حبابه والبیه
 | کتابشناسی یا ارجاعات این مقاله ناقص است. میتوانید با اصلاح نحوهٔ ارجاع به منابع بر طبق شیوهنامهٔ ارجاع به منابع، به ویکیشیعه کمک کنید. |
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | حبابه بنت جعفر اسدی |
| لقب | حَبابه والِـبیه |
| وفات | پس از سال ۱۸۳ق |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | از امام علی(ع) تا امام رضا(ع) |
| فعالیت‌ها | راوی |
حَبابه والِـبیه از بانوان راوی حدیث شیعه از زمان امام علی(ع) تا امام رضا(ع) که معجزاتی از ائمه اطهار(ع) درباره وی رخ داده است.
وی یکی از سه زنی است که صاحبةالحَصاة (صاحب سنگریزه) نامیده‌اند؛ طبق روایتی وی از امام علی(ع) نشانه امامت خواست. امام سنگ کوچکی از او طلب کرد و آن را با خاتم خود مهر زد که جای مُهر به صورت برجسته بر سنگ حک شد و حضرت توضیح داد که هر کس مدعی امامت شد اگر بر این کار توانا باشد امام مفترض الطاعه است. حبابه در زمان امام رضا(ع) از دنیا رفت و ایشان لباس خود را کفن او کرد و بر او نماز گزارد.
نسب، کنیه و لقب
وی دختر جعفر و منسوب به والبه، شعبه‌ای از قبیله بنی اسد، بود و از این رو به والبیه اسدیه شهرت یافت.[۱] کنیه‌اش امّ الندی است.[۲] نام وی را گاه به اشتباه حبّابه ضبط کرده‌اند.[۳]
حبابه را صاحبةالحَصاة (صاحب سنگریزه) نیز نامیده‌اند. البته دو زن دیگر، به نام‌های ام غانم و ام اسلم، هم حکایتی مشابه وی دارند و از این رو این سه زن، صاحبات الحَصا نام گرفته‌اند.[۴]
بانوی راوی
ابن ماکولا[۵] او را از راویان امام علی(ع) دانسته و ابن بابویه در کتاب من لایحضره الفقیه[۶] حدیثی فقهی به روایت حبابه از امام (ع) آورده است. رجال شناسان شیعه نام یا کنیه او را ذیل راویان امام حسن (ع) تا امام باقر(ع) آورده‌اند.[۷]
درخواست نشانه از امام علی (ع)
بنابر روایتی در کافی[۸] وی از امام علی(ع) نشانه امامت خواست. امام سنگ کوچکی از او طلب کرد و آن را با خاتم خود مهر زد و جای مهر به صورت برجسته بر سنگ حک شد و امیرالمؤمنین توضیح داد که هر کس مدعی امامت شد اگر بر این کار توانا باشد امام مفترض الطاعه است.
از آن پس حبابه آن سنگ را نزد یکایک ائمه تا امام رضا(ع) می‌برد و آنان، آن را مهر می‌زدند. این مطلب در منابع دیگر با همان سند و متن نقل شده است.[۹]
معجزات پیرامون حبابه
در منابع شیعی، غالبا ذیل بحث اثبات امامت یا ذکر معجزات ائمه اطهار، درباره حبابه والبیه مطالبی آمده است، از جمله:
- شفا یافتن مرض بَرَص وی به دست امام حسین(ع) [۱۰]
- جوان شدن وی در ۱۱۳ سالگی با اشاره امام سجاد(ع) [۱۱]
- سیاه شدن موی سپید سرش با دعای امام باقر(ع)[۱۲]
وفات
حبابه زمان امام علی(ع) تا امام رضا(ع) را درک کرده و نه ماه پس از دیدار با امام رضا (ع) درگذشته است. بعد از وفات حبابه والبیه، امام رضا (ع) لباس خود را کفن او کرد و بر او نماز گزارد.[۱۳] شیخ طوسی در کتاب الغیبة، عمر او را حدود دویست و سی سال ذکر کرده است.[۱۴]
پانویس
- ↑ سمعانی، ج۵، ص۵۶۸.
- ↑ طبرسی، ج۲، ص۱۴۰؛ ابن حمزه، ص۵۶۲؛ قطب راوندی، ج۱، ص۴۲۸.
- ↑ مامقانی، ج۳، بخش۲، ص۷۴-۷۵.
- ↑ طوسی، ۱۳۹۸، ص۵۰، ۱۲۲؛ طبرسی، ج۲، ص۱۳۸ ـ ۱۴۰.
- ↑ ج۲، ص۳۷۲.
- ↑ ج۴، ص۲۹۸.
- ↑ برقی، ص۶۲؛ کشی، ص۱۱۴ـ ۱۱۵ ؛ طوسی، ۱۴۱۵، ص۹۴، ۱۵۱؛ ابن داوود حلّی، ص۶۹.
- ↑ کافی، ج۱، ص۳۴۶ ـ ۳۴۷.
- ↑ ابن بابویه، ۱۳۶۳ش، ص۵۳۶ـ ۵۳۷ ؛ طبرسی، ج۱، ص۴۰۸ ـ ۴۰۹ ؛ ابن حمزه، ص۱۴۰ـ ۱۴۱.
- ↑ صفار قمی، ص۲۷۱ ؛ کشی، ص۱۱۵.
- ↑ ابن بابویه، ۱۳۶۳ش، ص۵۳۷؛ ابن حمزه، ص۱۵۱؛ ابن شهر آشوب، ج۴، ص۱۳۵.
- ↑ صفارقمی، ص۲۷۰ ؛ خصیبی، ص۲۴۰؛ قطب راوندی، ج۱، ص۲۷۳.
- ↑ طوسی، ص۷۵.
- ↑ ریاحین الشریعه در ترجمه بانوان دانشمند شیعه، ج ۴، ص۱۳۸.
منابع
- ابن بابویه، کتاب من لایحضره الفقیه، چاپ حسن موسوی خرسان، بیروت، ۱۴۰۱/۱۹۸۱.
- ابن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، چاپ علی اکبر غفاری، قم، ۱۳۶۳ش.
- ابن بسطام، طب الائمّة، چاپ محسن عقیل، بیروت، ۱۴۱۴/ ۱۹۹۴.
- ابن حمزه، الثاقب فی المناقب، چاپ نبیل رضا علوان، قم، ۱۴۱۲ق.
- ابن داوود حلّی، کتاب الرجال، چاپ محمدصادق آل بحرالعلوم، نجف، ۱۳۹۲/۱۹۷۲، چاپ افست قم.
- ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، چاپ هاشم رسولی محلاتی، قم.
- ابن عیاش، کتاب مقتضب الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر، مکتبة الطباطبائی، قم.
- ابن ماکولا، الاکمال فی رفع الارتیاب عن المؤتلف و المختلف فی الاسماء والکنی و الانساب، چاپ عبدالرحمان بن یحیی معلمی یمانی، بیروت.
- برقی، احمد، کتاب الرجال، تهران، ۱۳۸۳ش.
- خصیبی، حسین، الهدایة الکبری، بیروت، ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
- طبری آملی، دلائل الامامة، مؤسسة البعثة، قم، ۱۴۱۳ق.
- سمعانی، الانساب، چاپ عبدالرحمن بن یحیی معلمی یمانی، حیدرآباد دکن، ۱۳۸۳/ ۱۹۶۳.
- صفار قمی، محمد، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم، ۱۴۰۴ق.
- طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، قم، ۱۴۱۷ق.
- طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم، ۱۴۱۵ق.
- طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، تصحیح علی احمد ناصح، عبادالله طهرانی، موسسه المعارف الاسلامیه، قم.
- فیروزآبادی، محمد، ترتیب القاموس المحیط، چاپ طاهر احمدزاوی، بیروت، ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
- قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، قم، ۱۴۰۹ق.
- کشی، محمد، اختیار معرفة الرجال، (تلخیص) محمدبن حسن طوسی، چاپ حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ش.
- مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، چاپ سنگی نجف، ۱۳۴۹ ـ ۱۳۵۲.
- محلاتی، ذبیح الله، ریاحین الشریعه در ترجمه بانوان دانشمند شیعه، دار الکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۷۰ ش.