نذری (آیین): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| پانویس جعبه = | | پانویس جعبه = | ||
}} | }} | ||
'''نَذْری''' | '''نَذْری''' مجموعه‌ای از کارها که [[شیعه|شیعیان]] و غیر آنها به‌جهت [[مودت اهل‌بیت(ع)|محبت‌شان]] به [[اهل‌بیت(ع)|اهل‌بیت(ع)]]، گرفتن [[ثواب و عقاب|ثواب]]، دوری از بلاها، شفای بیماران، دست‌یافتن به خواسته‌ها و نعمت‌ها و... انجام می‌دهند.<ref>«چرا نذری می‌دهیم؟»، خبرگزاری ایسنا.</ref> اصطلاح «نذری» در عرف، مفهومی عام دارد که ممکن است از [[نذر]] فقهی جدا بوده و گاه شامل آن بشود.{{مدرک}}نذری دادن به سبب احادیث مربوط به اطعام، پسندیده و [[مستحب]] است<ref>الکلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۰۰.</ref> مگر آنکه این عمل طبق قواعد فقهیِ مربوط به نذر صورت گیرد که در این صورت «نذری دادن» [[واجب]] خواهد بود. | ||
نذری معمولا در قالب سفره‌های نذری، پخت آش و حلوا، شله‌زرد و... و پیشکش آن به یکی از [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] یا [[امامزاده|امام‌زادگان]]، سپس پخش آن بین مستمندان یا همه مردم صورت می‌گیرد.<ref>نوبان، «درآمدی بر سفره‌های نذری در فرهنگ مردم ایران»، ص۱۰۴؛ بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.</ref> صورت‌های دیگری از نذری چون: اهدای خون به بیمارانِ نیازمند، روشن کردن شمع در ایّام خاص مثل [[شام غریبان (آیین)|شام غریبانِ]] امام حسین(ع)، پخش کتاب‌های دینی و مذهبی، خدمت به زائران [[امامان شیعه|امامان معصوم(ع)]] با شستن لباس آنها و تهیه اسکان و... نیز وجود دارد.<ref>«نذری متفاوت از جنس نوع‌دوستی/ بیمارانی که چشم‌انتظار اهداکنندگان خون هستند»، وبگاه سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران؛ «نذرهایی که خوردنی نیستند»، خبرگزاری تسنیم؛ «نذرهایی که اطعام نیست»، خبرگزاری | نذری معمولا در قالب سفره‌های نذری، پخت آش و حلوا، شله‌زرد و... و پیشکش آن به یکی از [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] یا [[امامزاده|امام‌زادگان]]، سپس پخش آن بین مستمندان یا همه مردم صورت می‌گیرد.<ref>نوبان، «درآمدی بر سفره‌های نذری در فرهنگ مردم ایران»، ص۱۰۴؛ بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.</ref> صورت‌های دیگری از نذری چون: اهدای خون به بیمارانِ نیازمند، روشن کردن شمع در ایّام خاص مثل [[شام غریبان (آیین)|شام غریبانِ]] امام حسین(ع)، پخش کتاب‌های دینی و مذهبی، خدمت به زائران [[امامان شیعه|امامان معصوم(ع)]] با شستن لباس آنها و تهیه اسکان و... نیز وجود دارد.<ref>«نذری متفاوت از جنس نوع‌دوستی/ بیمارانی که چشم‌انتظار اهداکنندگان خون هستند»، وبگاه سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران؛ «نذرهایی که خوردنی نیستند»، خبرگزاری تسنیم؛ «نذرهایی که اطعام نیست»، خبرگزاری ایسنا. </ref> اما بیشتر آیین‌های نذری به [[اطعام]] خلاصه و با آن شناخته می‌شود.<ref>«نذرهایی که خوردنی نیستند»، خبرگزاری تسنیم.</ref> نذری‌ها معمولا در روزها و ساعات خاصی چون [[رمضان|ماه رمضان]]، ولادت یا شهادت ائمه(ع)، مراسم [[روضه‌خوانی (آیین)|روضه‌خوانی]]، [[مسجد|مساجد]] و [[حسینیه|حسینه‌ها]] و خانه‌ها انجام می‌پذیرد.<ref>رحمانی و فرحزاد، «سفره‌های نذری در تهران، عاملیت زنانه در جماعت آیینی»، ص۱۸۳.</ref> | ||
سفره‌های نذری در ایران، گونه‌ای از آیین‌های نذری ایرانی است که بیشتر توسط زنان این کشور صورت می‌پذیرد،<ref>رحمانی و فرحزاد، «سفره‌های نذری در تهران، عاملیت زنانه در جماعت آیینی»، ص۱۸۳.</ref> سفره‌های نذری در ایران با نام‌های مقدّسی چون: سفرۀ [[حضرت عباس علیه السلام|حضرت ابوالفضل(ع)]]، سفرۀ [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(ع)]] و سفرۀ [[حضرت زینب سلام الله علیها|حضرت زینب(س)]] گره خورده و هر کدام آداب و مناسک ویژه‌ای دارد.<ref>نوبان، «درآمدی بر سفره‌های نذری در فرهنگ مردم ایران»، ص۱۰۴؛ بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.</ref> آش زین‌العابدین، آش ابودردا، آش امّ‌البنین، از شمار آش‌های نذری رایج مردم ایران است و هرکدام شیوهٰ پخت جداگانه‌ای دارد.<ref>بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.</ref> در برخی از مناطق آیین‌های نذری با خرافاتی همراه است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: «نذر بی‌بی سه‌شنبه از خرافات است»، خبرگزاری ایسنا. «فرش خرافه‌پرستی زیر پای خانواده‌ها»، خبرگزاری تابناک.</ref> | سفره‌های نذری در ایران، گونه‌ای از آیین‌های نذری ایرانی است که بیشتر توسط زنان این کشور صورت می‌پذیرد،<ref>رحمانی و فرحزاد، «سفره‌های نذری در تهران، عاملیت زنانه در جماعت آیینی»، ص۱۸۳.</ref> سفره‌های نذری در ایران با نام‌های مقدّسی چون: سفرۀ [[حضرت عباس علیه السلام|حضرت ابوالفضل(ع)]]، سفرۀ [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(ع)]] و سفرۀ [[حضرت زینب سلام الله علیها|حضرت زینب(س)]] گره خورده و هر کدام آداب و مناسک ویژه‌ای دارد.<ref>نوبان، «درآمدی بر سفره‌های نذری در فرهنگ مردم ایران»، ص۱۰۴؛ بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.</ref> آش زین‌العابدین، آش ابودردا، آش امّ‌البنین، از شمار آش‌های نذری رایج مردم ایران است و هرکدام شیوهٰ پخت جداگانه‌ای دارد.<ref>بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.</ref> در برخی از مناطق آیین‌های نذری با خرافاتی همراه است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: «نذر بی‌بی سه‌شنبه از خرافات است»، خبرگزاری ایسنا. «فرش خرافه‌پرستی زیر پای خانواده‌ها»، خبرگزاری تابناک.</ref> | ||
نسخهٔ ۶ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۶:۴۴
| نذری | |
|---|---|
 آیین ۳۰۰ ساله طبخ عذای نذری در روستای اراضی مبارکه اصفهان. | |
| اطلاعات آئین | |
| زمان‌برگزاری | ولادت‌ها و شهادت‌های أئمّه(ع) و دیگر مناسبت‌ها |
| مکان برگزاری | تکیه، حسینیه، مسجد، خانه |
| انواع | طبخ و پخش غذا و نوشیدنی‌ها، اهدای خون، تهیه و توزیع کتاب و... |
| آیین‌های مهم | |
| سینه‌زنی • افطاری • تشییع جنازه • تعزیه خوانی سایر آیین‌ها | |
نَذْری مجموعه‌ای از کارها که شیعیان و غیر آنها به‌جهت محبت‌شان به اهل‌بیت(ع)، گرفتن ثواب، دوری از بلاها، شفای بیماران، دست‌یافتن به خواسته‌ها و نعمت‌ها و... انجام می‌دهند.[۱] اصطلاح «نذری» در عرف، مفهومی عام دارد که ممکن است از نذر فقهی جدا بوده و گاه شامل آن بشود.نذری دادن به سبب احادیث مربوط به اطعام، پسندیده و مستحب است[۲] مگر آنکه این عمل طبق قواعد فقهیِ مربوط به نذر صورت گیرد که در این صورت «نذری دادن» واجب خواهد بود.
نذری معمولا در قالب سفره‌های نذری، پخت آش و حلوا، شله‌زرد و... و پیشکش آن به یکی از ائمه(ع) یا امام‌زادگان، سپس پخش آن بین مستمندان یا همه مردم صورت می‌گیرد.[۳] صورت‌های دیگری از نذری چون: اهدای خون به بیمارانِ نیازمند، روشن کردن شمع در ایّام خاص مثل شام غریبانِ امام حسین(ع)، پخش کتاب‌های دینی و مذهبی، خدمت به زائران امامان معصوم(ع) با شستن لباس آنها و تهیه اسکان و... نیز وجود دارد.[۴] اما بیشتر آیین‌های نذری به اطعام خلاصه و با آن شناخته می‌شود.[۵] نذری‌ها معمولا در روزها و ساعات خاصی چون ماه رمضان، ولادت یا شهادت ائمه(ع)، مراسم روضه‌خوانی، مساجد و حسینه‌ها و خانه‌ها انجام می‌پذیرد.[۶]
سفره‌های نذری در ایران، گونه‌ای از آیین‌های نذری ایرانی است که بیشتر توسط زنان این کشور صورت می‌پذیرد،[۷] سفره‌های نذری در ایران با نام‌های مقدّسی چون: سفرۀ حضرت ابوالفضل(ع)، سفرۀ حضرت فاطمه(ع) و سفرۀ حضرت زینب(س) گره خورده و هر کدام آداب و مناسک ویژه‌ای دارد.[۸] آش زین‌العابدین، آش ابودردا، آش امّ‌البنین، از شمار آش‌های نذری رایج مردم ایران است و هرکدام شیوهٰ پخت جداگانه‌ای دارد.[۹] در برخی از مناطق آیین‌های نذری با خرافاتی همراه است.[۱۰]
برخی محققان، پیشنه این عمل در فرهنگ ایرانی را به قبل از اسلام و پخت آش‌های زرتشتیان در روز‌های خاص مربوط دانسته‌اند.[۱۱] اما محققان دینی آن‌را تلفیقی از مفاهیم مختلفی چون اطعام، نذر و توسّل در فرهنگ دینی می‌دانند. آیین نذری در مذاهب غیرشیعی و کشورهای دیگر نیز انجام می‌شود.[۱۲]
تقویت ایمان در جنبهٰ فردی، هم‌بستگی اجتماعی و تقویتِ روحیهٰ مشارکت و فقرزدایی در جنبه اجتماعی از آثار آیین‌های نذری معرفی شده‌اند.[۱۳]
نگارخانه
-
سفره نذری حضرت رقیه در میدان امام حسین(ع) تهران. -
بزرگترین نذری‌پزان پخت آش امام حسین(ع) در میبد. -
پخت غذای نذری. -
پخت غذای نذری در هیئات مذهبی. -
طبخ بزرگترین نذری جهان اسلام در یزد. -
سفره نذری.
_%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86.jpg)
_%D8%AF%D8%B1_%D9%85%DB%8C%D8%A8%D8%AF.jpg)
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ «چرا نذری می‌دهیم؟»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ الکلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۰۰.
- ↑ نوبان، «درآمدی بر سفره‌های نذری در فرهنگ مردم ایران»، ص۱۰۴؛ بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.
- ↑ «نذری متفاوت از جنس نوع‌دوستی/ بیمارانی که چشم‌انتظار اهداکنندگان خون هستند»، وبگاه سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران؛ «نذرهایی که خوردنی نیستند»، خبرگزاری تسنیم؛ «نذرهایی که اطعام نیست»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «نذرهایی که خوردنی نیستند»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ رحمانی و فرحزاد، «سفره‌های نذری در تهران، عاملیت زنانه در جماعت آیینی»، ص۱۸۳.
- ↑ رحمانی و فرحزاد، «سفره‌های نذری در تهران، عاملیت زنانه در جماعت آیینی»، ص۱۸۳.
- ↑ نوبان، «درآمدی بر سفره‌های نذری در فرهنگ مردم ایران»، ص۱۰۴؛ بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.
- ↑ بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به: «نذر بی‌بی سه‌شنبه از خرافات است»، خبرگزاری ایسنا. «فرش خرافه‌پرستی زیر پای خانواده‌ها»، خبرگزاری تابناک.
- ↑ بلوکباشی، «ام البنین»، ص۳۹۲۹.
- ↑ «نذری در کشورهای مختلف جهان»، خبرگزاری اسپوتنیک ایران؛ «زرتشتیان یزد برای امام حسین(ع) نذری می‌دهند.»، پایگاه خبری صبح ساباط.
- ↑ صادقی، فتحی، شفیعی، «جایگاه نذورات در فقرزدایی از جامعه اسلامی»، ص۵.
منابع
- «نذری متفاوت از جنس نوع‌دوستی/ بیمارانی که چشم‌انتظار اهداکنندگان خون هستند»، وبگاه سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: ۸شهریور۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱۴آبان۱۴۰۲ش.
- «زرتشتیان یزد برای امام حسین(ع) نذری می‌دهند»، پایگاه خبری صبح ساباط.
- «نذری در کشورهای مختلف جهان»، خبرگزاری اسپوتنیک ایران.
- «چرا نذری می‌دهیم؟»، خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، تاریخ درج مطلب: ۷مهر۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید:۱۴آبان۱۴۰۲ش.
- «نذرهایی که اطعام نیست»، خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، تاریخ درج مطلب: ۱۷شهریور۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۱۳آبان۱۴۰۲ش.
- «نذر بی‌بی سه‌شنبه از خرافات است»، خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، تاریخ درج مطلب: ۳۱خرداد۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۸آبان۱۴۰۲ش.
- «فرش خرافه‌پرستی زیر پای خانواده‌ها»، خبرگزاری تابناک، تاریخ درج مطلب: ۲اسفند۱۳۸۸ش، تاریخ بازدید: ۸آبان۱۴۰۲ش.
- الکلینی، الکافی، تهران، دار الكتب الإسلاميه، ۱۴۰۷ق.
- بلوکباشی، علی، «ام البنین»، در دانشنامه بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، بی‌تا.
- رحمانی، جبار و فرحزاد، یاسمن، «سفره‌های نذری در تهران، عاملیت زنانه در جماعت آیینی»، در مجله پژوهش های انسان شناسی ایران، شماره۲، زمستان۱۳۹۴ش.
- صادقی، حسین و شفیعی، علی و فتحی، میثم، «جایگاه نذورات در فقرزدایی از جامعه اسلامی»، در مجله اقتصادی، شماره۴۵، ۱۳۹۱ش.
- نوبان، مهرالزمان، «درآمدی بر سفره‌های نذری در فرهنگ مردم ایران»، در فصلنامه فرهنگ مردم ایران، شماره۱۴، ۱۳۸۷ش.