رئیسعلی دلواری: تفاوت میان نسخه‌ها

رئیس‌علی دلواری در سال ۱۲۶۰ش <ref name=":0">[https://www.ir-psri.com/Show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=86 «قیام رئیسعلی دلواری علیه انگلیس»]</ref> یا ۱۲۶۱ش<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/news/80123/«رئیسعلی دلواری»]</ref> یا ۱۲۶۳ش<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/989813/ «علما یا آلمانی‌ها؛ کدامیک حامی «رئیسعلی دلواری» علیه انگلیس بودند؟»]</ref> در روستای «دلوار» متولد شد.<ref name=":0" />‌ پدر او زائرمحمد کدخدای دلوار بود.<ref>هژیریان، «دلواری»، ج۱۸، ص۵۹.</ref> دلوار جزئی از بخش تنگستان بوده است.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/calendar/282/4-- «۱۲ شهریور ۱۲۹۴، رئیسعلی دلواری کشته شد»]</ref> خانواده رئیس‌علی در اصل از شهر نورآباد ممسنی و از [[طایفه لر]] بوده‌اند.<ref>نوذری، تاریخ جنبش‌ها و شورش‌های معاصر ایران، ۱۳۸۵ش، ص۱۶۵.</ref>

رئیس‌علی چهار بار [[ازدواج]] کرد و از ازدواج سوم خود یک فرزند پسر به نام عبدالحسین معروف به بهادر داشت.<ref>هژیریان، «دلواری»، ج۱۸، ص۶۱.</ref> امروزه خانه شهید رئیسعلی دلواری در دلوار تنگستان به موزه مبارزه با استعمار تبدیل شده است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/06/12/2089217/ «رئیسعلی دلواری؛ بزرگمردی که انگلیس را به زانو درآورد».]</ref>

[[۱۲ شهریور]] سالروز شهادت رئیس علی دلواری،‌ به عنوان روز ملی مبارزه با استعمار انگلیس نامگذاری شده است.<ref>[http://www.qudsonline.ir/news/618385/ «بزرگداشت شهید رئیسعلی دلواری در حرم رضوی»]</ref>  

یادبودهایی نیز برای بزرگداشت شهید رئیس‌علی دلواری در ایران برگزار شده است.<ref>«[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/05/15/2069843/ یادواره شهید رئیسعلی دلواری سردار ۱۲ شهریور برگزار می‌شود].»</ref>

رئیس‌علی با شروع [[نهضت مشروطه|نهضت مشروطه‌خواهی]] به مشروطه‌خواهان بوشهری پیوست و ارتباط نزدیکی با [[سید مرتضی مجتهد اهرمی|سیدمرتضی مجتهد اَهرَمی]] رهبر روحانی این نهضت در بوشهر برقرار کرد.<ref>هژیریان، «دلواری»، ج۱۸، ص۵۹.</ref> او پس از به توپ بستن مجلس توسط محمد علی شاه، به دستور سید مرتضی مجتهد شهر بوشهر را تصرف کرد. حاکم بوشهر بازداشت شد و اداره شهر و گمرک آن به دست رئیس‌علی افتاد.<ref>هژیریان، «دلواری»، ج۱۸، ص۵۹.</ref> رئیس‌علی حدود ۹ ماه کنترل شهر بوشهر را در اختیار داشت.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/calendar/282/4-- «۱۲ شهریور ۱۲۹۴، رئیسعلی دلواری کشته شد»]</ref>

نخستین درگیری‌ها بین رئیس‌علی و انگلیسی‌ها در همین زمان بود و تصرف بوشهر و گمرک آن موجب درگیری بین رئیس‌علی دلواری و انگلیسی‌ها شد.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/989813/ «علما یا آلمانی‌ها؛ کدامیک حامی «رئیسعلی دلواری» علیه انگلیس بودند؟»]</ref>

شهر بوشهر چند بار توسط انگلیسی‌ها اشغال شده بود.<ref>نوذری، تاریخ جنبش‌ها و شورش‌های معاصر ایران، ۱۳۸۵ش، ص۱۶۰.</ref> در کشاکش [[جنگ جهانی اول]]، در سال ۱۹۱۵م برابر با ۱۲۹۴ش<ref>[https://www.ir-psri.com/Show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=86 «قیام رئیسعلی دلواری علیه انگلیس»]</ref> دولت انگلستان دوباره بوشهر را اشغال کرد.<ref>نوذری، تاریخ جنبش‌ها و شورش‌های معاصر ایران، ۱۳۸۵ش، ص۱۸۱.</ref> مردم شهرهای مختلف دست به اعتراض زدند و در برخی شهرها مشغول به جمع‌آوری کمک برای مردم بوشهر شدند.<ref name=":2" /> علمای بوشهر [[جهاد|فتوای جهاد]] علیه نیروهای انگلیسی دادند. [[سید عبدالحسین لاری]] پس از اعلام جهاد طی نامه‌ای به رئیس‌علی و دیگر سران مجاهدان آن‌ها را به نبرد با اشغالگران تشویق کرد.<ref name=":2">نوذری، تاریخ جنبش‌ها و شورش‌های معاصر ایران، ۱۳۸۵ش، ص۱۸۲- ۱۸۳.</ref>

{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = [[آیت الله خامنه‌ای]]:{{-}}'''«نام سردار مؤمن و شجاعی مثل شهید «رئیسعلی دلواری» از نام‌هایی است که همیشه دل‌های مؤمن را که آشنایی به وضع او و مبارزات او داشته‌اند، در سراسر این کشور به خود جذب می‌کرده است.»'''<ref>[http://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=1559 «شهید رئیسعلی دلواری / تنگستان/بوشهر»]

انگلیسی‌ها پس از اشغال بوشهر در ۱۲۹۴ش،‌ به روستای «دلوار» نیز حمله کردند. اما پیش از حمله آنان، مردم، روستا را خالی کرده و به کوه‌ها پناه بردند. انگلیسی‌ها نیز به ویران ساختن خانه‌ها و قطع نخل‌ها پرداختند.<ref name=":1">[https://www.ir-psri.com/Show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=86 «قیام رئیسعلی دلواری علیه انگلیس»]</ref>

رییس‌علی به همراه دیگر تنگستانی‌ها، شب‌ها به نیروهای انگلیسی شبیخون می‌زدند و با هر شبیخون تلفات بسیاری به آنان وارد می‌کردند.<ref>[https://www.ir-psri.com/Show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=86 «قیام رئیسعلی دلواری علیه انگلیس»]</ref> «شیخ حسین خان چاه کوتاهی» معروف به «سالار اسلام»<ref>مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۱۳۹۱ش، ص۱۶۷.</ref> و «زائر خضرخان اَهرَمی» از جمله خان‌هایی بودند که علیه انگلیسی‌ها قیام کردند.<ref>مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۱۳۹۱ش، ص۱۶۴.</ref>

دلواری با [[آلمان|آلمانی‌ها]] ارتباطات و نامه‌نگاری‌هایی داشت، محققان معتقدند این ارتباط به معنای اینکه از آن‌ها فرمان بگیرد نبوده بلکه به جهت وجود دشمن واحد بوده است.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/989813/ «علما یا آلمانی‌ها؛ کدامیک حامی «رئیسعلی دلواری» علیه انگلیس بودند؟»]</ref>

نبرد با انگلیسی‌ها پس از شهادت رئیس‌علی و تا پایان جنگ جهانی اول ادامه داشت و تلفات و مشکلات بسیاری برای آنان بوجود آورد.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/989813/ «علما یا آلمانی‌ها؛ کدامیک حامی «رئیسعلی دلواری» علیه انگلیس بودند؟»]</ref>

رئیس‌علی دلواری در در [[۱۲ شهریور]] ۱۲۹۴ش (و به قولی ۱۲۹۷ش<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/989813/7-7- «علما یا آلمانی‌ها؛ کدامیک حامی «رئیسعلی دلواری» علیه انگلیس بودند؟»]</ref>) هنگام حمله به نیروهای انگلیسی، از پشت سر هدف گلوله یکی از همراهانش گرفت و به شهادت رسید.<ref name=":1" />

درباره اینکه قاتل رئیس‌علی اجیرشده نیروهای انگلیسی بوده و یا به جهت اختلافات داخلی به این ترور دست زده، شک و تردید شده است.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/989813/7-7- «علما یا آلمانی‌ها؛ کدامیک حامی «رئیسعلی دلواری» علیه انگلیس بودند؟»]</ref> مادر رئیس‌علی پس از مدتی جسدش را به [[نجف]] برد و در [[وادی السلام|قبرستان وادی السلام]] [[دفن]] کرد.<ref>هژیریان، «دلواری»، ج۱۸، ص۶۱.</ref> خبر شهادت رئیس‌علی انعکاس وسیعی در شهرهای جنوبی کشور داشت و مجالس مختلف ترحیم برای او برگزار شد.<ref>هژیریان، «دلواری»، ج۱۸، ص۶۱.</ref>

سریال تلویزیونی دلیران تنگستان که به مبارزات رئیس علی دلواری و نیروهایش پرداخته، به‌کارگردانی همایون شهنواز در سال ۱۳۵۳ش در [[ایران]] تولید شد.<ref>[https://www.manzoom.ir/title/tt4310826 «دلیران تنگستان»]</ref> این سریال در ۱۴ قسمت در طول دو سال ساخته شد. اولین پخش سریال دلیران تنگستان به اسفند سال ۱۳۵۳ش برمی‌گردد که تا بهار سال بعدش ادامه داشت.<ref>[https://www.farsnews.com/news/13980430000349/1-%87-«روایت ماندگار دلیران؛ از تنگه تا تنگستان»]</ref>