ویکی شیعه:شفافیت و ساده‌نویسی

شفاف‌نویسی، یکی از اصول مهم در محتوانویسی ویکی‌شیعه است که به افزایش کیفیت و فهم مقالات کمک می‌کند. کاربران باید اطمینان حاصل کنند که مطالب به زبانی روشن نوشته شده‌اند و از هرگونه ابهام، پیچیدگی و سوگیری پنهان پرهیز شده است. هدف این سیاست، ایجاد مقالاتی است که به طور همزمان علمی، بی‌طرف و برای عموم قابل‌فهم باشند. همچنین باید ساده‌نویسی در نوشتن مقالات رعایت شود. ساده‌نویسی به معنای کاهش کیفیت علمی یا محتوایی مقالات نیست، بلکه تلاشی است برای رساندن دانش به شکلی فراگیر و قابل‌فهم برای همه. این سیاست به ویکی‌شیعه کمک می‌کند تا به رسالت اصلی خود، یعنی انتشار دانش، وفادار بماند.

تعریف

شفاف‌نویسی در ویکی‌شیعه به معنای استفاده از زبانی ساده، دقیق و قابل‌فهم است که اطلاعات را بدون ابهام، پیچیدگی یا اصطلاحات غیرضروری ارائه می‌دهد. هدف این سیاست، اطمینان از آن است که مقالات و تحقیقات به گونه‌ای نوشته شوند که خوانندگان با هر سطحی از دانش عمومی بتوانند مطالب را درک کرده و به اطلاعات معتبر دست یابند. ساده‌نویسی نیز به معنای نگارش مقالات و مطالب به زبانی روان، قابل‌فهم و بی‌پیرایه است، به‌طوری‌که طیف گسترده‌ای از خوانندگان با پیش‌زمینه‌های علمی و فرهنگی متفاوت بتوانند مفهوم مطالب را درک کنند. این سیاست بر استفاده از جملات روشن، واژه‌های آشنا و ساختارهای زبانی ساده تأکید دارد.

اهمیت

ویکی‌شیعه یک دانشنامه آزاد و عمومی است که مخاطبان آن از گروه‌های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و علمی هستند. هدف ویکی‌شیعه این است که دانش را بدون موانع زبانی یا پیچیدگی‌های غیرضروری، به همه افراد منتقل کند. به همین دلیل، استفاده از زبان ساده، شفاف و روان برای ایجاد دسترسی برابر به اطلاعات ضروری است. پیچیده‌نویسی، استفاده افراطی از اصطلاحات تخصصی و جملات مبهم می‌تواند باعث سردرگمی خوانندگان شود و هدف اصلی دانشنامه را تضعیف کند. به طور کلی، رعایت این دو اصل کمک می‌کند که:

افزایش فهم‌پذیری: زبان پیچیده یا گنگ می‌تواند مانع درک درست محتوا توسط مخاطبان شود. شفاف‌نویسی باعث می‌شود که مقالات برای طیف وسیعی از مخاطبان قابل‌فهم باشند.
حفظ بی‌طرفی: استفاده از زبان شفاف مانع از اعمال سوگیری پنهان در قالب اصطلاحات مبهم یا دوپهلو می‌شود.
اعتمادسازی: مقالاتی که شفاف هستند، اعتماد خوانندگان را به ویکی‌شیعه جلب می‌کند.
کاهش سوءتفاهم: زبان گنگ می‌تواند باعث تفسیرهای مختلف از یک مطلب شود. شفاف‌نویسی این آسیب را کاهش می‌دهد.
افزایش همکاری جمعی: مقالات واضح‌تر، ویراستاری و مشارکت دیگر کاربران را تسهیل می‌کند زیرا فهم موضوعات آسان‌تر می‌شود.

اصول ساده‌نویسی و شفافیت

برای رعایت اصل ساده‌نویسی و شفافیت در ویکی‌شیعه، به موارد زیر توجه کنید:

استفاده از واژه‌های آشنا: به‌جای استفاده از اصطلاحات پیچیده یا فنی، واژه‌هایی را به کار ببرید که برای عموم مردم قابل‌فهم باشد. اگر نیاز به بیان مفاهیم تخصصی وجود دارد، حتماً اصطلاحات را به زبان ساده توضیح دهید.
جملات کوتاه و روشن: از جملات طولانی، پیچیده و چندبخشی بپرهیزید. بهتر است هر جمله، یک ایده یا مفهوم مشخص را منتقل کند.
پرهیز از زبان فنی و تخصصی: جز در موارد کاملاً ضروری، از زبان علمی و تخصصی استفاده نکنید. اگر ناچار به ذکر اصطلاح علمی هستید، آن را به‌طور واضح و دقیق توضیح دهید.
تعاریف ساده: مفاهیم را به‌صورت شفاف تعریف کنید. هرجا که ممکن است، با مثال‌های ملموس و آشنا، موضوع را برای خواننده توضیح دهید.
ساختار منطقی: مطالب را به ترتیبی بنویسید که خواننده به‌آسانی مسیر استدلال و نتیجه‌گیری را دنبال کند. استفاده از بندهای منسجم و پاراگراف‌های مرتب به فهم بهتر مطالب کمک می‌کند.
دوری از زبان ادبی یا استعاری: ویکی‌شیعه جای زبان ادبی، کنایه‌آمیز یا شاعرانه نیست. مطالب باید مستقیم و بی‌ابهام بیان شوند.
استفاده از آمار و ارقام: به جای کلی‌گویی، به صورت شفاف، آمارها با استناد به منابع معتبر، بیان شوند.
شفاف‌سازی زمان و مکان: هنگامی که درباره رخدادها یا رویدادهای تاریخی می‌نویسید، باید زمان، مکان و سایر جزئیات به وضوح بیان شوند.
پرهیز از کلی‌گویی: از عباراتی مانند "برخی محققان می‌گویند" یا "عده‌ای بر این باورند" باید حتی الامکان پرهیز شود. در این موارد باید دیدگاه به صاحبشان مستند شوند.

نمونه

یک مثال برای شفاف‌سازی:

نامناسب: "بعضی منابع نشان می‌دهند که این پدیده در دوران گذشته نیز محتمل بوده است."
مناسب: "بر اساس کتاب X، این پدیده در قرن دهم میلادی رخ داده است."

مثال دیگری برای شفاف سازی:

نامناسب: "این نظریه از سوی برخی اندیشمندان مورد حمایت قرار گرفته است."
مناسب: "این نظریه توسط پژوهشگران مانند A و B مطرح شده و در مجله Y منتشر شده است."

چگونه ساده‌نویسی را ارزیابی کنیم؟

برای اطمینان از رعایت اصل ساده‌نویسی در مقالات:

مقاله خود را با صدای بلند بخوانید. اگر جمله‌ای پیچیده یا ناهنجار به نظر رسید، آن را بازنویسی کنید.
از افراد با پیش‌زمینه‌های مختلف درخواست کنید مقاله را بخوانند و درک خود را بیان کنند.

اصطلاحات تخصصی را بررسی کنید و در صورت امکان، توضیح مختصر و ساده‌ای برای آن‌ها اضافه کنید.