کاربر:A.saberi/صفحه تمرین

سید محمد حسن الهی طباطبایی

شناسنامه
نام کامل	سید محمدحسن الهی طباطبایی
لقب	آیت‌الله، الهی،عارف
نسب	امام حسن مجتبی (ع)
زادروز	۱۲۸۷ش
شهر تولد	تبریز
کشور تولد	ایران
تاریخ درگذشت	۴ تیرماه سال ۱۳۴۷ش ۱۳ ربیع الاول ۱۳۸۸ق (سن۶۳)
آرامگاه	[[قبرستان ابوحسین(نو) ]]، قم
نام همسر	دختر سید محمدباقر قاضی
فرزندان	یک فرزند پسر و سه دختر
اطلاعات علمی و مذهبی
اساتید	محمدحسین غروی نائینی، محمدحسین غروی اصفهانی، سید علی قاضی طباطبایی،سید حسین بادکوبه ای،سید ابوالحسن اصفهانی
شاگردان	حسن حسن زاده آملی، میرزا محمدعلی ارتقایی، شیخ هدایت الله غروی، میرزا موسی تبریزی، میرزا ستار میرمحمدی ، آقاشیخ شریف، آیت الله تجلیل ،
تألیفات	کتابی در تاثیر صدا وکیفیت آهنگ، رساله کوچکی در موضوع ادراکات انسانی، رساله ای در علم حروف

سید محمدحسن الهی طباطبایی از عرفای معاصر و فقیه و عارف و ریاضی‌دان و فیلسوف شیعه بود. او برادر کوچکتر سید محمد حسین طباطبایی بود.سید محمد حسن الهی از سنین طفولیت فراگیری مقدمات ادبیات فارسی، عربی و خوشنویسی را آغاز کرد و در ۱۲ سالگی به همراه برادرش ـ علامه سید محمد حسین طباطبائی - (۱۲۸۲ش، تبریز ـ ۲۴ آبان ۱۳۶۰، قم) ـ به مکتب رفت و چندی نزد علمای بزرگ به تعلیم و تهذیب پرداخت . در سال ١٣۰۴ش. با هم به نجف آمدند و از محضر بزرگان آن زمان بهره‌ها بردند. سید محمدحسن در محفل عرفانی حضرت آیت‌الله سید علی قاضی قدس‌سره نیز حضور یافت. سید محمد حسن از نسل سادات طباطبایی است. از طرف پدر به حسن مثنی فرزند امام حسن مجتبی علیه السلام و از طرف مادر به فاطمه بنت الحسین می رسد. سید محمد حسن به همراه برادرش (علامه طباطبایی) به سال 1304ه. ق جهت تکمیل تحصیلات علوم دینی، به نجف اشرف رفتند. در نجف در منزلی نزدیک به حرم حضرت علی (ع) واقع در محله ی عماره زندگی می کرد. با وجود دوری از وطن و شرایط سخت با تحمل شدائد به محضر اساتید وقت حاضر گردید و به مدت یازده سال از حوزه درسی عارف معروف آیت الله حاج سید علی قاضی طباطبایی و سید حسین بادکوبه ای (1358 - 1293ه. ق) در عرفان، فلسفه، ریاضی و طب بهره مند شد و به طور همزمان فقه و اصول را از محضر آیت الّه شیخ محمد حسین غروی کمپانی (1361 - 1296ه. ق) و آیت الله شیخ محمد حسین نائینی (1355 - 1276ه. ق) و آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی (1365 - 1284ه. ق) فرا گرفت. او به همراه برادرش در سال ۱۳۱۴ به تبریز بازگشت. در حوزه علمیه تبریز به تدریس دروس مختلف از جمله تفسیر قرآن به صورت عمومی و اسفار صدرالدین شیرازی به طور خصوصی می پردازد. آقای الهی در سال ۱۳۴۶ ه ش به قم سفر کرد و در دارالتبلیغ قم مشغول به تدریس فلسفه شد. سرانجام در سال ۱۳۴۷ هـ.ش (مطابق ۱۳۸۸ هـ.ق) در تبریز و در سن شصت و سه سالگى وفات نمود.

زندگی نامه

سید محمد حسن الهی طباطبایی از عرفای معاصر و فقیه و عارف و ریاضی‌دان و فیلسوف شیعه بود. او برادر کوچکتر سید محمد حسین طباطبایی بود. او در سال ۱۲۸۷ هجری شمسی( سال ۱۳۲۵ ه ق) در تبریز متولد شد. در ۱۸ ماهگی مادر و ۴ سالگی پدرش را از دست داد. سرپرستی او و برادرش در منزل پدری که در حوالی مسجد کبود بود به یکی از محترمین خانواده پدری سپرده شد. سید محمد حسن الهی از سنین طفولیت فراگیری مقدمات ادبیات فارسی، عربی و خوشنویسی را آغاز کرد و در ۱۲ سالگی به همراه برادرش ـ علامه سید محمد حسین طباطبائی - (۱۲۸۲ش، تبریز ـ ۲۴ آبان ۱۳۶۰، قم) ـ به مکتب رفت و چندی نزد علمای بزرگ به تعلیم و تهذیب پرداخت . در سال ١٣٠۴ش. با هم به نجف آمدند و از محضر بزرگان آن زمان بهره‌ها بردند. سید محمدحسن در محفل عرفانی حضرت آیت‌الله سید علی قاضی نیز حضور یافت

ازدواج و فرزندان

سید محمدحسن در سنین جوانی با دختر سید محمدباقر قاضی خواهر سید محمدعلی قاضی طباطبایی ازدواج کرد که ثمره این پیوند یک فرزند پسر به نام سید محمد الهی و سه دختر است.

درگذشت

سید محمد حسن الهى طباطبائى، سرانجام در سال ۱۳۴۷ هـ.ش (مطابق ۱۳۸۸ هـ.ق) در تبریز و در سن شصت و سه سالگى وفات نمود. طبق وصیت او پیکرش به قم منتقل شد و پس از تشیع با شکوه ، در مقبره معروف به ابوحسین (قبرستان نو) در نزدیک حرم حضرت معصومه سلام الله علیها، مدفون شد.

نسب

سید محمد حسن از نسل سادات طباطبایی است. از طرف پدر به حسن مثنی فرزند امام حسن مجتبی علیه السلام و از طرف مادر به فاطمه بنت الحسین می رسد. آباء و اجدادش تا چهارده نسل از علمای بزرگ عصر خود بودند. نسب ششم او آقا میرزا محمدعلی قاضی، قاضی القضاه آذربایجان بود و به این جهت به قاضی ملقب شده واین لقب از آن زمان به بعد در اولادش باقی مانده است. پدرش ،میرزا محمدآقا قاضی طباطبایی، فاضلی وارسته و از علمای شهر تبریز می باشد محمد تقی قاضی طباطبایی (متوفی ۱۲۲۰ یا ۱۲۲۲ قمری) جد سوم محمد حسن الهی است. میرزا علی آقا قاضی و سید محمدعلی قاضی طباطبایی در این شخص با نامبرده و برادرش علامه طباطبایی اشتراک نسب دارد

سید محمد حسن الهی طباطبایی

زندگی علمی

سید محمد حسن به همراه برادرش (علامه طباطبایی) به سال 1304ه.ق جهت تکمیل تحصیلات علوم دینی، به نجف اشرف رفتند. در نجف در منزلی نزدیک به حرم حضرت علی (ع) واقع در محله ی عماره زندگی می کرد. با وجود دوری از وطن و شرایط سخت با تحمل شدائد به محضر اساتید وقت حاضر گردید و به مدت یازده سال از حوزه درسی عارف معروف آیت الله حاج سید علی قاضی طباطبایی و سید حسین بادکوبه ای (1358 - 1293ه. ق) در عرفان، فلسفه، ریاضی و طب بهره مند شد و به طور همزمان فقه و اصول را از محضر شیخ [[محمد حسین غروی کمپانی]] (1361 - 1296ه. ق) و شیخ محمد حسین نائینی (1355 - 1276ه. ق) و سید ابوالحسن اصفهانی (۱۲۸۴-۱۳۶۵ق) فرا گرفت. او به همراه برادرش در سال ۱۳۱۴ به تبریز بازگشت. در حوزه علمیه تبریز به تدریس دروس مختلف از جمله تفسیر قرآن به صورت عمومی و اسفار ملا صدرالدین شیرازی به طور خصوصی می پردازد. او علاوه بر تدریس علوم حوزوی به کشاورزی و آباد کردن زمین های کشاورزی هم همت داشت. به علت شهرت ایشان در تبحر علوم عقلی، دانشگاه تهران جهت تدریس این رشته از دانش دینی برای تدریس از مرحوم الهی دعوت نمود، امّا ایشان تدرس در دانشگاه را نپذیرفت. آقای الهی در سال ۱۳۴۶ ه ش به قم سفر کرد و در دارالتبلیغ قم مشغول به تدریس فلسفه شد.

شاگردان

در طول سالیان تدریس در حوزه های علمیه ایشان شاگردانی پرورش که از جمله آن ها می توان به اسامی زیر اشاره کرد:

1. علامه حسن زاده آملی
2. میرزا محمدعلی ارتقایی مشهور به ادیب العلماء
3. شیخ هدایت الله غروی
4. میرزا موسی تبریزی
5. میرزا ستار میرمحمدی
6. ،آقاشیخ شریف
7. آیت الله تجلیل.

آثار و تألیفات

1. کتابی در تاثیر صدا وکیفیت آهنگ و تأثیر آن در روح: علامه طباطبایى در موقعیت های مختلف از فضل برادر سخن گفته اند. طبق بیان علامه طباطبایی از آقای الهی کتابی در تاثیر صدا وکیفیت آهنگ و تأثیر آن در روح می نویسد، رساله ای که هر کس آن را دیده زبان به تحسین گشوده است. اما از ترس اینکه به دست نااهلان بیافتد و از آن سوء استفاده کنند آن را از بین برده است.
2. نوشته هاى پراکنده ای در قلمرو عرفان و فلسفه: بر اساس گفته های دکتر شهیدی (داماد آیت الله الهى) آثار و نوشته هاى پراکنده ای در قلمرو عرفان و فلسفه از مرحوم الهى به یادگار مانده است. و شخصى به نام ملا جوادى که در دانشگاه اردبیل مشغول فعالیت علمى و فرهنگى مى باشد، به تحقیق درباره زندگى، آثار و اندیشه هاى محمدحسن الهى پرداخته است و قرار است این مجموعه تحت عنوان «مهر پنهان» چاپ گردد.
3. رساله کوچکی در موضوع ادراکات انسانی
4. رساله ای در علم حروف که آن را از مقام ادریس نبی (ع) دریافت داشته اند.

برخی خصوصیات اخلاقی از منظر دیگران

از مهم ترین ویژگی های اخلاقی محمد حسن الهی، صبر و استقامت در مسیر زندگی می باشد. او ناملایمات را با تقوایی که داشت پشت سر می گذاشت و هر ابتلا را یک لطف الهی می دانست.

علامه طباطبائی:
«از جهت فضایل علمی و اخلاقی کمتر از آقایان فعلی قم نبود، جز اینکه از بیت انزوا بوده است. مرحوم پدرش نیز این چنین بود و مرحوم حاج میرزا علی آقا قاضی که یکی از اساتید ما بود، نیز این گونه بود و جدش مرحوم "آقا سید حسین قاضی" از شاگردان "میرزای شیرازی" چنین خصلتی داشت.

منبع: سید محمد حسین الهی طباطبایی، پایگاه اطلاع رسانی حوزه

سید محمد حسن از منظر علامه طباطبایی

علامه طباطبايى در مورد حالات برادر خود مى گوید که وقتى همراه برادر در نجف اشرف تحت تربيت اخلاقى مرحوم حاج‏ ميرزا على آقا قاضى بوديم، سحری بربام سر سجاده نشسته بودم که در خواب حضرت ادریس (ع) را دیدم که با من سخن می گفت ولی کلام او به واسطه ی اخوی شنیده می شد.

علامه حسن زاده آملی : «در همه حال، استادم حکیم متأله آیت الله آقای محمد حسن قاضی طباطبایی تبریزی، مشهور به الهی «اعلی الله مقامه» پیوسته مرا به مراقبت و نگاه داشتن ادب در برابر خداوند و محاسبه نفس بسیار توصیه می فرمود و من نفحات انفاس شریفش و برکات فیوضات منیعش را فراموش نمی کنم.

منبع: رساله لقاء الله، علامه حسن زاده، ص 191

حسن زاده آملی

حسن زاده آملی در درس هشتاد و یکم از معرفت نفس می گوید که با استادم آقای الهی در قبرستان شیخان ملاقاتی منظم داشتم، هیچ گاه از او گله و شکایت دنیا و حرف کم و زیاد مادی نشنیدم. یک مرتبه استاد به من خاطر نشان می کند که انسان ها همچون معادن طلا، نقره، الماس، فیروزه و غیره هستند.

محمدتقی بهجت

الهی طباطبایی، یکی از دوستان بهجت به‌شمار می‌رفت. وقتی بهجت در کربلا تحصیل می‌کرد، از طریق الهی با آقای قاضی آشنا شد. به طوری که مرحوم قاضی در یکی از نامه‌هایی که برای الهی می‌نویسد، از پیشرفت سلوکی محمدتقی بهجت برای او می‌گوید و می‌نویسد: «شیخ محمدتقی گیلانی، سالم و ترقیات فوق‌العاده نموده است.

جلسه با انبیاء

طبق بیان فاطمی نیا از آیت الله جعفر سبحانی که از شاگردان علامه طباطبایی هستند، علامه طباطبایی در یکی از جلسات گفته بود که یک روز بعد از نماز صبح اخوی مان با انبیاء جلسه مباحثه داشتند.

تواضع و فروتنی

از حجت الاسلام کاظم ایمانی که از مرتبطین الهی طباطبایی درمدرسه طالبیه تبریز بودند، آمده است: هنگامی که یک بار می خواستند کفش های الهی را جلوی پایش جفت کنند نه تنها بازوی آن شخص را می گیرد و مانع این کار می شود، بلکه به گریه هم می افتد و می گوید: «آخر مگر من که هستم که شما کفش های مرا جفت کنید؟ چرا شما باید کفش های مرا جلوی پایم بگذارید.

برخی کرامات الهی طباطبایی

چشم برزخی

سید محمد حسن الهی به موازات پیگیری تحصیلات در نجف از طریق تزکیه نفس در عرفان عملی به رتبه ای رسید که چشم برزخی اش باز شد و انسانها را مطابق ملکات و گرایش های باطنی آنان مشاهده می کرد. طبق بیان آقای حسن زاده آملی او و برادرش دیده ی باطن بین داشتند.

احضار ارواح

فرزند او درباره پدرش می‌گوید: «احضار ارواح یکی از کارهایی بود که پدرم می توانست آن را انجام دهد. مثلاً بارها خود شاهد بودم که چگونه روح مرحوم سید علی آقا قاضی را فرا می خواند و از ایشان پاسخ برخی از سؤالاتش را می گرفت و با احضار آقای قاضی، عطر و بوی خوشی در داخل اتاق می پیچید. در جای دیگر می گوید که ضایعه ای روی پای پدر ظاهر شده بود و او روح بوعلی سینا را احضار کرد و سوالات را از او پرسید. طبق گفته ی فرزند الهی طباطبایی، او سوال و جواب هایی که از ارواح دانشمندان می پرسید را در یک دفترچه یاداشت می نوشت که این سوالات و جواب ها به دانشگاه علامه طباطبایی داده شده است.

کیمیاگری الهی

طبق بیان فرزند وی، وقتی آقای الهی طباطبایی در قم زندگی می کردند ، در یکی از جلسات خصوصی بعد از روضه خانگی وقتی سینی مسی چای را برای او می آورند. او با انگشت به گوشه سینی می زند و سینی تبدیل به طلا می شود. می گوید : ما طلا میخواهیم چه کنیم ؛ و مجددا انگشت را به لبه می گذارد و به سینی می زند سینی دوباره به حالت اولیه اش بر می‌گردد.

منابع

1. گلی زواره، غلامرضا، «نگهبان مرزهای فضیلت؛ سیری در زندگی، اندیشه، اخلاق و رفتار آیت الله سید محمد حسن الهی طباطبایی»، نشریه پاسدار اسلام، ش۱۸۱، دی ۱۳۷۵.
2. حسینی طهرانی، محمدحسین، مهر تابان، مشهد مقدس، نور ملکوت قرآن، ۱۴۲۶ق.
3. حسن زاده آملی، حسن، «علامه طباطبائی در منظر عرفان نظری و عملی»، کیهان اندیشه، شماره ۲۶، مهر ۱۳۶۸ش.
4. حسن زاده آملی، حسن، هزار و یک نکته، تهران، رجاء، ۱۴۰۰ش.
5. هیات تحریریه موسسه فرهنگی مطالعاتی شمس الشموس، الهیه:شرح حال عارف ربانی سید محمد حسن الهی طباطبایی، مشهد، شمس الشموس، ۱۳۹۸ش.
6. حسینی طهرانی،مهر تابان، ۱۴۲۶ق، ص۲۱.
7. حسن زاده آملی، علامه طباطبائی در منظر عرفان نظری و عملی (گفتگو با علامه حسن زاده آملی)، کیهان اندیشه، شماره 26ص 6و 7.
8. ملاجوادی، جلیل، «مهر پنهان (یادی از مرحوم الهی طباطبایی تبریزی)»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله اشراق، بهار و تابستان 1384-‌ شماره 2 و 3 (‎5 صفحه - ‌از 160 تا 164).
9. سید محمدحسن الهی طباطبائی، پایگاه اطلاع رسانی حوزه
10. ر.ک: ملاجوادی، جلیل، ص163
11. علامه طباطبایی در منظر عرفان نظری و عملی (گفتگو با حسن زاده آملی ) کیهان اندیشه شماره 26، ص6_7
12. حسن زاده آملی، معرفت نفس، ج دوم، ص 242و 243.
13. سید محمد حسن الهی طباطبایی ، سالنامه العبد ١٣٩۵
14. زندگی نامه سید محمد حسن طباطبایی ، سایت عاشقان خدا
15. سید محمد حسن الهی طباطبایی، سایت پایگاه اطلاع رسانی حوزه

A.saberi (بحث) ‏۱۰ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۲۴ (+0330)