سید محمدمهدی موسوی خِرْسان (۱۳۴۷ق-۱۴۴۵ق)، عالم شیعه اهل نجف، تصحیح‌کننده کتاب‌های شیعی، نویسنده و تراجم‌نگار است. او گردآورنده کتاب موسوعة عبدالله بن عباس با موضوع ابن‌عباس پسرعمو و صحابی پیامبر(ص) است، که در ۲۱ جلد به چاپ رسیده است. سید ابوالقاسم خویی و سید محسن طباطبائی حکیم از استادان اویند و عالمانی چون آقابزرگ تهرانی و سید عبدالاعلی سبزواری به او اجازه روایت داده‌اند.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۹ رجب سال ۱۳۴۷ق |
| محل زندگی | نجف |
| تاریخ وفات | ۱ ربیع‌الاول سال ۱۴۴۵ق |
| شهر وفات | نجف |
| خویشاوندان سرشناس | سید حسن خرسان (پدر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید ابوالقاسم خویی • سید محسن حکیم |
| محل تحصیل | حوزه علمیه نجف |
| اجازه روایت از | آقابزرگ تهرانی • سید عبدالاعلی سبزواری |
| تألیفات | موسوعة عبدالله بن عباس |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | امام جماعت در مسجد شیخ انصاری |
کنگره امناء الرسل با تجلیل از سید محمدمهدی خرسان در شهرهای نجف و قم برگزار شد.
جایگاه و زندگی‌نامه
سید محمدمهدی سید حسن موسوی خرسان معروف به سید محمدمهدی خرسان، عالم شیعه و تصحیح‌کننده کتاب‌های شیعی، از آل خرسان خاندانی از نجف است. پدرش سید حسن خرسان (۱۳۲۲-۱۴۰۵ق) عالم شیعه، از شاگردان سید ابوالحسن اصفهانی و محمدحسین غروی نائینی و امام جماعت در مسجد شیخ انصاری نجف بود.[۱] سید محمدرضا خرسان برادر وی نیز، از عالمان شیعه است.[۲]
خرسان ساکن نجف بود،[۳] امام جماعت مسجد شیخ انصاری را در نجف برعهده دارد[۴] و چنانکه خود گفته، از ورود به سیاست پرهیز می‌کند.[۵] او در کتاب «ذِکریّاتی فی حیاتی»[۶] و مقدمه کتاب «مقدماتُ کتبِ التُّراثِیّة»[۷] به زندگی‌نامه خود پرداخته است.
خرسان در ۲۶ شهریور سال ۱۴۰۲ش برابر با ۱ ربیع‌الاول سال ۱۴۴۵ق در نجف درگذشت[۸] و در حرم امام علی(ع) دفن شد.[۹]
زیست علمی
سید محمدمهدی خرسان در ۹ رجب سال ۱۳۴۷ق در نجف به دنیا آمد.[۱۰] او دروس مقدمات و سطح حوزه را در حوزه علمیه نجف از پدرش و استادانی چون علی سماکة حلی و صادق قاموسی فرا گرفت و درس خارج را نزد سید ابوالقاسم خویی، سید عبدالهادی شیرازی، سید محسن طباطبائی حکیم گذراند.[۱۱]
مشایخ او در نقل حدیث، آقابزرگ تهرانی، سید محمدصادق بحرالعلوم، سید علی بهبهانی، سید عبدالاعلی سبزواری، سید مرتضی خلخالی،[۱۲] سید حسن بجنوردی و پدرش[۱۳] بوده‌اند. او چنانکه خودش گفته، از عالمان اهل‌سنت مانند سید علوی بن عباس مالکی مکی، حمّاد انصاری، محمد ابوالیسر بن عابدین، محمدصالح قادری شامی نیز، نقل حدیث کرده است.[۱۴]
او بیشتر عمرش را، به تحقیق و تصحیح کتاب‌های شیعی پرداخته است. وی به برخی عالمان مانند سید عبدالستار حسنی، کامل سلمان جُبوری و سید سلمان هدی آل‌طعمه اجازه روایت داده است.[۱۵]
آثار
خرسان بیش از شصت اثر با موضوعات تراجم‌نگاری، انساب، کلام، حدیث و فقه، تألیف یا تصحیح کرده است.
کتاب «موسوعةُ عبداللهِ بنِ عباس، حَبْرُ الاُمّة و تَرجُمانُ القرآن» که دانشنامه‌ای است درباره ابن‌عباس، پسرعمو و صحابی پیامبر(ص)، از آثار مهم خرسان شمرده شده است. این کتاب در ۲۱ جلد گردآوری شده و در سال ۱۳۹۵ش، برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در حوزه دین شده است.[۱۶]
برخی از دیگر کتاب‌های او چنین است: «علی اِمامُ البَرَرَة» که شرح قصیده‌ای از سید ابوالقاسم خویی درباره امامت امام علی(ع) است،[۱۷] «المحسنُ السّبط مَولودٌ اَم سِقْط» درباره محسن فرزند امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س)، «السجودُ عَلَی التُّربةِ الحُسَینیَّة» و «حَیَّ عَلیٰ خَیرِ العمل».[۱۸] مجموعه آثار آیة‌الله خرسان در قالب موسوعه‌ای ۴۶ جلدی با عنوان «موسوعة آیة الله محمد مهدی الموسوی الخرسان» به چاپ رسیده است.[۱۹]
بزرگداشت
آستان قدس علوی و آستان قدس حسینی و نزدیک به سی نهاد علمی و فرهنگی از جمله مجمع جهانی اهل‌بیت، برای بزرگداشت خرسان، کنگره‌ای بین‌المللی برگزار کردند. این کنگره در روزهای ۲۵ و ۲۶ مهر ۱۴۰۱ش در نجف و در روزهای ۲ و ۳ آذر سال ۱۴۰۱ش در قم برگزار شد. این کنگره، اولین کنگره از سلسله بزرگداشت‌ها با عنوان «اُمَناءُ الرُّسل» بوده است.[۲۰]
پانویس
- ↑ «بازدید سید مهدی موسوی خرسان از کتابخانه»، کتابخانه تخصصی امیرالمؤمنین علی(ع).
- ↑ «بازدید سید مهدی موسوی خرسان از کتابخانه»، کتابخانه تخصصی امیرالمؤمنین علی(ع).
- ↑ نجفی، طریق الوصول الی اخبار آل الرسول، ۱۳۹۵ش، ص۴۲۶.
- ↑ «بازدید سید مهدی موسوی خرسان از کتابخانه»، کتابخانه تخصصی امیرالمؤمنین علی(ع).
- ↑ خرسان، مقدمات کتب تراثیة، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۷.
- ↑ خرسان، مقدمات کتب تراثیة، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۶.
- ↑ خرسان، مقدمات کتب تراثیة، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۵.
- ↑ «آیت‌الله خرسان درگذشت»، خبرگزاری شفقنا.
- ↑ مراسم تشییع پیکر آیت‌الله الخرسان در نجف اشرف، پایگاه خبری شفقنا.
- ↑ «آیت‌الله سید محمدمهدی خرسان، مصحح بزرگ متون شیعی»، ص۶۵.
- ↑ نجفی، طریق الوصول، ۱۳۹۵ش، ص۴۲۷.
- ↑ «آیت‌الله سید محمدمهدی خرسان، مصحح بزرگ متون شیعی»، ص۶۵ و ۶۶.
- ↑ نجفی، طریق الوصول الی اخبار آل الرسول، ۱۳۹۵ش، ص۴۲۸.
- ↑ «آیت‌الله سید محمدمهدی خرسان، مصحح بزرگ متون شیعی»، ص۶۵ و ۶۶.
- ↑ «بازدید سید مهدی موسوی خرسان از کتابخانه»، کتابخانه تخصصی امیرالمؤمنین علی(ع).
- ↑ «سی‌وچهارمین جایزه کتاب سال برگزیدگان خود را شناخت»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ خویی، علی امام البرره، ۱۴۲۴ق، شناسنامه کتاب.
- ↑ نجفی، طریق الوصول الی اخبار آل الرسول، ۱۳۹۵ش، ص۴۲۶.
- ↑ صدور موسوعة المحقق محمد مهدی الموسوی الخرسان، سایت الاجتهاد.
- ↑ «آیت‌الله رمضانی: علامه خرسان شخصیتی ساده‌زیست، پرتلاش، زاهد و دارای سماحت علمی است»، خبرگزاری اهل‌بیت (ابنا).
منابع
- خرسان، سید محمدمهدی، السجود علی التربة الحسینیة، بی‌جا، قلم الشرق، ۱۴۲۶ق.
- خرسان، سید محمدمهدی، مقدمات کتب تراثیة، قم، دلیل ما، ۱۴۲۷ق.
- «آیت‌الله سید محمدمهدی خرسان، مصحح بزرگ متون شیعی»، در فصل‌نامه تحلیی-انتقادی حوزه، شماره ۱۱، تابستان ۱۳۹۹ش.
- «آیت‌الله خرسان درگذشت»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ انتشار: ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ش.
- مراسم تشییع پیکر آیت‌الله الخرسان در نجف اشرف، پایگاه خبری شفقنا، تاریخ انتشار: ۲۷ شهریور ۱۴۰۲ش.
- «بازدید سید مهدی موسوی خرسان از کتابخانه»، کتابخانه تخصصی امیرالمؤمنین علی(ع)، تاریخ بازدید: ۳ آذر ۱۴۰۱ش.
- خویی، سید ابوالقاسم، علی امام البررة، مقدمه سید علی حسینی بهشتی، شرح سید محمدمهدی خرسان، بیروت، دارالهادی، ۱۴۲۴ق.
- خرسان، سید محمدمهدی، المحسن السبط مولود ام سقط، نجف، مرکز الابحاث العقائدیة، ۱۴۳۰ق.
- صدور موسوعة المحقق محمد مهدی الموسوی الخرسان، سایت الاجتهاد، تاریخ مراجعه: ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ش، تاریخ درج: ۲۲ اکتبر ۲۰۲۲م.
- نجفی، هادی، طریق الوصول الی اخبار آل الرسول، قم، دار التفسیر، ۱۳۹۵ش.
- «کنگره علمی امناء الرسل در مشهد»، خبرگزاری اهل‌بیت (ابنا)، تاریخ درج مطلب: ۷ آذر ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۷ آذر ۱۴۰۱ش.
- «حاشیه‌های برگزاری روز دوم کنگره بین‌المللی امناء الرسل در قم»، خبرگزاری اهل‌بیت (ابنا)، تاریخ درج مطلب: ۳ آذر ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۷ آذر ۱۴۰۱ش.
پیوند به بیرون
- شاگردان سید ابوالقاسم خویی
- دانشآموختگان حوزه علمیه نجف (پس از سال ۱۲۰۰ قمری)
- دانشآموختگان حوزه علمیه قم (پس از سال ۱۳۰۰ شمسی)
- نویسندگان شیعه اهل عراق
- نویسندگان شیعه قرن ۱۵ (قمری)
- نویسندگان شیعه قرن ۱۴ (شمسی)
- شرححالنویسان شیعه قرن ۱۴ (شمسی)
- روحانیان شیعه اهل عراق
- مدفونان در حرم امام علی
- درگذشتگان سال ۱۴۰۲ شمسی
- درگذشتگان سال ۱۴۴۵ قمری