کاربر:Sultanmoradi/صفحه تمرین

روائع نهج البلاغة

اطلاعات کتاب
نویسنده	جرج جرداق
موضوع	حدیث نهج البلاغه
زبان	عربی
ترجمه به دیگر زبان‌ها	فارسی
اطلاعات نشر
ناشر	مرکز الغدير للدراسات الإسلامية • موسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامی
محل نشر	بیروت • تهران
تاریخ نشر	۱۴۱۷ق
ترجمه فارسی
نام کتاب	شیفتگی‌های نهج البلاغه
مترجم	فخرالدین حجازی
مشخصات نشر	بعثت
نسخه الکترونیکی	نورلایب

روائع نهج البلاغه کتابی از جرج جرداق، نویسنده مسیحی اهل لبنان، دربارۀ نهج البلاغه و سخنام امام علی (ع) است. روایع در سال‌های مختلف توسط ناشران مختلفی در عراق، لبنان و ایران به چاپ رسیده و از سوی مترجمان مختلفی به فارسی ترجمه شده است.

نویسنده

جورج جرداق در سال ۱۹۲۶م در یک خانواده مسیحی ارتودکس قحطانی‌تبار در جنوب لبنان زاده شد. تحصیلات ابتدایی خود را در یکی از مدارس همان روستا به پایان رساند. او در نوجوانی با نهج‌البلاغه آشنا شد و بخشهایی از آن را حفظ کرد. او کتابهای مختلفی دربارۀ امام علی(ع) به نگارش درآورد که مشهورترین آن‌ها «امام علی صدای عدالت انسانی» است. او در ۱۴ آبان ۱۳۹۳ش (پنجم نوامبر ۲۰۱۴م) درگذشت.

محتوا

در تقديم مولف، درباره حضرت على(ع) و سخنان ايشان سخن به ميان آورده است و ايشان را با ديگر شخصيت هاى نخبه و تراز اول جهان مقايسه مى كند. بخش ادب الامام به سه قسمت تقسيم مى شود، اولين مبحث حدود عقل و القلب مى باشد كه در آن مرزهاى انديشه و دل مورد بررسى قرار گرفته است. در اين بخش مقايسه بين ايشان در علوم عقلى از طرفى و علوم شهود با ديگر صاحبان معرفت و عقل شده است و در كلامى چنين بيان شده است كه « از چه چشم انداز گسترده اى در روش هاى عميق انديشه مى توان، به كشف حقيقتى چون گفتار على(علیه السلام) دست يافت. آن جا كه مى گويد: «مردم با آنچه نمى دانند، دشمنند «يا» ارزش هر مرد به نيكى هاى اوست «يا» بدكارى قلعه پستى و خوارى است» يا كدام سخن كوتاه، اين چنين اعجازانگيز است كه گفت: «سبكباران به آرمان مى رسند» و كدام عبارت هاى بلند و ممتازى است كه همچون گفتار على الفاظى را در بر گيرد كه با قالبى تنگ مفهومى گسترده يابد و همچون الهامى بر جان سخن فرود آيد....» بحث بعدى درباره يگانگى درآفرينش حضرت على(علیه السلام) مى باشد كه در پايان اين مبحث چنين مى نويسد، «اينجاست كه فرزند ابى طالب با همه بزرگى هاى وجود از ديدگاه هستى يگانه و دريافت ژرف بوجود واحد در يك پايگاه قرار مى گيرد و فرهنگ او فريادهايى پياپى است كه از قلبى گرم و حساس و بى همانند برمى خيزد و همى خواهد كه به ژرفاى وجود فرو رود و حقيقت هستى را آن چنان كه هست، دريابد تا بدان جا كه بداند همه دورها و نزديك ها با چهره هاى گوناگونى كه دارند بر يك بنيان استوارند و همه هستى، پيچيده در حقيقتى است كه دو سوى آن را ازل و ابد تشكيل مى دهد.» مبحث بعدى اين فصل روش و نيروى سخن گفتن در وجود امام على(علیه السلام) مى باشد.

چنان كه مى نويسد: «روش على بهنگام خطابه، زيبائى فراوانى را حائز است، بهنگامى كه عاطفت پر شورش زبانه مى كشد و بيان خيال انگيزش شراره مى زند و از حوادث روزگار تلخش هيجانى سخت پديد مى آورد، در اينجاست كه رسايى سخنش از قلب دردناكش برمى خيزد و چون موجى خروشان از زبانش برمى آيد.

در چنين هنگامه هاست كه امتياز روش على(علیه السلام) در تقرير و تاثير معجزه سر مى كشد و كلماتى پياپى و كوتاه را رديف مى كند و به آن ها آهنگى خاص مى بخشد و تعبيرها مى آورد و از اخبار به استفهام و از آن به تعجب و از شگفتى به انكار مى جهد و هر كلام را با آهنگى نيرومند و موثر پايان مى دهد و اين همان هنر والائى است كه مفهوم بلاغت و روح هنر را به صراحت نشان مى دهد...» فصل دوم كتاب نيز به چهار دسته تقسيم مى شود كه عبارتند از: همبستگى در آفرينش، مهربانى عميق، راستى در پهنه حيات، خير وجود و انقلاب حيات.

براى نمونه در بخش مهربانى عميق نوشته است: «على اين حقيقت را دريافت كه منطق مهربانى از منطق قانون، والاتر است و توجه انسان، به انسان هاى ديگر و ساير كائنات، حجت حيات بر مرگ و هستى بر نيستى است، پايگاه زن در برابر على بر خلاف موقعيتى است كه ديگران در باره امام تصور مى كنند هنگامى كه عدالت كلى آفرينش و همگامى پديده هاى هستى ايجاب مى كند كه گرماى سخت تابستان و بارندگى هاى سرد زمستان در پايگاهى يگانه قرار گيرند و زمين هاى نرم و باران ها و وزش بادها، حقيقتى واحد را تشكيل دهند و طبيعت با همه نمودها و پديده هايش قانون پاداش و عكس العمل را در همه سوى اجرا كند، همين عدالت همه جايى و همگانى ايجاب مى كند كه رفت و آمد و دگرگونى هاى نيروهاى طبيعت در چهره هاى جاندار و بى جان نيز مسيرى واحد را بپيمايند و جماد و حيوان در اين جريان با يكديگر برابر باشند....».

و يا در مبحث راستى در پهنه حيات مى نويسد: « چون على بن ابى طالب با نگرشى ژرف به اين حقيقت مى نگرد و همواره با آن هم آهنگ است، بسختى مى كوشد تا بر بنيان دريافت و ديد و احساس خويش به پاكسازى مردم بپردازد و مفهوم تهذيب و پاكسازى درك ارزش هاى زندگى و ريشه دارى وجود است، چه در زمينه مادى و چه معنوى، و چون معنى واحد پاكسازى همين است و صدق هم با همه موجودات مادى و معنوى هميشه همراه است، پس راستى محور نيرومندى است كه تهذيب بر مدار آن مى گردد و همچنين محور دادگرى آفرينش است كه انحرافى در آن پديدار نيست بنا بر اين، انديشمندانى كه ديدگاه صدق را خارج از نواميس عمومى جهان بررسى مى كنند، به اشتباه مى افتند و گمان مى برند هم انديشى آن ها در قانون تهذيب انسانى بر ايشان كافى است....»

فصل بعدى، سرآغاز گفتار على(علیه السلام) نام دارد، در اين بخش بعضى از گفتار ايشان به كارگزان خويش از نهج البلاغه آورده شده است؛ همانند: « چون وضع حكومت دگرگون شود، روزگار هم به همانسان تغيير خواهد يافت. خشنودى همگانى مردم، نارضائى خاصان سودجوى را فرو مى پوشد، چون خداوند بر مردمى خشمگين شود، نرخ هايشان گران گردد...».

بخش بعدى برگزيده اى از نامه ها، خطبه ها، پيمان ها و سفارش هاى على بن ابى طالب عليه السّلام نام دارد كه تعدادى از اين عناوين برگزيده و براى نمونه آورده شده است؛ همانند: « حرص سرمايه داران: نامه امام به معاويه كه نظر امام را درباره سرمايه داران نشان مى دهد، آن ها كه هر چه بر سرمايه شان افزوده مى شود، آزمندتر مى گردند تا باز هم بر ثروت خود بيفزايند؛ اما بعد، دنيا انسان را از توجه به آخرت باز مى دارد و دنيادار هر چه بيشتر از دنيا به دست آورد، آزمندتر مى گردد و حرصى فراوان تر مى يابد؛ ولى اين دستاوردهاى بسيار دنيوى او را به نعمت هاى آخرت نمى رساند و پس از مرگ آن چه فراهم آورده، پراكنده مى شود و استواريش به سستى مى گرايد و اگر تو از گذشته ات پند بگيرى در نگهدارى بهره مندى هاى معنوى آينده ات خواهى كوشيد.» فصل آخر كتاب «شگفتى هايى از گفتار كوتاه امام» امام نام دارد كه به برگزيده اى از كلمات قصار امام بسنده شده است. و نيز فرمود: «انسان شريف آن كس است كه خود را به دادگرى وا دارد و حق را بستايد و به آن عمل كند و نيكى را وا نگذارد تا به پايانش برساند و هر جا خيرى بيند، آهنگ آن كند. اگر خواهى كينه را از دل مردم بركنى نخست از دل خويش دور كن...»

ساختار

کتاب شامل یک مقدمه و پنج فصل است که به ترتیب موضوعی تنظیم شده است و سه فصل آخر بر اساس نهج البلاغه است:

• فصل اول: ادبیات امام.
• فصل دوم: درباره عدالت جهانی و آنچه علی از آن نمایندگی می کند.
• باب سوم در فاتحه بالاست.
• فصل چهارم طیفی از احکام، نامه ها، عهدها و وصیت نامه های او را پوشش می دهد.
• فصل پنجم درباره گروهی از شاهکارهایی مانند او است.