سهم سادات
سهم سادات بخشی از خمس است که به سادات (نسل بنی‌هاشم) نیازمند می‌رسد.
فقیهان شیعه، با استناد به آیه خمس[یادداشت ۱] بخشی از خمس را متعلق به سادات نیازمند می‌دانند که به سهم سادات شناخته می‌شود. آنان مراد از «يَتامىٰ»، «مساكين» و «ابن السبيل» را در این آیه، يتيمان، مساکین و در راه ماندگان از نسل بنی‌هاشم می‌دانند.[۲] بنا به گفته صاحب جواهر، مشهور فقهای شیعه معتقدند سهم سادات تنها به کسانی تعلق می‌گیرد که از طریق پدر به هاشم بن عبدمناف برسند و کسی که مادرش سیده (میرزا) باشد، سهم سادات به او نمی‌رسد.[۳]
درباره چگونگی پرداخت سهم سادات، نظر یکسانی وجود ندارد؛ بیشتر مراجع تقلید بر این باورند که باید آن را به حاکم شرع یا مرجع تقلید تحویل داد و یا با اجازه او، به سادات نیازمند پرداخت کرد؛ اما برخی دیگر در پرداخت سهم سادات، اجازه مجتهد را شرط نمی‌دانند و معتقدند می‌توان آن را مستقیم به سید فقیر داد.[۴]
فلسفه اختصاص بخشی از خمس به سادات را برای جبران ممنوعیت پرداخت صدقه غیر سادات به آنان دانسته‌اند.[۵] به گفته آیت‌الله مکارم شیرازی، سهم سادات باید به سادات نیازمند داده شود ازاین‌رو اگر سهم سادات، از نیازمندى ساداتِ بیشتر باشد، باید آن را به بیت‌المال بازگرداند و در مصارف دیگر مصرف کرد. همان طور که اگر سهم سادات کفایت آنها را ندهد باید از بیت‌المال و یا زکات به آنها داد.[۶]
جستار وابسته
پانویس
- ↑ سوره انفال، آیه۴۱.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۸۸؛ ابن براج، المهذب، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۸۰.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۹۰.
- ↑ نک: بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع،۱۳۹۲ش، ج۲، ص۷۵-۷۷.
- ↑ نشریه الکترونیکی پرسمان، دلیل پرداخت خمس به سادات چیست و چرا سخت‌گیری می‌شود؟، بازبینی: ۲۹ مهر ۱۳۹۶ش.
- ↑ آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی، دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
یادداشت
- ↑ وَ اعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شیءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبی وَ الْیتَامَی وَ الْمَسَاکینِ وَ ابْنِ السَّبِیلِ...؛ بدانید هر گونه غنیمتی به دست آورید، خمس آن برای خدا، و برای پیامبر، و برای ذی القربی و یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان(از آنها) است، اگر به خدا و آنچه بر بنده خود در روز جدایی حق از باطل، روز درگیری دو گروه (باایمان و بی‌ایمان)[روز جنگ بدر] نازل کردیم، ایمان آورده اید. و خداوند بر هر چیزی تواناست.[۱]
منابع
- ابن براج طرابلسی، المهذب، قاضی عبدالعزیز، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۰۶ق.
- بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسن، توضیح المسائل مراجع؛ مطابق با فتوای شانزده نفر از مراجع معظم تقلید، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۹۲ش.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تصحیح عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.
- آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی
دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛ tps://makarem.ir/maaref/fa/article/index/245323/