ویکی شیعه:ردهبندی
![]() | این صفحه یکی از سیاستها و رهنمودهای ویکیشیعه است. کاربران بر محتوای این صفحه تفاهم دارند و همهٔ کاربران ملزم به پیروی از آن هستند. قبل از انجام هرگونه تغییری در این صفحه باید بر روی آن اجماع شده باشد. |
این نوشتار، سیاستهای مربوط به ردهبندی مقالات و شیوههایی را برای ساختن و سازماندهی ردهها ارایه میکند. برای این که مطالب کاربردیتری در این زمینه پیدا کنید، به راهنما:رده مراجعه کنید.
چرا باید مقالات را ردهبندی کرد؟
ردهبندی مقالات به معنای دستهبندی مقالات از لحاظ موضوعات مشترک است. ردهها به کاربران کمک میکنند که اطلاعات مورد نظرشان را پیدا کنند، حتی اگر ندانند که در آن زمینه اطلاعاتی در دانشنامه وجود دارد یا اینکه تحت چه عنوانی قرارگرفته است. مثال برای رده در مقاله سید علی خامنهای: ردههای رده:رهبران جمهوری اسلامی و رده:مراجع تقلید 15 قمری را میگیرند.
ضوابط ردهبندی صفحهها
- دست کم یک رده: هر صفحهای از ویکیشیعه باید دستکم یک رده داشته باشد.
- صفحههای ردهبندیشده باید در ویژهترین (خاصترین) ردههایی که از نظر منطقی به آن تعلق دارند ردهبندی شوند؛ یعنی اگر صفحهای در یکی از زیرردههای «مجتهدان» قرار دارد، به طور معمول نباید در خود مجتهدان نیز ردهبندی شود. این قاعده استثنائی دارد: در مقالاتی که ردهای با عنوان آنها ساخته شدهاند، قرار گرفتن آن رده در مقاله همنام اشکالی ندارد. مانند قرار گرفتن رده:امام علی در مقاله امام علی.
- مفید بودن رده: ردهها باید از میان موضوعات عمدهای برگزیده شوند که احتمال میرود برای خوانندهٔ مقاله مفید باشند. مثال: نام مقاله: امام علی علیه السلام. ردهٔ مفید: رده:امامان شیعه. ردهٔ غیرمفید: رده:بزرگان شیعه
- ردهبندی مقالهها میباید تأییدپذیر باشد. یعنی با توجه به اطلاعات تأییدپذیری از درون نوشتار مشخص باشد که چرا مقاله در این رده قرار گرفته است.
- ترتیب چینش ردهها در مقالههای ویکی شیعه بر اساس اولویت موضوعی و ارتباط با شیعه است.
- ملاک در ردهبندی صفحات عنوان مداخل است نه محتوای آنها؛ از این رو باید ردهبندی را بر پایهٔ نوع مقاله انجام داد. برای نمونه یک مقالهٔ زندگینامهای را نباید در رده:زندگینامه ردهبندی نمود.
- مقالههایی که دارای موضوع غیرواقعی هستند را نباید به گونهای ردهبندی کرد که با موضوعات واقعی اشتباه شوند. مثلا به مقاله رستم، به عنوان یک شخصیت خیالی، رده:پهلوانان اهل ایران که ناظر به افراد واقعی است داده نمیشود.
- ردهبندیها باید سیاست بیطرفی ویکیشیعه را رعایت کند و کاربران باید مراقب باشند تا در زمان ساخت یا افزودن رده به مقالهها بیطرفی را حفظ کنند.
- رده باید توصیفگر مشخصههای موضوع مقاله باشد. منظور از توصیفگر مشخصهها بودن این است که در منابع معتبر رواج داشته باشد و به طور مداوم برای توصیف موضوع به کار رفته باشد.
- پیش از ساخت ردهٔ جدید باید مطمئن شوید که ردهٔ مشابهی از قبل ساخته نشده باشد، برای این کار ردههای مقالههای دارای موضوع مشابه را بررسی کنید یا اینکه در میان ردههای موجود جستوجو کنید.
- رسم ویکیشیعه این است که ردهها در پایان مقاله قرار میگیرند.
- هیچ مقالهای را نباید با ردههای قرمز رها کرد. یا باید رده ساخته شود، یا رده حذف گردد.
- شیوهٔ نامگذاری ردهها کاملا شبیه شیوهٔ نامگذاری مقالات است. به ویکیشیعه:قواعد نامگذاری نگاه کنید.
- در مقالات ویکیشیعه، پیوند به رده تنها باید در بخش ردهها صورت بگیرد و در متن اصلی مقالات، پیوند به ردهها ممنوع است. این اقدام در ناوبریها تنها برای نشاندادن فهرستی از موضوعات مرتبط بلامانع است.
نکته: برای این که متوجه شوید ردهای مفید است یا نه، این سوالات را بپرسید:
- آیا میشود یکی دو پاراگراف راجع به این رده توضیح داد؟
- اگر شما از رده به مقالهای وارد شدید، آیا متوجه میشوید که چرا این مقاله در این رده قرار گرفته است؟ به عبارت دیگر، آیا در مقاله راجع به ردهٔ مورد نظر بحثی شده است؟
- اگر جواب به یکی از این سوالات (یا به هر دو) منفی است، احتمالاً ردهٔ انتخابی مناسب نیست.
نکته: اگر مطمئن نیستید که چگونه باید یک صفحهٔ نیازمند رده را ردهبندی کنید، به آن {{ردهبندینشده}} را بیفزایید تا کاربران دیگر آن را ردهبندی کنند. همچنین میتوانید فهرستی از صفحات ردهبندی نشده ویکیشیعه را در صفحههای ردهبندینشده ببینید.
توضیح در صفحه ردهها
با وجود اینکه معمولاً از روی نامِ رده مشخص است که چه صفحههایی باید در آن رده جای بگیرند، میتوان متنی در خود رده نیز آورد که توضیح دهد چه صفحههایی در آن رده جای میگیرند البته این کار در ردههایی که ابهام دارند الزامی است؛ برای نمونه درباره رده شهدای کربلا ابهام کوچکی وجود دارد که آیا این رده فقط شامل شهدای روز عاشورای سال ۶۱ق است یا افرادی را که از ابتدای حرکت امام حسین(ع) تا زمان برگشت اسیران به مدینه نیز شهید شدند را دربرمیگیرد؟ از این رو در صفحه رده شهدای کربلا باید توضیح دهیم که کدام یک از دو مبنای فوق مدّ نظر است. یا اینکه در رده شاگردان بر پایه استاد باید در صفحه رده روشن کنیم ملاک در استاد و شاگردی چیست؟ آیا به صرف شرکت فردی در درس استادی، شاگرد او محسوب میشود یا اینکه رابطه استاد و شاگردی فراتر از این است و شاگرد کسی است که سالها در درس استاد شرکت کرده و شخصیت علمی او با مبانی استادش شکل گرفته است هر چند ممکن است در مواردی با استادش اختلافنظرهایی هم داشته باشد.
ردهبندی صفحههای غیر فضای اصلی
صفحات کاربری و تمرین
- صفحههای کاربری مقاله نیستند. بنابراین به ردههای محتوایی همچون رده:افراد زنده تعلق ندارند. با این وجود میتوان آنها را در ردههای کاربری (مانند: رده:کاربران ویکیشیعه یا رده:مدیران ویکیشیعه) ردهبندی نمود.
- همچنین صفحههای تمرین کاربری یا پیشنویسهایی که ممکن است پیشنویس مقالهها در آنها نگهداری شود، نباید ردهٔ محتوایی داشته باشند، اما میتوان آنها را در ردههای غیرمحتوایی یا ردههای پروژه ردهبندی کرد.
- اگر مقالهای دارای رده را از فضای نام اصلی به فضای نام کاربری منتقل میکنید، ردههایش را بزدایید یا پنهان کنید. هرگاه صفحه را به فضای نام اصلی بازگرداندید میتوانید ردههایش را نیز برگردانید.
الگوها
- الگوها، معمولا صفحه محتوایی به شمار نمیآیند از این رو ردهبندی آنها مستقل و ساختار جداگانهای دارد. یعنی الگوها متناسب با نوعشان در رده الگوهای افقی یا رده الگوهای عموی یا الگوهای گاهشماری، الگوهای جعبه اطلاعاتی و... ردهبندی میشوند. البته ردهبندی صفحههای الگو بر اساس محتوای آنها هم انجام میشود مانند رده الگو:امام علی (در این رده همه الگوهای مرتبط با امام علی جمع میشود.) یا رده الگوهای فقهی و... البته در الگوهای گاهشماری، تبارنامه، جعبههای ناوبری و ناوباکسها علاوه بر ردههای الگوها نزدیکترین رده محتوایی به آن رده نیز درج میشود برای نمونه در ناوبری صحابه علاوه بر رده: الگو شخصیتها و... رده صحابه نیز اضافه میشود.
- برای ردهبندی صفحههای الگوها حتما رده باید میان <noinclude> و </noinclude> قرار گیرد. استفاده از رده بدون الگوی فوق در این صفحات باعث میشود ردههای الگو در هر یک از مداخلی که در الگو لینک شده یا هر صفحهای که الگو در آن به کار رفته است تکرار شود. از این رو برای ردهبندی این صفحات نمیتوان از ابزار هاتکت استفاده کرد یا رده را در کادر مخصوص رده که در پایین صفحه است وارد کرد بلکه باید در انتهای صفحه رده را بر اساس دستور فوق درج نمود.
پنهانسازی ردهها
در مواردی که به دلایل فنی ردههای مدیریتی بهطور مستقیم در مقالهها ظاهر میشوند، باید به ردههای پنهان تبدیل شوند تا برای مخاطبانی که تنها برای مطالعهٔ مقاله به صفحه آمدهاند، نمایش داده نشوند. این قاعده به ردههای خرد یا ردههای «صفحههای ردهبندینشده» اعمال نمیشود – این نوع از ردهها، پنهان نیستند.
برای تبدیل کردن یک رده به ردهٔ پنهان، الگوی {{رده ویکیشیعه|hidden=yes}}
یا {{رده پنهان}}
را به صفحهٔ رده بیفزایید (این الگو از واژهٔ جادویی __HIDDENCAT__
استفاده میکند). این عمل صفحه را در رده:ردههای پنهان نیز قرار خواهد داد.
کاربری که به سامانه وارد شده، میتواند با فعالسازی گزینهٔ «ردههای پنهان نمایش داده شود» در زبانهٔ «نمایش صفحه» در ترجیحات، ردههای پنهان را برای خود نمایان سازد. دقت کنید که ردههای والد «پنهان» درواقع هرگز در صفحههای رده پنهان نمیشوند، اگرچه بهطور جداگانه فهرست میشوند.
ردههای پنهان در زمان پیشنمایش، در پایین صفحه فهرست میشوند. کاربران میتوانند با کلیک کردن روی گزینهٔ «اطلاعات صفحه» زیر بخش «ابزارها» در نوار کناری سمت راست صفحه، یا با ویرایش کل صفحه با ویرایشگر متنی، ردههای پنهان آن صفحه را مشاهده کنند.
راهکارها ردهبندی
- کاربرد عمدهٔ ردهها، تسهیل در گشتوگذار کاربران در بین مقالات همموضوع است. بنابراین برای ساختن ردهها و زیرردهها دقت کنید که یافتن این مقالات را آسان کنند.
- معمولا نباید مقالات را بهصورت همزمان هم در خود رده و هم در زیرردهٔ آن طبقهبندی نمود. برای مثال ابن سینا که در رده:فیلسوفان شیعه قرن ۴ (قمری) طبقهبندی شدهاست، نباید همزمان در رده:فیلسوفان شیعه یا رده:فیلسوفان قرن ۴ (قمری) نیز طبقهبندی شود.
- هنگام ردهبندی مقالات ببینید که آیا مقالات همموضوع و همردیف مقالهٔ شما در آن رده وجود دارند یا نه. اگر تعداد آنها خیلی کم باشد، احتمالا مقالهٔ شما باید در یکی از زیرردهها قرار بگیرد.
- ممکن است یک مقاله و یک رده دارای یک نام باشند. اما لزومی ندارد که حتما یکجور ردهبندی شوند.
- هنگامی که میخواهید مقالهای را از یک رده بردارید و آن را در دو یا چند زیررده قرار دهید، اما تمام زیرردههای مورد نظر هنوز ساخته نشدهاند. در این صورت شما میبایست زیرردههای مورد نیاز را ایجاد نمایید. در غیر این صورت بهتر است مقاله را از رده پاک نکنید.
- ردهها پانویس ندارند. بنابراین در قرار دادن مقالات در ردهها باید دقت کرد. مقالات را فقط در صورتی مجازید در یک رده قرار دهید که یا تعلق مقاله به رده مورد نظر بدیهی باشد و یا در مقاله مدرکی در این مورد وجود داشته باشد.
ایجاد، حذف و افزودن رده
چگونه یک مقاله را در یک رده قرار دهیم؟
قرار دادن یک مقاله در یک رده بسیار آسان است؛ مقاله را ویرایش کنید و آن را به رده پیوند دهید (عبارت [[رده:نام رده]] را تایپ کنید). پیوند مربوط به رده را در پایین صفحه و پس از الگوهای ناوبری قرار دهید. با این کار، در صفحهٔ مربوط به رده نیز نام مقاله ظاهر میشود و لازم نیست که شما رده را ویرایش کنید. در صورتی که با نحوهٔ ویرایش یا ایجاد پیوند در ویکیشیعه آشنا نیستید، به راهنما:خودآموز ردهبندی مراجعه نمایید.
چگونه یک ردهٔ جدید ایجاد کنیم؟
ایجاد یک ردهٔ جدید مشابه قراردادن یک مقاله در ردهای است که وجود دارد؛ کافی است مقالهای را ویرایش کنید و در آن به ردهای که هنوز وجود ندارد پیوند ایجاد کنید (عبارت [[رده:نام رده جدید]] تایپ کنید). زمانی که تغییرات را ذخیره کردید، ردهٔ جدید آمادهٔ ایجاد میشود. سپس با کلیک بر روی رده قرمز، میتوان صفحه رده را با اضافه کردن ردههای دیگر، ایجاد کرد.
حذف و تغییرنام ردهها
برای حذف ردهها نیاز به دسترسی مدیریت است از این رو در صورتی که در نامگذاری رده اشتباهی رخ داده یا به هر دلیلی ردهای باید حذف شود. برای درخواست حذف یک صفحه، با یکی از مدیران ارتباط بگیرید یا در صفحه تابلوی اعلانات مدیران، درخواست حذف بدهید.
نکته: پیشنهاد میشود که حذف و تغییر گروهی یا انبوه ردهها با استفاده از ابزار کت و لات انجام شود.
ساماندهی ردهها
اگر بیشتر از ۲۰۰ مدخل در یک رده وجود داشته باشد، کاربر فقط ۲۰۰ تای آنها را در صفحهٔ مانیتور خود میبیند و برای دیدن سایر مداخل ناچار است از گزینهٔ «۲۰۰تای بعدی» استفاده کند. برای راهبری سادهتر، یک جدول محتویات (TOC) اضافه کنید. این جدولها با تایپ اضافه میشوند:
- {{فهرست رده}} : که یک جدول محتویات کامل اضافه میکند.
- {{CatAZ}} : که یک جدول محتویات بدون اعضا اضافه میکند. این فقط مخصوص ردههایی است که تمام اعضایش با حروف آغاز میشوند.
زمانی که یک رده شلوغ میشود، سعی کنید زیرردههایی درست کنید. شما با این کار مقالات را در ردههایی که معنی و کاربرد دارند، ردهبندی میکنید و جستجوی خوانندگان آینده را تسهیل مینمایید.
سایر مسایل
پیوند به ردهها
برای ایجاد پیوند به یک رده، بدون افزودن صفحه به رده، از نشانهٔ «:» در ابتدای عبارت استفاده میشود. بنابراین عبارت مورد نظر را میبایست به این شکل تایپ نمود:
[[:رده:نام رده]]
تغییرمسیر ردهها
در ویکیشیعه به ردهها تغییرمسیر داده نمیشود و تنها در برخی موارد استثنایی، به تشخیص مدیران، از الگوی {{رده بهتر}} برای تغییرمسیر به ردههای دیگر استفاده خواهد شد.
ترتیب مقالات مربوط به یک رده
مقالاتی که در یک رده قرار میگیرند، طبق حروف الفبا طبقهبندی میشوند. بهطور مثال اگر در ردهٔ رده:فقهای شیعه قرن ۴ (قمری) بخواهید مقالهٔ شیخ مفید را اضافه کنید، در زیر حرف «ش» قرار میگیرد. حال برای اینکه آن را در زیر حرف «م» قرار دهید، میتوانید از علامت «|» استفاده نمایید. اگر در مقالهٔ شیخ مفید به جای عبارت [[:رده:فقهای شیعه قرن۴ (قمری)]]، عبارت [[:رده:فقهای شیعه قرن ۴ (قمری)|مفید، شیخ]] را تایپ کنید، این مقاله در ردهٔ رده:فقهای شیعه قرن ۴ (قمری) در زیر حرف «م» قرار میگیرد. این روش علاوه بر ردهبندی اشخاص، در ردهبندی مناطق و ردهبندی فهرستها نیز کاربرد دارد.
نکته: همچنین میتوانید از الگوی {{DEFAULTSORT}} استفاده کنید.
واژههای خاصی که در ردهبندی ویکیشیعه فارسی به کار میروند
واژهها و عبارتهای زیر در ویکیشیعه باید بر اساس شیوهنامه ویکیشیعه در زمینه ردهها ساخته شوند:
- معمولا نام ردهها به صورت جمع به کار میرود. تا جایی که میشود از «جمع مکسر» و واژههای غیرفارسی استفاده نمیشود.
- برای انتساب افراد به یک مکان از «اهالی فلانجا» استفاده میشود. مانند رده:اهالی ژاپن و رده:اهالی اسپانیاییتبار آمریکا یا رده:اهالی یهودیتبار آمریکا.
- حرفهها معمولا به شکل رده:فقیهان، رده:نویسندگان و رده:تاریخنگاران نوشته میشود.
- ردهبندی تخصصی افراد به شکل رده:نویسندگان اهل اسپانیا نوشته میشود.
- برای مکانها و اماکن دیدنی از عبارت «مکانها» یا «بناها» استفاده میشود.
- فیلمها، کتابها، و غیره بر اساس قرن انتشار و تاسیس و … به شکل رده:کتابهای قرن ۶ (قمری)