مدرسه ناظمیه (هند)
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| بنيانگذار | سید ابوالحسن رضوی لکنهوی |
| تأسیس | ۱۸۹۰م |
| کاربری | حوزه علمیه |
| مکان | لکنهو در کشور هند؛ ایالت اوتار پرادش |
| نام‌های دیگر | مشارع الشرایع • جامعه ناظمیه • مشارع العلوم |
| وقایع مرتبط | تعطیلی به‌دست انگلیسی‌ها |
| مشخصات | |
| وضعیت | فعال |
مدرسه ناظمیه یا جامعه ناظمیه، مدرسه‌ای علمیه و مؤسسه‌ای فرهنگی در شهر لکنهو هند که سید ابوالحسن رضوی لکنهوی آن را در سال ۱۸۹۰م تأسیس کرد. این مدرسه به‌صورت مکتب اداره می‌شد تا اینکه به‌دست انگلیسی‌ها تعطیل شد و پس از بازگشایی دوباره با کمک سید ناظم حسین، به ناظمیه شهرت پیدا کرد. در مدرسه ناظمیه، تحصیلات حوزوی از ابتدا تدریس می‌شود و امکانات رفاهی در اختیار طلاب و استادان قرار می‌گیرد. علاوه بر تدریس و تبلیغ، فعالیت‌های خیریه نیز یکی دیگر از برنامه‌های جامعه ناظمیه است.
معرفی کلی
حوزه علمیه ناظمیه از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین مدارس شیعه در لکنهو واقع در کشور هندوستان است.[۱] این مدرسه دارای نظام آموزشی جداگانه‌ای است و بر اساس برنامه‌های تربیتی و فرهنگی، سالانه روحانیون متعددی را برای تبلیغ اعزام می‌کند.[۲] در جامعه ناظمیه، تحصیلات علوم دینی از ابتدا آغاز شده و با تدریس کتاب رسائل و مکاسب پایان می‌یابد. همچنین ساختمان مدرسه، شامل حجره‌هایی برای تحصیل و سکونت طلاب است و برخی از امکانات رفاهی مانند غذا، لباس و کتاب در اختیار آنان قرار می‌گیرد.[۳] «ممتاز الاَفاضل» عنوان مدرک نهایی جامعه ناظمیه است.[۴]
حوزه ناظمیه در سال‌های فعالیت خود، طلاب و عالمان بسیاری را تربیت کرده و میرزا محمد اطهر، سید علی‌نقی نقوی، عدیل اختر و سید نجم‌الحسن رضوی از جمله چهره‌های علمی هستند که در مدرسه ناظمیه درس خوانده‌اند.[۵] این مجموعه علاوه بر فعالیت‌های آموزشی، در ارائه خدمات خیریه مانند کمک‌های مالی به اشخاص و مؤسسه‌های شیعه و معالجه برخی افراد نیازمند مشارکت دارد.[۶] در مدرسه ناظمیه، زبان فارسی نیز تدریس می‌شود.[۷]
جامعه ناظمیه از نظر اداری، تحت پوشش ایالت اوتا پرادش اداره شده و توسط دولت، تأمین مالی می‌گردد.[۸]
تاریخچه تأسیس
حوزه علمیه ناظمیه در سال ۱۸۹۰م در لکنهو پایه‌گذاری شد[۹] و عالم شیعه سید محمد ابوالحسن رضوی لکنهوی معروف به ابوصاحب (درگذشت: ۱۳۱۳ق) مؤسس این مدرسه علمیه است.[۱۰]
تعطیلی مدرسه و بازگشایی مجدد
مدرسه ناظمیه تا مدت‌ها به شکل مکتب در هند فعالیت می‌کرد و با توجه به سلطه انگلیسی‌ها بر هند و تضعیف حکومت شیعی اوده، نتوانست به فعالیتش ادامه دهد و پس از مدتی تعطیل شد.[۱۱] به‌دنبال تعطیلی مدرسه، سید ابوالحسن رضوی، شاگردان خود را جمع کرد و از آنان برای احیای مجدد مدرسه، یاری خواست. سید ناظم حسین مشهور به صاحب‌علی‌خان، منزل خودش را برای مدرسه اهدا کرد و آن را «مَشارعُ الشَّرایع» نام نهاد که بعدها به «ناظمیه» تغییر نام پیدا کرد.[۱۲] سید نجم‌الدین رضوی مشهور به نجم‌ُالعُلَماء هم از جمله کسانی بود که با کمک افراد خَیّر در بازگشایی مدرسه به‌پا خاست.[۱۳] سید احمد علی (متوفای ۱۳۸۹ق) فرزند مُفتی محمد عباس هم مدتی سرپرست مدرسه ناظمیه شد و با تلاش او و کمک‌های مالی مردم هند و مراجع تقلید ایران و عراق به مدرسه رونق بخشید.[۱۴]
ریاست و مدیریت مدرسه
مدیریت و سرپرستی مدرسه با سید حمیدالحسن مشهور به امیرالعلماء است که از سال ۱۹۶۹م و پس از بازگشت از حوزه نجف با این مؤسسه همکاری می‌کند. فرزندش مولانا سید فریدالحسن، مدیر دانشکده عربی ناظمیه است.[۱۵]
پانویس
- ↑ عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثنی‌عشری در گستره جهان، ص۱۲۲.
- ↑ رضایی، حضور علمی شیعیان در جهان، ۱۳۹۷ش، ص۱۳۲.
- ↑ بیضون، الشیعه فی العالم، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۴۱.
- ↑ فیضان، مراکز علمی آموزشی شیعیان در اوده؛ از اقتدار یافتن انگلیس تا استقلال هند، ص۲۱۹.
- ↑ «میرزا محمد اطهر»، سایت علمای هند؛ محمدی، «جریان‌شناسی علمی و دینی در هند».
- ↑ عرب احمدی، شیعیان خوجه اثنی‌عشری در گستره جهان، ص۱۲۲.
- ↑ عامر، زبان و ادب فارسی در هند، ص۱۸۹.
- ↑ رضایی، حضور علمی شیعیان در جهان، ۱۳۹۷ش، ص۱۳۲؛ «جامعه ناظمیه»، سایت علمای هند.
- ↑ عرب احمدی، شیعیان خوجه اثنی‌عشری در گستره جهان، ص۱۲۲.
- ↑ محمدی، «جریان‌شناسی علمی و دینی در هند»، ص۱۳۸؛ جعفری محمدی، نقش شیعه در گسترش علوم اسلامی در شبه قاره هند، ۱۳۹۷ش، ص۴۱۹.
- ↑ جعفری محمدی، نقش شیعه در گسترش علوم اسلامی در شبه قاره هند، ۱۳۹۷ش، ص۴۱۹.
- ↑ جعفری محمدی، نقش شیعه در گسترش علوم اسلامی در شبه قاره هند، ۱۳۹۷ش، ص۴۱۹.
- ↑ رضایی، حضور علمی شیعیان در جهان، ۱۳۹۷ش، ص۱۳۲.
- ↑ محمدی، «جریان‌شناسی علمی و دینی در هند»، ص۱۴۷.
- ↑ «جامعه ناظمیه»، سایت علمای هند.
منابع
- بیضون، لبیب، الشیعه فی العالم، بی‌نا، ۱۴۱۱ق.
- «جامعه ناظمیه»، سایت علمای هند، تاریخ بازدید: ۱۴ آذر ۱۴۰۲ش.
- جعفری محمدی، غلام‌جابر، نقش شیعه در گسترش علوم اسلامی در شبه قاره هند، قم، امام علی بن ابی‌طالب(ع)، ۱۳۹۷ش.
- رضایی، حسن، حضور علمی شیعیان در جهان، قم، امام علی بن ابی‌طالب(ع)، ۱۳۹۷ش.
- عامر، خان محمد، زبان و ادب فارسی در هند، نامه پارسی سال چهارم، بهار ۱۳۷۸ - شماره ۱.
- عرب‌احمدی، امیربهرام، شیعیان خوجه اثنی‌عشری در گستره جهان، قم، شیعه‌شناسی.
- فیضان، جعفرعلی، مراکز علمی آموزشی شیعیان در اوده؛ از اقتدار یافتن انگلیس تا استقلال هند (۱۸۵۷م تا ۱۹۴۷م)، تاریخ اسلام، بهار ۱۳۹۹ - شماره ۸۱.
- محمدی، محسن، «جریان‌شناسی علمی و دینی در هند؛ علما و اندیشمندان شیعه در منطقه»، دوفصلنامه جریان‌شناسی دینی - معرفتی در عرصه بین‌الملل، شماره ۷، بهار ۱۳۹۴ش.
- میرزا محمد اطهر، سایت علمای هند، تاریخ بازدید: ۱۴ آذر ۱۴۰۲ش.