، وَ أَنْتَ الْمُقَدِّرُ لِذَلِكَ، لَا يُغَالَبُ أَمْرُكَ، وَ لَا يُجَاوَزُ الْمَحْتُومُ مِنْ تَدْبِيرِكَ‏ كَيْفَ شِئْتَ وَ أَنَّى شِئْتَ، وَ لِمَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ غَيْرُ مُتَّهَمٍ عَلَى خَلْقِكَ وَ لَا لِإِرَادَتِكَ حَتَّى عَادَ صِفْوَتُكَ وَ خُلَفَاؤُكَ مَغْلُوبِينَ مَقْهُورِينَ مُبْتَزِّينَ، يَرَوْنَ حُكْمَكَ مُبَدَّلًا، وَ كِتَابَكَ مَنْبُوذاً، وَ فَرَائِضَكَ مُحَرَّفَةً عَنْ جِهَاتِ أَشْرَاعِكَ، وَ سُنَنَ نَبِيِّكَ مَتْرُوكَةً. (۱۰) اللَّهُمَّ الْعَنْ أَعْدَاءَهُمْ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ، وَ مَنْ رَضِيَ بِفِعَالِهِمْ وَ أَشْيَاعَهُمْ وَ أَتْبَاعَهُمْ. (۱۱) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ، كَصَلَوَاتِكَ وَ بَرَكَاتِكَ وَ تَحِيَّاتِكَ عَلَى أَصْفِيَائِكَ إِبْرَاهِيمَ وَ آلِ إِبْرَاهِيمَ، وَ عَجِّلِ الْفَرَجَ وَ الرَّوْحَ وَ النُّصْرَةَ وَ التَّمْكِينَ وَ التَّأْيِيدَ لَهُمْ. (۱۲) اللَّهُمَّ وَ اجْعَلْنِي مِنْ أَهْلِ التَّوْحِيدِ وَ الْإِيمَانِ بِكَ، وَ التَّصْدِيقِ بِرَسُولِكَ، وَ الْأَئِمَّةِ الَّذِينَ حَتَمْتَ طَاعَتَهُمْ مِمَّنْ يَجْرِي ذَلِكَ بِهِ وَ عَلَى يَدَيْهِ، آمِينَ رَبَّ الْعَالَمِينَ. (۱۳) اللَّهُمَّ لَيْسَ يَرُدُّ غَضَبَكَ إِلَّا حِلْمُكَ، وَ لَا يَرُدُّ سَخَطَكَ إِلَّا عَفْوُكَ، وَ لا يُجِيرُ مِنْ عِقَابِكَ إِلَّا رَحْمَتُكَ، وَ لَا يُنْجِينِي مِنْكَ إِلَّا التَّضَرُّعُ إِلَيْكَ وَ بَيْنَ يَدَيْكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ هَبْ لَنَا- يَا إِلَهِي- مِنْ لَدُنْكَ فَرَجاً بِالْقُدْرَةِ الَّتِي بِهَا تُحْيِي أَمْوَاتَ الْعِبَادِ، وَ بِهَا تَنْشُرُ مَيْتَ الْبِلَادِ. (۱۴) وَ لَا تُهْلِكْنِي- يَا إِلَهِي- غَمّاً حَتَّى تَسْتَجِيبَ لِي، وَ تُعَرِّفَنِي الْإِجَابَةَ فِي دُعَائِي، وَ أَذِقْنِي طَعْمَ الْعَافِيَةِ إِلَى مُنْتَهَى أَجَلِي، وَ لَا تُشْمِتْ بِي عَدُوِّي، وَ لَا تُمَكِّنْهُ مِنْ عُنُقِي، وَ لَا تُسَلِّطْهُ عَلَيَّ (۱۵) إِلَهِي إِنْ رَفَعْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَضَعُنِي، وَ إِنْ وَضَعْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَرْفَعُنِي، وَ إِنْ أَكْرَمْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يُهِينُنِي، وَ إِنْ أَهَنْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يُكْرِمُنِي، وَ إِنْ عَذَّبْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَرْحَمُنِي، وَ إِنْ أَهْلَكْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَعْرِضُ لَكَ فِي عَبْدِكَ، أَوْ يَسْأَلُكَ عَنْ أَمْرِهِ، وَ قَدْ عَلِمْتُ‏ أَنَّهُ لَيْسَ فِي حُكْمِكَ ظُلْمٌ، وَ لَا فِي نَقِمَتِكَ عَجَلَةٌ، وَ إِنَّمَا يَعْجَلُ مَنْ يَخَافُ الْفَوْتَ، وَ إِنَّمَا يَحْتَاجُ إِلَى الظُّلْمِ الضَّعِيفُ، وَ قَدْ تَعَالَيْتَ- يَا إِلَهِي- عَنْ ذَلِكَ عُلُوّاً كَبِيراً. (۱۶) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ لَا تَجْعَلْنِي لِلْبَلَاءِ غَرَضاً، وَ لَا لِنَقِمَتِكَ نَصَباً، وَ مَهِّلْنِي، وَ نَفِّسْنِي، وَ أَقِلْنِي عَثْرَتِي، وَ لَا تَبْتَلِيَنِّي بِبَلَاءٍ عَلَى أَثَرِ بَلَاءٍ، فَقَدْ تَرَى ضَعْفِي وَ قِلَّةَ حِيلَتِي وَ تَضَرُّعِي إِلَيْكَ. (۱۷) أَعُوذُ بِكَ اللَّهُمَّ الْيَوْمَ مِنْ غَضَبِكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعِذْنِي. (۱۸) وَ أَسْتَجِيرُ بِكَ الْيَوْمَ مِنْ سَخَطِكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَجِرْنِي (۱۹) وَ أَسْأَلُكَ أَمْناً مِنْ عَذَابِكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ آمِنِّي. (۲۰) وَ أَسْتَهْدِيكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اهْدِنِي (۲۱) وَ أَسْتَنْصِرُكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ انْصُرْنِي. (۲۲) وَ أَسْتَرْحِمُكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْحَمْنِي (۲۳) وَ أَسْتَكْفِيكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اكْفِنِي (۲۴) وَ أَسْتَرْزِقُكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْزُقْنِي (۲۵) وَ أَسْتَعِينُكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعِنِّي. (۲۶) وَ أَسْتَغْفِرُكَ لِمَا سَلَفَ مِنْ ذُنُوبِي، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اغْفِرْ لِي. (۲۷) وَ أَسْتَعْصِمُكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اعْصِمْنِي، فَإِنِّي لَنْ أَعُودَ لِشَيْ‏ءٍ كَرِهْتَهُ مِنِّي إِنْ شِئْتَ ذَلِكَ. (۲۸) يَا رَبِّ يَا رَبِّ، يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ، يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اسْتَجِبْ لِي جَمِيعَ مَا سَأَلْتُكَ وَ طَلَبْتُ إِلَيْكَ وَ رَغِبْتُ فِيهِ إِلَيْكَ، وَ أَرِدْهُ وَ قَدِّرْهُ وَ اقْضِهِ وَ أَمْضِهِ، وَ خِرْ لِي فِيمَا تَقْضِي مِنْهُ، وَ بَارِكْ لِي فِي ذَلِكَ، وَ تَفَضَّلْ عَلَيَّ بِهِ، وَ أَسْعِدْنِي بِمَا تُعْطِينِي مِنْهُ، وَ زِدْنِي مِنْ فَضْلِكَ وَ سَعَةِ مَا عِنْدَكَ، فَإِنَّكَ وَاسِعٌ كَرِيمٌ، وَ صِلْ ذَلِكَ‏ بِخَيْرِ الْآخِرَةِ وَ نَعِيمِهَا، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ. ثُمَّ تَدْعُو بِمَا بَدَا لَكَ، وَ تُصَلِّي عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ أَلْفَ مَرَّةٍ هَكَذَا كَانَ يَفْعَلُ عَلَيْهِ السَّلَامُ.

دعاى آن حضرت است در روز عيد قربان و روز جمعه (۱) خدایا! امروز، روز خجسته و کامیابی است؛ مسلمانان در این روز در نواحی زمینت گرد هم آمده‌اند؛ مسلمانان گدا و خواهنده و امیدوار و ترسان، در اجتماعات حاضر می‌شوند و تو بینای به نیازهای آنانی؛ پس به سخاوت و بزرگواری‌ات و آسان بودن آنچه را که از تقاضایم بر عهدۀ توست، از تو می‌خواهم که بر محمّد و آلش درود فرستی. (۲) خدایا! پروردگارا! از تو درخواست می‌کنم، به این خاطر که فرمانروایی هستی برای توست؛ و سپاس، ویژۀ حضرت توست؛ خدایی جز تو نیست؛ بردبار و بزرگواری؛ مهربان و بسیار نعمت بخشی؛ دارای عظمت و رافت و محبّتی؛ آغازگر و نوآور آسمان‌ها و زمینی؛ هر اندازه بین بندگان مؤمنت تقسیم می‌کنی از خیر یا سلامتی همه جانبه یا برکت یا هدایت، یا عمل به طاعت، یا خیر ویژه‌ای که به سبب آن بر آنان منّت می‌نهی و به واسطۀ آن به سوی خودت هدایتشان می‌کنی، یا در پیشگاهت درجۀ آنان را بالا می‌بری، یا از برکت آن خیری از خیر دنیا و آخرت به آنان عطا می‌کنی؛ بهره و نصیب مرا از آن خیر، سرشار و فراوان گردانی. (۳) خدایا! از تو می‌خواهم به خاطر این‌که فرمانروایی و ستایش شدن ویژۀ توست و خدایی جز تو نیست، بر محمّد، بنده‌ات و فرستاده‌ات و محبوبت و انتخاب‌شده‌ات و اختیار شدۀ از آفریده‌هایت و بر آل محمّد، نیکوکاران، پاکان و خوبان درود فرستی؛ درودی که هیچ‌کس جز تو، قدرت شمردن آن را نداشته باشد؛ و ما را در دعای شایستۀ هر کس از بندگان مؤمنت که تو را در این روز می‌خواند، شریک کنی؛ ای پروردگار جهانیان! و ما و ایشان را بیامرزی که تو بر هر کاری توانایی. (۴) خدایا! با حاجتم آهنگ درگاه تو کردم و بار تهیدستی و نداری و بیچارگی‌ام را به درگاهت فرود آوردم و من به آمرزش و رحمتت مطمئن‌ترم تا به عمل و کردارم؛ و هر آینه آمرزش و رحمتت، از گناهانم وسیع‌تر است؛ پس بر محمّد و آل محمّد درود فرست؛ روا کردن هر حاجتم را خود بر عهده گیر؛ به خاطر قدرتی که بر روا کردنش داری و آسان بودنش در برابر نیرومندی‌ات؛ و به‌خاطر نیازم به حضرتت و بی‌نیازی‌ات از من. مسلماً من به خیری نرسیدم جز از سوی تو؛ و هرگز احدی، شرّی را از من برنگرداند، غیر تو؛ و در امر آخرت و دنیایم به کسی جز تو امید ندارم. (۵) خدایا! هر کس برای وارد شدن به مخلوقی، به امید هدیه و بخشش و درخواست خیر و جایزه‌، تهیۀ ساز و برگ کرد و آماده و حاضر و مهیّا شد؛ امّا ای مولای من! فراهم آوردن ساز و برگم و آماده شدنم و حاضر گشتنم و مهیّا شدنم، فقط برای وارد شدن بر توست؛ آن هم به امید بخشش و هدیه‌ات و درخواست خیر و جایزه‌ات. (۶) خدایا! بر محمّد و آل محمّد درود فرست و آن امیدم را در این روز، به ناامیدی تبدیل مکن. ای که درخواست‌کننده‌ای او را به مشقّت نمی‌اندازد و بخششی از توانگری‌اش نمی‌کاهد! من از جهت اعتماد به عمل شایسته‌ای که از پیش فرستادم و به امید شفاعت آفریده‌ای، جز شفاعت محمّد و اهل بیتش - که درود و سلامت بر او و بر آنان باد- به پیشگاهت نیامدم. (۷) بآمدم در حالی که به گناه و بدی‌ام نسبت به خود اقرار دارم؛ آمدم و به بخشش عظیمی که به وسیلۀ آن از خطاکاران گذشتی، امید دارم؛ سپس به درازا کشیدن سرگرمی و اشتغالشان بر گناه بزرگ، حضرتت را از این‌که با رحمت و آمرزشت به آنان رو کنی بازنداشت. (۸) ای که رحمتش گسترده و بخششش بزرگ است؛ ای بزرگ! ای بزرگ! ای عالی‌رتبۀ مهمان‌نواز! ای عالی‌رتبۀ مهمان‌نواز! بر محمّد و آل محمّد درود فرست؛ به رحمتت به من بازگرد و به احسانت مرا مورد مهر و عاطفه قرار ده و به آمرزشت بر من گشایش ده. (۹) خدایا! این جایگاه اقامۀ نماز عید قربان و جمعه که ویژۀ اوصیا و برگزیدگانت و جایگاه امنای توست، در مرتبه بلندی است که آن را ویژۀ آنان قرار دادی؛ ولی غاصبان و غارت‌گران، این مقام را از آن‌ها به غارت بردند و تو تقدیر کنندۀ آنی. فرمانت مغلوب کسی نشود؛ و از‌ تدبیر حتمی‌ات هر گونه که بخواهی و هر زمان ‌که بخواهی، فراتر نتوان رفت؛ به سبب این‌که تو آگاه‌تر به اموری و نسبت به آفریدنت و اراده‌ات متهم نیستی؛ کار این غارت‌گری نسبت به جایگاه عظیم عید و جمعه تا آنجا رسید که برگزیدگانت و اوصیائت، مغلوب و شکست‌خورده و حقوقشان به غارت رفت. می‌دیدند که حکم و فرمانت تغییر یافته؛ کتابت دور انداخته شده؛ واجباتت از مسیر شرایعت به دست تحریف افتاده؛ و سنّت‌های پیامبرت متروک مانده است. (۱۰) خدایا! دشمنانشان را از اوّلین و آخرین و هر که به کردارشان راضی شد و طرفداران و پیروانشان را لعنت کن. (۱۱) خدایا! بر محمّد و آل محمّد درود فرست؛ همانا تو ستوده و بزرگواری؛ درودی مانند درودهایت و سلام‌ها و شادباش‌هایت بر یاران پاک‌دلت، ابراهیم و آل ابراهیم؛ و در گشایش کار و آسایش و قدرت و نیرو و حمایت ایشان شتاب کن. (۱۲) بخدایا! مرا اهل توحید و ایمان به خود و تصدیق به رسولت و امامانی که طاعتشان را واجب فرموده‌ای، قرار ده؛ آن هم از جملۀ کسانی که توحید و ایمان، به وسیلۀ آن‌ها و به دست آنان جریان پیدا می‌کند؛ آمین، ای پروردگار جهانیان! (۱۳) خدایا! خشمت را جز بردباری‌ات بر نمی‌گرداند و برآشفتنت را جز بخششت رد نمی‌کند و از کیفرت جز رحمتت پناه نمی‌دهد و مرا از عذاب تو، جز زاری به درگاه تو و در برابر تو نجات نمی‌دهد؛ پس بر محمّد و آل محمّد درود فرست و ما را ای خدای من از سوی خود گشایش بخش؛ به قدرتی که مردگان را به آن زنده می‌کنی و سرزمین‌های مرده را به حرکت می‌آوری. (۱۴) وای خدای من! مرا از اندوه دوری از رحمتت، هلاک مکن تا آن‌که خواسته‌ام را اجابت فرمایی؛ و مرا از اجابت دعایم آگاه کنی؛ و مزۀ سلامت همه جانبه را تا پایان زندگی‌ام به من بچشان؛ و دشمن شادم مکن؛ و او را وبال گردنم مکن؛ و او را بر من مسلّط مکن. (۱۵) خدای من! اگر بلند مقامم کنی، کیست که پستم کند؟ و اگر پستم کنی، کیست که مرا بلند مقام کند؟ و اگر مرا گرامی داری، کیست که خوارم کند؟ و اگر خوارم کنی، کیست که گرامی‌ام دارد؟ و اگر عذابم کنی، کیست که به من رحم کند؟ و اگر مرا هلاک کنی، کیست که دربارۀ بنده‌ات به تو اعتراض کند یا از تو درباره‌اش بازخواست نماید؟ و من به این حقیقت پی برده‌ام که در حکم و فرمانت ستمی نیست و در کیفرت شتاب و عجله‌ای وجود ندارد و جز این نیست که کسی در کیفر شتاب می‌ورزد که بیم از دست رفتن فرصت را دارد و جز این نیست که کسی به ستم نیازمند است که ناتوان است و تو ای خدای من از این امور برتر و بسیار بالاتری. (۱۶) خدایا! بر محمّد و آل محمّد درود فرست و مرا هدف بالا و نشانۀ انتقام و مجازات قرار مده و مهلتم ده و اندوهم را بزدای و از لغزش‌هایم بگذر و به بلایی دنبال بلا گرفتارم مکن؛ چرا که ناتوانی و کمی تدبیر و زاری‌ام را به درگاهت می‌بینی. (۱۷) خدایا! در این روز از خشمت به تو پناه می‌آورم؛ پس بر محمّد و آلش درود فرست و پناهم ده. (۱۸) و در این روز از سخط تو، از خودت امان می‌خواهم؛ پس بر محمّد و آلش درود فرست و امانم ده. (۱۹) و ایمنی از عذابت را درخواست دارم؛ پس بر محمّد و آلش درود فرست و ایمنم ساز. (۲۰) و از تو هدایت می‌خواهم؛ پس بر محمّد و آلش درود فرست و هدایتم کن. (۲۱) و از تو یاری می‌طلبم؛ پس بر محمّد و آلش درود فرست و یاری‌ام ده. (۲۲) وو از تو درخواست رحمت می‌کنم؛ پس بر محمّد و آلش درود فرست و به من رحم کن. (۲۳) و از تو بی‌نیازی می‌خواهم؛ پس بر محمّد و آلش درود فرست و بی‌نیازم کن. (۲۴) و از تو درخواست روزی دارم؛ پس بر محمّد و آلش درود فرست و روزی‌ام ده. (۲۵) و از تو کمک می‌خواهم؛ پس بر محمّد و آلش درود فرست و کمکم کن. (۲۶) و نسبت به گناهان گذشته‌ام از تو درخواست آمرزش دارم؛ پس بر محمّد و آلش درود فرست و مرا بیامرز. (۲۷) و از تو حفظ و نگهداری از شرور و آفات را می‌خواهم؛ پس بر محمّد و آلش درود فرست و حفظم فرما؛ زیرا اگر اراده‌ات به پاکی من از گناه تعلّق گیرد، هرگز به آنچه آن را نمی‌پسندی، باز نگردم. (۲۸) ای پروردگارم! ای پروردگارم! ای بسیار مهربان! ای بسیار نعمت دهنده! ای صاحب عظمت و رافت و محبّت! بر محمّد و آلش درود فرست؛ همۀ آنچه را از تو خواستم و مطالبه کردم و به خاطر آن مشتاقانه به سویت روی آوردم، برایم مستجاب کن و برایم بخواه و مقدّر فرما و حکم کن و به اجرا گذار؛ و در آنچه برای من حکم می‌فرمایی، نیکی و خوبی مقرّر کن و برایم در آن برکت قرار ده و به واسطۀ آن بر من لطف کن و به آنچه به من عطا می‌کنی، خوشبختم کن؛ و از احسان و گشایشی که نزد توست بر من بیافزای؛ همانا تو گشایش‌دهنده وبزرگ‌منش و مهمان‌نوازی؛ و همۀ این مواهب را به خیر و خوشی و نعمت آخرت پیوسته ساز، ای مهربان‌ترین مهربانان! (آنگاه از حضرت حق هر چه را می‌خواهی بخواه و هزار بار بر محمّد و آلش درود فرست؛ که حضرت زین العابدین علیه‌السلام چنین می‌کرد.)

جستارهای وابسته

دعای چهل و ششم صحیفه سجادیه

پیوند به بیرون

• متن و صوت دعای چهل و هشتم صحیفه سجادیه