زندگانی فاطمه زهرا(س)، کتابی درباره حضرت فاطمه(س) به زبان فارسی نوشته سید جعفر شهیدی (متوفای ۱۳۸۶ش) . این اثر گزارشی از زندگی دختر پیامبر اکرم(ص) است که در ضمن آن رویدادها و تحلیل‌هایی نیز ارائه شده است. شهیدی از عصر پیامبر آغاز کرده و تا شهادت حضرت زهرا(س) و حوادث پس از آن را بررسی کرده است. اصل کتاب و خلاصه آن بارها از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی چاپ شده است.
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | سید جعفر شهیدی |
| موضوع | فاطمه زهرا(س) |
| زبان | فارسی |
| مجموعه | یک جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | دفتر نشر فرهنگ اسلامی |
نویسنده
سید جعفر شهیدی (۱۲۹۷ - ۱۳۸۶ش)، تاریخ‌نگار، مترجم، پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی و استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران[۱] و از شاگردان برجسته علی اکبر دهخدا و بدیع الزمان فروزانفر در دانشگاه تهران بود. او در سال ۱۳۴۰ش، دکترای خود را در رشته ادبیات فارسی و تاریخ دریافت کرد. پیش از آن در حوزه علمیه قم و حوزه علمیه نجف تحصیل کرده بود. او در این دوران از اساتیدی همچون آیت‌الله بروجردی، و آیت‌الله خویی بهره برد. گفته شده که شهیدی به درجه اجتهاد رسیده بود.[۲]
سخن مؤلف
شهیدی، مقدمه کوتاه خود را با آیه ۱۳ سوره کهف،«نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیکَ نَبَأَهُمْ بِالْحَقِّ؛ ما داستان آنان را به درستی بر تو می‌خوانیم» آغاز کرده و کتاب را گزارشی از سرگذشت بزرگترین بانوی اسلام، فاطمه زهرا (س) ، توصیف می‌نماید. نویسنده معتقد است آنچه در این مجموعه فراهم آمده تنها سرگذشت زندگی شخصی نیست، بلکه نقل رویدادهایی آموزنده و عبرت‌آمیز است.[۳]
شهیدی اثر خویش را تحلیلی از چند حادثه شگفت می‌داند که قرن‌ها پیش از زمان ما رخ داده است، اما اگر قهرمانان این حادثه‌ها را از حادثه‌ها جدا کنیم، خواهیم دید آن حادثه‌ها در طول تاریخ حتی در زمان ما نیز در گوشه‌ای از جهان رخ داده است و می‌دهد. اگر زمان و مکان رویدادهایی که درباره آن سخن می‌گوییم، با ما فاصله بسیار دارد، آثاری که از آنها به جای مانده نه تنها دیرینگی نگرفته، بلکه تازگی خود را همچنان نگاه داشته است.[۴] شهیدی در پایان تأکید می‌کند پس از خواندن کتاب متوجه خواهید شد که سخنش به دور از گزاف و اغراق است.[۵]
محتوا
سید جعفر شهیدی در این کتاب بیش از ۷۰ منبع از شیعه و اهل سنت را به‌کار گرفته است.[۶] کتاب بدون فصل‌بندی خاصی تدوین شده است، اما مطالب آن با ترتیب تاریخی از زمان پیامبر اکرم(ص) آغاز شده و تا شهادت حضرت زهرا(س) پیش رفته است. او سپس به مباحث دیگری نیز پرداخته است. برخی از عناوین از این قرار است:
- آن حادثه‌ها چیست؟
- صحرای عربستان
- خدیجه
- نام و لقب‌های دختر پیغمبر
- از خواستگاری تا به خانه شوهر رفتن فاطمه زهرا
- زندگانی زهرا در خانه شوهر
- ولادت امام حسن(ع) و نبرد احد
- زهرا سیده زنان جهان
- آیا بین زن و شوهر کدورتی روی داد؟
- عبادت دختر پیغمبر
- فدک در اختیار پیغمبر و واگذاری آن به زهرا(س)
- فتح مکه
- حجة الوداع
- رحلت پیامبر(ص)
- هجوم به خانه پیغمبر
- تصرف فدک از جانب حکومت
- مرکز دادخواهان
- پاسخ ابوبکر به دختر پیغمبر
- آیا فاطمه پیش از مرگ پیغمبر بیمار بوده است؟
- سخنان عبرت‌آمیز فاطمه در بستر مرگ
- در آستانه ملکوت
- به‌خاک سپردن زهرا
- قبر دختر پیغمبر
- برای عبرت تاریخ
- گزیده‌هایی از شعرهای شاعران شیعی عربی‌زبان
- دختر پیغمبر در شعر فارسی
- فرزندان فاطمه
- واپسین منزل کاروان.[۷]
تلخیص و چاپ
نسخه کامل کتاب را دفتر نشر فرهنگ اسلامی در سال ۱۳۶۰ش منتشر ساخته است. زندگانی فاطمه زهرا(س) طی سال‌ها تجدید چاپ شده و در سال ۱۴۰۳ش به چاپ شصت و پنجم رسیده است.[۸] خلاصه کتاب نیز چندین بار چاپ شده است.
پانویس
- ↑ «اعضای هیئت علمی بازنشسته»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.
- ↑ «شب سید جعفر شهیدی»، وبگاه مجله فرهنگی هنری بخارا.
- ↑ شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ۱۳۷۹ش، ص۷.
- ↑ شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ۱۳۷۹ش، ص۷.
- ↑ شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ۱۳۷۹ش، ص۷.
- ↑ شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ۱۳۷۹ش، ص۲۷۲-۲۷۴.
- ↑ شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ۱۳۷۹ش، ص۲۶۸-۲۷۱.
- ↑ «زندگانی فاطمه زهرا (س) (ویراست جدید)»، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
منابع
- «اعضای هیئت علمی بازنشسته»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۳۹۳ش.
- «شب سید جعفر شهیدی برگزار شد»، وبگاه مجله فرهنگی هنری بخارا، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۳۹۳ش.
- شهیدی، جعفر، زندگانی فاطمه زهرا، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ سی و پنجم، ۱۳۷۹ش.