آیه ۱۳۹ سوره آلعمران
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| واقع در سوره | آلعمران |
| شماره آیه | ۱۳۹ |
| جزء | ۴ |
| اطلاعات محتوایی | |
| درباره | وعده پیروزی به مؤمنان |
| آیات مرتبط | آیه ۳۵ سوره محمد |
آیه ۱۳۹ سوره آلعمران به مؤمنان وعده پیروزی و غلبه بر کافران میدهد و آنان را به پایداری در برابر کافران ترغیب میکند.[۱] در آغاز آیه، به مسلمانان هشدار داده شده که از شکست در نبرد، دچار سستی و اندوه نشوند.[۲]
﴿وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ ١٣٩﴾ [آل عمران:139]
﴿و اگر مؤمنید سستی مکنید و غمگین مشوید که شما برترید ١٣٩﴾
فضل بن حسن طبرسی، مفسر شیعه و صاحب تفسیر مجمع البیان، گفته است که شأن نزول این آیه، تسلی و امیدبخشی به مسلمانان پس از جنگ اُحُد بوده که در آن کشتهها و مجروحانی دادند.[۳] وی در نقلی دیگر آورده که روز پس از جنگ احد، پیامبر اکرم(ص) با همراهی گروهی از مجروحان جنگ، برای جلوگیری از حمله مجدد سپاه مکه به مدینه، به سوی حمراءالاسد رفت و خداوند این آیه را در همان جا نازل کرد.[۴] گفته شده که این آیه، مؤمنان را به مقاومت در برابر مشرکان فرا میخواند.[۵]
سید محمدحسین طباطبائی، مفسر شیعه و صاحب المیزان، تعبیر «تَهِنُوا» را -که خداوند از آن نهی کرده- بهمعنای ضعف در عزم برای جهاد و بیتوجهی به اهمیت اقامه دین میداند.[۶] در مورد عبارت «وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ» گفته شده که در نهایت مؤمنان پیروز خواهند شد.[۷] محمدجواد مغنیه در تفسیر این آیه به حدیث اعتلا از پیامبر اکرم اشاره دارد که بر اساس آن اسلام برتر است و چیزی نمیتواند بر آن غلبه کند.[۸] همچنین ایمان در عبارت «إِنْ کنْتُمْ مُؤْمِنینَ» بهمعنای اعتماد به خدا و وعدههای الهی تفسیر شده است.[۹]
آیتالله خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، پس از حمله اسرائیل به ایران و ترور چندین تن از فرماندهان نظامی این کشور در پیامی خطاب به مردم ایران آیه را قرائت کرد.[۱۰] او با استناد به این آیه، معتقد است اگر مؤمن باشیم، دشمن در میدان واقعی، قادر به انجام کاری نخواهد بود.[۱۱]
سید محمدتقی مدرسی نیز ذیل این آیه به سنت الهی اشاره میکند که بر اساس آن، برتری و پیروزی نتیجه اتفاقی یا بدون فداکاری نیست، بلکه مستلزم آمادگی برای تحمل سختیهاست؛ چرا که دشمن نیز برای مقابله آماده است.[۱۲]
آیه ۳۵ سوره محمد نیز مفهومی مشابه دارد و در آن آمده است: «پس سستی نورزید و [کافران را] به آشتی مخوانید [که] شما برترید و خدا با شماست و از [ارزش] کارهایتان هرگز نخواهد کاست».
پانویس
- ↑ طیب، أطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۳، ص۳۶۶.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۱۰۸.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۸۴۳.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۸۴۳.
- ↑ ثعلبی نیشابوری، الکشف و البیان، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۱۷۲.
- ↑ طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۴، ص۲۶-۲۷.
- ↑ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۹، ص۳۷۱.
- ↑ مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۱۶۳.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۸۴۳.
- ↑ «دومین پیام تلویزیونی آیتالله خامنهای خطاب به ملت ایران در پی تهاجم رژیم صهیونی»، سایت رسمی آیتالله خامنهای.
- ↑ «بیانات در دیدار مسئولان نظام»، سایت رسمی آیتالله خامنهای.
- ↑ مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۶۶۶.
منابع
- «بیانات آیتالله خامنهای در دیدار مسئولان نظام»، سایت رسمی آیتالله خامنهای، تاریخ درج مطلب ۱۶ تیر ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱ تیر ۱۴۰۴ش.
- ثعلبی نیشابوری، احمد بن ابراهیم، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
- «دومین پیام تلویزیونی آیتالله خامنهای خطاب به ملت ایران در پی تهاجم رژیم صهیونی»، سایت رسمی آیتالله خامنهای، تاریخ درج مطلب: ۲۸ خرداد ۱۴۰۴ش، تاریخ بازدید: ۱ تیر ۱۴۰۴ش.
- طالقانی، سیدمحمود، پرتوی از قرآن، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ چهارم، ۱۳۶۲ش.
- طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، مدیریت حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه محمدجواد بلاغی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
- طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش.
- فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
- مدرسی، سید محمدتقی، من هدی القرآن، تهران، دارمحبی الحسین، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- مغنیه، محمدجواد، تفسیر الکاشف، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۲۴ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.