نذری (آیین): تفاوت میان نسخه‌ها

نذری (آیین)
نذری
	آیین ۳۰۰ ساله طبخ عذای نذری در روستای اراضی مبارکه اصفهان.
اطلاعات آئین
زمان‌برگزاری	ولادت‌ها و شهادت‌های أئمّه(ع) و دیگر مناسبت‌ها
مکان برگزاری	تکیه، حسینیه، مسجد، خانه
آیین‌های مهم
	سینه‌زنی • افطاری • تشییع جنازه • تعزیه خوانی ; سایر آیین‌ها

نسخهٔ ‏۵ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۱۰

نَذْری (‌آیین) مجموعه‌ای از کارها که شیعیان و غیر آن‌ها به‌جهت محبت‌شان به اهل بیت‌(ع)، گرفتن ثواب، دوری از بلاها، شفای بیماران، دست‌یافتن به خواسته‌ها و نعمت‌ها و... انجام می‌دهند.^[۱] اصطلاح «نذری» در عرف، مفهومی عام دارد که ممکن است از نذر فقهی جدا بوده و گاه شامل آن بشود.^{[نیازمند منبع]}

نذری معمولا در قالب سفره‌های نذری، پخت آش و حلوا، شله‌زرد و... و پیشکش آن به یکی از أئمّه(ع) یا امام‌زادگان، سپس پخش آن بین مستمندان یا همه مردم صورت می‌گیرد.^[۲] صورت‌های دیگری از نذری چون: اهدای خون به بیمارانِ نیازمند، روشن کردن شمع در ایّام خاص مثل شام غریبانِ امام حسین(ع)، پخش کتاب‌های دینی، خدمت به زائران امامان معصوم(ع) با شستن لباس‌های آنها یا تهیه‌ اسکان و... نیز وجود دارد.^[۳] اما بیشتر آیین‌های نذری به اطعام خلاصه و با آن شناخته می‌شود.^[۴] نذری‌ها معمولا در روزها و ساعات خاصی چون روزهای ولادت أئمه(ع)، یا شهادت ایشان و در مراسم‌های روضه‌خوانی، مساجد و حسینه‌ها و حتی برخی خانه‌ها انجام می‌پذیرد.^[۵]

سفره‌های نذری در جمهوری اسلامی ایران، گونه‌ای از آیین‌های نذری ایرانی است که بیشتر توسط زنان این کشور صورت می‌پذیرد،^[۶] سفره‌های نذری در ایران با نام‌های مقدّسی چون: سفرۀ حضرت ابوالفضل(ع)، سفرۀ حضرت فاطمه(ع) و سفرۀ حضرت زینب(س) گره خورده و هر کدام آداب و مناسک ویژه‌ای دارد.^[۷] آش زین‌العابدین،‌ آش ابودردا،‌ آش امّ‌البنین، از شمار آشهای نذری رایج مردم ایران است و هرکدام شیوهٰ پخت جداگانه‌ای دارد.^[۸] در برخی از مناطق آیین‌های نذری با خرافاتی همراه است.^[۹]

برخی محققان، پیشنه این عمل در فرهنگ ایرانی را به قبل از اسلام و پخت آش‌های زرتشتیان در روز‌های خاص مربوط دانسته‌اند.^[۱۰] اما محققان دینی آن‌را تلفیقی از مفاهیم مختلفی چون اطعام، نذر و توسّل در فرهنگ دینی دانسته‌اند.^{[نیازمند منبع]} آیین نذری مخصوص کشور و مردم ایران و شیعیان نبوده و بسیاری از مذاهب و کشور‌های دیگر نیز آن‌را انجام می‌دهند.^[۱۱]

نذری دادن به سبب احادیث مربوط به اطعام، پسندیده و مستحب است‌^[۱۲] مگر آنکه این عمل طبق قواعد فقهیِ مربوط به نذر صورت گیرد که از‌این‌رو این عمل واجب خواهد بود. تقویت ایمان در جنبهٰ فردی، هم‌بستگی اجتماعی و تقویتِ روحیهٰ مشارکت و فقرزدایی در جنبه اجتماعی از آثار آیین‌های نذری معرفی شده‌اند.^[۱۳]

نگارخانه

سفره نذری حضرت رقیه در میدان امام حسین(ع) تهران.
بزرگترین نذری‌پزان پخت آش امام حسین(ع) در میبد.
پخت غذای نذری.
پخت غذای نذری در هیئات مذهبی.
طبخ بزرگترین نذری جهان اسلام در یزد.
سفره نذری.

پانویس

↑ «چرا نذری می‌دهیم؟»، خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا).
↑ نوبان، «درآمدی بر سفره‌های نذری در فرهنگ مردم ایران»، ص۱۰۴؛ بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.
↑ «نذری متفاوت از جنس نوع‌دوستی/ بیمارانی که چشم‌انتظار اهداکنندگان خون هستند»، وبگاه سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران؛ «نذرهایی که خوردنی نیستند»، خبرگزاری تسنیم؛ «نذرهایی که اطعام نیست»، خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا).
↑ «نذرهایی که خوردنی نیستند»، خبرگزاری تسنیم.
↑ رحمانی و فرحزاد، «سفره‌های نذری در تهران، عاملیت زنانه در جماعت آیینی»، ص۱۸۳.
↑ رحمانی و فرحزاد، «سفره‌های نذری در تهران، عاملیت زنانه در جماعت آیینی»، ص۱۸۳.
↑ نوبان، «درآمدی بر سفره‌های نذری در فرهنگ مردم ایران»، ص۱۰۴؛ بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.
↑ بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.
↑ برای نمونه نگاه کنید به: «نذر بی‌بی سه‌شنبه از خرافات است»، خبرگزاری ایسنا. «فرش خرافه‌پرستی زیر پای خانواده‌ها»، خبرگزاری تابناک.
↑ بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.
↑ «نذری در کشورهای مختلف جهان»، خبرگزاری اسپوتنیک ایران؛ «زرتشتیان یزد برای امام حسین(ع) نذری می‌دهند.»، پایگاه خبری صبح ساباط.
↑ الکلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۰۰.
↑ صادقی، فتحی، شفیعی، «جایگاه نذورات در فقرزدایی از جامعه اسلامی»، ص۵.

منابع

«نذری متفاوت از جنس نوع‌دوستی/ بیمارانی که چشم‌انتظار اهداکنندگان خون هستند»، وبگاه سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: ۸شهریور۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱۴آبان۱۴۰۲ش.
«زرتشتیان یزد برای امام حسین(ع) نذری می‌دهند»، پایگاه خبری صبح ساباط.
«نذری در کشورهای مختلف جهان»، خبرگزاری اسپوتنیک ایران.
«چرا نذری می‌دهیم؟»، خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، تاریخ درج مطلب:‌ ۷مهر۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید:۱۴آبان۱۴۰۲ش.
«نذرهایی که اطعام نیست»، خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، تاریخ درج مطلب: ۱۷شهریور۱۳۹۸ش،‌ تاریخ بازدید: ۱۳آبان۱۴۰۲ش.
«نذر بی‌بی سه‌شنبه از خرافات است»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج‌ مطلب:‌ ۳۱خرداد۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۸آبان۱۴۰۲ش.
«نذر بی‌بی سه‌شنبه از خرافات است»،‌ خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب:‌ ۳۱خرداد۱۳۹۰ش،‌ تاریخ بازدید: ۱۰آبان۱۴۰۲ش.
«فرش خرافه‌پرستی زیر پای خانواده‌ها»، خبرگزاری تابناک، تاریخ درج مطلب: ‌۲اسفند۱۳۸۸ش، تاریخ بازدید: ۸آبان۱۴۰۲ش.
الکلینی، الکافی، تهران، دار الكتب الإسلاميه، ۱۴۰۷ق.
بلوکباشی، علی، «ام البنین»، در دانشنامه بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، بی‌تا.
رحمانی، جبار و فرحزاد، یاسمن، «سفره‌های نذری در تهران، عاملیت زنانه در جماعت آیینی»، در مجله پژوهش های انسان شناسی ایران، شماره۲، زمستان۱۳۹۴ش.
صادقی، حسین و شفیعی، علی و فتحی، میثم، «جایگاه نذورات در فقرزدایی از جامعه اسلامی»، در مجله اقتصادی، شماره۴۵، ۱۳۹۱ش.
نوبان، مهرالزمان، «درآمدی بر سفره‌های نذری در فرهنگ مردم ایران»، در فصلنامه فرهنگ مردم ایران، شماره۱۴، ۱‍۳۸۷ش.

[1] «چرا نذری می‌دهیم؟»، خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا).

[2] نوبان، «درآمدی بر سفره‌های نذری در فرهنگ مردم ایران»، ص۱۰۴؛ بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.

[3] «نذری متفاوت از جنس نوع‌دوستی/ بیمارانی که چشم‌انتظار اهداکنندگان خون هستند»، وبگاه سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران؛ «نذرهایی که خوردنی نیستند»، خبرگزاری تسنیم؛ «نذرهایی که اطعام نیست»، خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا).

[4] «نذرهایی که خوردنی نیستند»، خبرگزاری تسنیم.

[5] رحمانی و فرحزاد، «سفره‌های نذری در تهران، عاملیت زنانه در جماعت آیینی»، ص۱۸۳.

[6] رحمانی و فرحزاد، «سفره‌های نذری در تهران، عاملیت زنانه در جماعت آیینی»، ص۱۸۳.

[7] نوبان، «درآمدی بر سفره‌های نذری در فرهنگ مردم ایران»، ص۱۰۴؛ بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.

[8] بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.

[9] برای نمونه نگاه کنید به: «نذر بی‌بی سه‌شنبه از خرافات است»، خبرگزاری ایسنا. «فرش خرافه‌پرستی زیر پای خانواده‌ها»، خبرگزاری تابناک.

[10] بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.

[11] «نذری در کشورهای مختلف جهان»، خبرگزاری اسپوتنیک ایران؛ «زرتشتیان یزد برای امام حسین(ع) نذری می‌دهند.»، پایگاه خبری صبح ساباط.

[12] الکلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۰۰.

[13] صادقی، فتحی، شفیعی، «جایگاه نذورات در فقرزدایی از جامعه اسلامی»، ص۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

@@ خط ۲۶: / خط ۲۶: @@
 نذری معمولا در قالب سفره‌های نذری، پخت آش و حلوا، شله‌زرد و... و پیشکش آن به یکی از [[امامان شیعه|أئمّه(ع)]] یا [[امامزاده|امام‌زادگان]]، سپس پخش آن بین مستمندان یا همه مردم صورت می‌گیرد.<ref>نوبان، «درآمدی بر سفره‌های نذری در فرهنگ مردم ایران»، ص۱۰۴؛ بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.</ref> صورت‌های دیگری از نذری چون: اهدای خون به بیمارانِ نیازمند، روشن کردن شمع در ایّام خاص مثل [[شام غریبان (آیین)|شام غریبانِ]] [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]]، پخش کتاب‌های دینی، خدمت به [[زیارت|زائران]] [[امامان شیعه|امامان معصوم(ع)]] با شستن لباس‌های آنها یا تهیه‌ اسکان و... نیز وجود دارد.<ref>«نذری متفاوت از جنس نوع‌دوستی/ بیمارانی که چشم‌انتظار اهداکنندگان خون هستند»، وبگاه سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران؛ «نذرهایی که خوردنی نیستند»، خبرگزاری تسنیم؛ «نذرهایی که اطعام نیست»، خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا). </ref> اما بیشتر آیین‌های نذری به [[اطعام]] خلاصه و با آن شناخته می‌شود.<ref>«نذرهایی که خوردنی نیستند»، خبرگزاری تسنیم.</ref> نذری‌ها معمولا در روزها و ساعات خاصی چون روزهای ولادت أئمه(ع)، یا [[شهادت]] ایشان و در مراسم‌های [[روضه‌خوانی (آیین)|روضه‌خوانی]]، [[مسجد|مساجد]] و [[حسینه‌|حسینه‌ها]] و حتی برخی [[روضه‌‌های خانگی|خانه‌ها]] انجام می‌پذیرد.<ref>رحمانی و فرحزاد، «سفره‌های نذری در تهران، عاملیت زنانه در جماعت آیینی»، ص۱۸۳.</ref>
-سفره‌های نذری در [[ایران|جمهوری اسلامی ایران]]، گونه‌ای از آیین‌های نذری ایرانی است که بیشتر توسط زنان این کشور صورت می‌پذیرد،<ref>رحمانی و فرحزاد، «سفره‌های نذری در تهران، عاملیت زنانه در جماعت آیینی»، ص۱۸۳.</ref> سفره‌های نذری در ایران با نام‌های مقدّسی چون: سفرۀ [[حضرت عباس علیه السلام|حضرت ابوالفضل(ع)]]، سفرۀ [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(ع)]] و سفرۀ [[حضرت زینب سلام الله علیها|حضرت زینب(س)]] گره خورده است و هر کدام آداب و مناسک ویژه‌ای دارد.<ref>نوبان، «درآمدی بر سفره‌های نذری در فرهنگ مردم ایران»، ص۱۰۴؛ بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.</ref> آش [[زین العابدین|زین‌العابدین]]،‌ آش ابودردا،‌ آش [[ام‌البنین|امّ‌البنین]]، از شمار آشهای نذری رایج مردم ایران است و هرکدام شیوهٰ پخت جداگانه‌ای دارد.<ref>بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.</ref> در برخی از مناطق آیین‌های نذری با خرافاتی همراه است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: «نذر بی‌بی سه‌شنبه از خرافات است»، خبرگزاری ایسنا. «فرش خرافه‌پرستی زیر پای خانواده‌ها»، خبرگزاری تابناک.</ref>
+سفره‌های نذری در [[ایران|جمهوری اسلامی ایران]]، گونه‌ای از آیین‌های نذری ایرانی است که بیشتر توسط زنان این کشور صورت می‌پذیرد،<ref>رحمانی و فرحزاد، «سفره‌های نذری در تهران، عاملیت زنانه در جماعت آیینی»، ص۱۸۳.</ref> سفره‌های نذری در ایران با نام‌های مقدّسی چون: سفرۀ [[حضرت عباس علیه السلام|حضرت ابوالفضل(ع)]]، سفرۀ [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(ع)]] و سفرۀ [[حضرت زینب سلام الله علیها|حضرت زینب(س)]] گره خورده و هر کدام آداب و مناسک ویژه‌ای دارد.<ref>نوبان، «درآمدی بر سفره‌های نذری در فرهنگ مردم ایران»، ص۱۰۴؛ بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.</ref> آش [[زین العابدین|زین‌العابدین]]،‌ آش ابودردا،‌ آش [[ام‌البنین|امّ‌البنین]]، از شمار آشهای نذری رایج مردم ایران است و هرکدام شیوهٰ پخت جداگانه‌ای دارد.<ref>بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.</ref> در برخی از مناطق آیین‌های نذری با خرافاتی همراه است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: «نذر بی‌بی سه‌شنبه از خرافات است»، خبرگزاری ایسنا. «فرش خرافه‌پرستی زیر پای خانواده‌ها»، خبرگزاری تابناک.</ref>
 برخی محققان، پیشنه این عمل در فرهنگ ایرانی را به قبل از [[اسلام]] و پخت آش‌های [[زرتشت|زرتشتیان]] در روز‌های خاص مربوط دانسته‌اند.<ref>بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.</ref> اما محققان دینی آن‌را تلفیقی از مفاهیم مختلفی چون [[اطعام]]، [[نذر]] و [[توسل|توسّل]] در فرهنگ دینی دانسته‌اند.{{مدرک}} آیین نذری مخصوص کشور و مردم ایران و شیعیان نبوده و بسیاری از مذاهب و کشور‌های دیگر نیز آن‌را انجام می‌دهند.<ref>«نذری در کشورهای مختلف جهان»، خبرگزاری اسپوتنیک ایران؛ «زرتشتیان یزد برای امام حسین(ع) نذری می‌دهند.»، پایگاه خبری صبح ساباط.</ref>