مهدی پیشوایی

مهدی پیشوایی

اطلاعات فردی
تاریخ تولد	۱۳۲۱ش
تاریخ وفات	۲۳ مرداد سال ۱۴۰۰ش
محل دفن	قم (قبرستان بقیع)
شهر وفات	قم
اطلاعات علمی
تألیفات	سیره پیشوایان، تاریخ اسلام

مهدی پیشوایی (۱۳۲۱-۱۴۰۰ش) روحانی، پژوهشگر و نویسنده که با تمرکز بر تاریخ اسلام و شیعیان، مقالات و کتاب‌های متعددی نوشت. دو اثر مشهور او، سیره پیشوایان و تاریخ اسلام است. پیشوایی در چند مؤسسه و مرکز علمی قم تدریس کرده بود و با برخی مراکز دینی همکاری داشت.

زندگی و تحصیل

مهدی پیشوایی سال ۱۳۲۱ش در مشگین‌شهر در نزدیکی اردبیل متولد شد و پس از دوره ابتدایی، با توصیه علی‌اکبر فیض مشکینی (۱۳۰۰- ۱۳۸۶ش) به قم رفت و تحصیل دروس حوزوی را شروع کرد.

درگذشت

مهدی پیشوایی در ۲۳ مرداد سال ۱۴۰۰ش در قم درگذشت و در قبرستان بقیع قم دفن شد.

فعالیت‌ها

پیشوایی در چند مؤسسه و مرکز علمی قم تدریس کرده بود و با برخی مراکز دینی همکاری داشت.

• همکاری و ارتباط با مراکز دینی: دار التبلیغ اسلامی، مؤسسه در راه حق (عضو هیئت تحریریه و مدیر)، مؤسسه امام خمینی (مدیر گروه تاریخ اسلام) و مؤسسه امام صادق(ع) زیرنظر جعفر سبحانی (عضو هیئت مؤسس).
• تدریس: جامعة المصطفی العالمیة، دانشگاه علم و صنعت تهران، دانشگاه امام صادق(ع)، دانشگاه قم، مؤسسه امام صادق(ع)، مدرسه عالی دار الشفاء، مؤسسه امام خمینی و دانشگاه آزاد اسلامی.
• نویسندگی در نشریات: درس هایی از مکتب اسلام (۱۳۴۹–۱۴۰۰ش)، ماهنامه تاریخ در آینه پژوهش (سردبیر)، فصل‌نامه میقات (حج)، پیام حوزه و افق حوزه.
• همکاری با نهادها: معاونت امور اساتید دروس معارف اسلامی در دانشگاه‌ها (نهاد نمایندگی ولی فقیه)، صداو سیما و رادیو معارف.

بزرگداشت

در بیست و چهارمین دوره همایش کتاب سال حوزه که در سال ۱۴۰۱ش در شهر قم برگزار گردید مهدی پیشوایی به عنوان شخصیت برجسته علمی حوزه معرفی شد و به پاس خدمات علمی، فرهنگی، تدریس و تألیفات مورد تقدیر در این دوره از همایش قرار گرفت.

آثار

تمرکز علمی و تلاش پیشوایی بر پژوهش و نوشتن در موضوعات تاریخ اسلام و مسلمانان بوده است. او گفته که در سفرهای تبلیغی، متوجه نادرستی برخی از مطالب منابع تاریخ اسلام به‌خصوص عاشورا شده و تلاش کرده که کتاب‌های معتبری برای سخنرانان و روضه‌خوانان بنویسد. گفته شده بیش از ده کتاب و حدود دویست مقاله از پیشوایی به جای مانده است. برخی از آثار پیشوایی عبارت است از:

کتاب

• تاریخ اسلام (از جاهلیت تا رحلت پیامبر اسلام)
• قهرمانان راستین (زندگی نامه حدود ۲۰ نفر از یاران بزرگ پیامبر اسلام به صورت داستان، ترجمه از عربی به فارسی)
• سیره پیشوایان (زندگانی سیاسی و اجتماعی امامان معصوم) (کتاب درسی حوزه‌های علمیه)
• امام حسن(ع)؛ پرچم دار صلح و آزادی
• تاریخ قیام و مقتل جامع سید الشهداء (این کتاب با همکاری گروهی از تاریخ‌پژوهان، زیر نظر مهدی پیشوایی نگارش یافته است)
• ارزیابی انقلاب امام حسین علیه السلام(ریشه‌های تاریخی و اجتماعی و نیز آثار و پیامدهای حادثه کربلا)
• شام، سرزمین خاطره‌ها
• پیشوای آزاده (زندگانی سیاسی و اجتماعی امام هفتم)
• شخصیت‌های اسلامی شیعه (زندگی‌نامه تعدادی از صحابه شیعی) (کار مشترک با جعفر سبحانی)
• شناخت شیعه (رد وهابیت)
• مبارزات مسلمانان ترکستان (ترجمه از عربی به فارسی).

مقاله‌های پژوهشی

برخی از مقالات پیشوایی عبارت است از:

• مجید افلاکیان و مهدی پیشوایی، «مشاغل و حِرَف اصحاب و راویان ائمه اطهار علیهم السلام تا پایان غیبت صغرا»، نشریه تاریخ در آیینه پژوهش، شماره۲ (پیاپی ۳۵)، سال دهم، پاییز و زمستان ۱۳۹۲ش.
• مجید افلاکیان و مهدی پیشوایی، «عوامل مؤثر ورود و گسترش تشیع امامی در بیهق(سبزوار) از آغاز تا حمله مغول»، نشریه تاریخ در آینه پژوهش، شماره۱ (پیاپی ۲۹)، سال هشتم، بهار ۱۳۹۰ش.
• مهدی پیشوایی و فریده پیشوایی، «گونه‌های طلاق در جاهلیت و تحول نظام طلاق جاهلی با ظهور اسلام»، نشریه تاریخ در آینه پژوهش، شماره۳ (پیاپی ۲۷)، سال هفتم، پاییز ۱۳۸۹ش.