نهضت جعفری پاکستان
| شیعه علما کونسل | |
 | |
| نام بومی | تحریک جعفریه پاکستان، تحریک اسلامی، شیعه علما کونسل |
|---|---|
| رئیس | سید ساجد علی نقوی |
| تأسیس | ۲۳ فروردین ۱۳۵۸ش (۱۲ آوریل ۱۹۷۹م) |
| سابق | تحریک نفاذ فقه جعفریه پاکستان |
| شاخه دانشجویی | انجمن دانشجویان جعفری |
| مذهب | شیعه اثناعشریه |
| وب‌گاه | https://www.jafariapress.com/ |
| کشور | پاکستان |
نهضت جعفری پاکستان از احزاب سیاسی شیعی که در سال ۱۹۷۹م در پاکستان، تأسیس شد.
تأسیس حزب نهضت جعفری به دلیل اعتراض به نادیده گرفته شدن قوانین شیعیان پس از تصویب قانون مطابقت اجرای قوانین با فقه حنفی در سال ۱۹۷۸م بود. در پی تصویب این قانون، شیعیان خواستار اجرای قوانین مطابق با فقه جعفری برای خود شدند. این تلاش در نهایت به تشکیل حزب نهضت جعفری پاکستان (که در ابتدا «نهضت نفاذ فقه جعفری» خوانده می‌شد) منجر شد.
مفتی جعفر حسین، رهبر شیعیان پاکستان به‌عنوان اولین رئیس این حزب انتخاب شد. بعد از وفات مفتی جعفر، سید عارف حسین حسینی جانشین او و رئیس حزب شد. در زمان سید عارف حسینی فعالیت‌های سیاسی حزب، گسترش بیشتری پیدا کرد؛ ولی برخی مخالفان عارف حسینی، از حزب جدا شده و گروهی جدید تشکیل دادند که رهبری آن با سیدحامد علیشاه موسوی بود.
نهضت جعفری در راستای وحدت اسلامی در پاکستان همراه با علما و احزاب اهل‌سنت تلاش زیادی کرد. این حزب مرکز مطالعات اسلامی، مدارس غیر انتفاعی المصطفی و برخی موسسات دیگر را تأسیس کرد.
اهمیت و جایگاه
نهضت جعفری به‌عنوان یک حزب مطرح در پاکستان به فعالیت سیاسی و مذهبی می‌پردازد. این حزب در کنار احزاب مذهبی اهل‌سنت، در تشکیل ائتلاف احزاب مذهبی به‌نام «کمیته همبستگی ملی» و «متحده مجلس عمل» نقش داشت.[۱]
تأسیس این حزب را به دلیل پیگیری امور سیاسی شیعیان پس از استقلال پاکستان دانسته‌اند. در سال ۱۹۷۹م و در زمان ریاست جمهوری ضیاءالحق، قانونی تصویب شد که اجرای قوانین را مطابق با فقه اسلامی اعلام کرد و فقه حنفی در این کشور رائج شد. به تبع تصویب این قانون، قوانین احوال شخصیه شیعیان نادیده گرفته شد و احتمال تحمیل فقه حنفی بر شیعیان می‌رفت؛ به همین دلیل علمای شیعه پاکستان خواستار اجرای قوانین مطابق با فقه جعفری برای شیعیان شدند که این تلاش منجر به تشکیل حزب نهضت جعفری شد.[۲]
تأسیس و تاریخچه
«اداره تحفظ حقوق شیعه پاکستان» برای منظم نمودن امور شیعیان پاکستان در سال ۱۹۴۸م تأسیس شد و مسئولیت آن بر عهده مفتی جعفرحسین بود.[۳] در سال ۱۹۶۵م هم تشکل دیگری در کراچی با نام کمیته مطالبات شیعه شکل گرفت[۴] که مسئولیت آن برعهده سید محمد دهلوی بود.[۵] این دو تشکل شیعی به‌بصورت یک حزب در ۱۳ آوریل ۱۹۷۹م[۶] با نام «نهضت نفاذ فقه جعفری پاکستان» ایجاد شد[۷] و در همان روز مفتی جعفر حسین به‌عنوان رهبر شیعیان پاکستان انتخاب شد.[۸]
ساختار
در ساختار نهضت جعفری، شورای عالی، شورای مرکزی، هیئت رئیسه مرکزی، ایالتی و شهرستان در نظر گرفته شده است که شورای عالی مسئولیت نظارت، و شورای مرکزی توثیق و تائید مصوبات، و هیئت رئیسه نیز کارهای سیاسی و اجرائی را برعهده دارد.[۹] دفتر مرکزی این حزب در شهر راولپندی قرار دارد.[۱۰]
ریاست
مفتی جعفر حسین اولین رئیس این حذب در تاریخ ۱۳ آوریل ۱۹۷۹م در شهر بکّر پاکستان منتخب شد.[۱۱] در تاریخ ۲۹ آگوست ۱۹۸۳م مفتی جعفر حسین فوت می‌کنند و ۶ ماه حزب بدون ریاست می‌ماند.[۱۲]
در تاریخ ۱۰ فوریه ۱۹۸۴م سید عارف‌حسین حسینی بعنوان دومین رئيس حزب و رهبر شیعیان پاکستان منتخب می‌شود.[۱۳] در دوران وی کارهای سیاسی حزب بیشتر رونق گرفت.[۱۴] سید عارف حسینی در ۱۴ مرداد ۱۳۶۷ش برابر با ۲۱ ذی‌الحجه ۱۴۰۸ق در مدرسه دارالمعارف الاسلامیه پیشاور، از سوی افراد ناشناس، هدف گلوله قرار گرفت و به شهادت رسید[۱۵] و یکماه بعد از شهادت وی در چهار سبتامبر ۱۹۸۸م سید ساجد علی نقوی رئیس حزب منتخب شد.[۱۶]
اهداف
| رهبران شیعیان پاکستان | ||||
|
|
|
|
||
زیر سرپرستی یک عالم دین ترویج اسلام و تحفظ ارزشهای اسلامی و سبک زندگی مطابق با معارف اسلامی از آرمانهای این حزب است.[۱۷] در ذیل این آرمان، قیام عدل در کشور، نفاذ فقه جعفری برای شیعیان، تحفظ حقوق قانونی و انسانی شیعیان پاکستان، تحفظ عزاداری و ترویج آن، احداث مراکز علمی، تلاش علیه قدرت‌های استعماری، اتحاد بین المسلمین، تربیت فکری ملت، رفع تبعیض و تحفظ حقوق اقلیت‌ها از اهم اهداف این حزب شمرده شده است.[۱۸]
تغییر نام
نهضت جعفری چند بار تغییر نام داد تا فعالیت‌های خود ادامه پیدا کند. در سال ۱۹۹۲م نهضت نفاذ فقه جعفری نام خود را به نهضت جعفری تغییر داد.[۱۹] در سال ۲۰۰۲م از طرف دولت پاکستان حزب نهضت جعفری ممنوع الفعالیت شد و بهمین خاطر نام خود را به نهضت اسلامی پاکستان تغییر داد.[۲۰] در سال ۲۰۰۳ این نام را به شیعه علما کونسل تغییر داد.[۲۱] نهضت جعفری و نهضت اسلامی هر دو از طرف دولت پاکستان در لیست فهرست سازمان‌های ممنوعه قرار دارد.[۲۲]
دوره‌های تاریخی
نهضت جعفری پاکستان را با در نظر داشتن رهبران آن به دوره‌های مختلف می‌توان تقسیم کرد:
از سال ۱۹۷۹ الی ۱۹۸۳م
رهبری این دوره را مفتی جعفرحسین برعهده داشته است که اولین رئیس نهضت جعفری است در این دوره عمده ترین کاری که انجام شد معاده اسلام آباد است که در طی یک قراردادی با دولت وقت احوال شخصیه شیعیان پاکستان بویژه مطالبه اصلاح قانون زکات مورد قبول دولت قرار گرفت.[۲۳]
از سال ۱۹۸۴ الی ۱۹۸۸م
.jpg)
در این دوره بر وحدت اسلامی کارهایی انجام شد.[۲۴] همچنین گردهمائی بزرگ شیعیان پاکستان تحت عنوان «کنفرانس قرآن و سنت» در لاهور[۲۵]، حمایت از جهاد افغانستان[۲۶] و انقلاب اسلامی ایران،[۲۷] تلاش برای حمایت از مسلمانان لبنان فلسطین و آزادی بیت المقدس از عمده کارهای این دوره محسوب می‌شوند.[۲۸] بعد از فوت مفتی جعفر حسین، نهضت نفاذ فقه جعفری شاخه سید حامدعلی شاه موسوی از این حزب جدا شد.[۲۹]
از سال ۱۹۸۸م به بعد
بعد از شهادت سید عارف‌حسین حسینی، نائب رئیس حزب؛ سید ساجدعلی نقوی جانشین وی شد.[۳۰] در این دوران با اهل‌سنت روابط خاصی برقرار شد.[۳۱] در این دوره حزب دیگری بنام مجلس وحدت مسلمین پاکستان نیز تأسیس شد.[۳۲]
فعالیت‌ها
این حزب برخی کارها را انجام داد که برخی از آن‌ها بشرح ذیل می‌باشند:
سهیم شدن در سیاست کشور
در دوران دیکتاتوری ضیاء الحق نهضت جعفری همراه با نهضت جمهوری خواه بود.[۳۳] در دوران سید عارف حسین حسینی مستقیما در سیاست کشور وارد شد. علیه استکبار جهانی وارد صحنه شد و در سال ۱۹۸۸م در انتخابات کشور بعنوان یک حزب مستقل شرکت کرد.[۳۴] در سال ۱۹۹۴م در ایالت گلگت بلتستان پیروز انتخابات شد و دولت ایالتی تشکیل داد.[۳۵] علاوه بر امور داخلی به مسائل بین المللی نیز توجه داشت که حمایت از جهاد افغانستان،[۳۶] و انقلاب اسلامی ایران،[۳۷] آزادی بیت المقدس و تلاش برای احقاق حقوق مردم لبنان و فلسطین نیز صدا بلند کرد.[۳۸]
معاهده اسلام آباد
در سال ۱۹۸۰م لائحه‌ای در باره زکات برخلاف فقه امامیه تصویب شد علمای شیعه این را رد کردند[۳۹] و در روز چهارم و پنجم ماه ژوئیه جمعیت عظیمی از شیعیان در اسلام آباد گرد هم آمدند و مخالفت خود را نشان دادند[۴۰] در شش ژوئیه یک هیئت به ملاقات رئیس جمهور وقت پاکستان جنرال ضیاء الحق رفتند و مطالبات خود را بیان کردند و رئیس جمهور نیز مطالبات شیعیان را قبول کرد و در همان جلسه امضاء می‌کند که این بعدها میان شیعیان به معاهده اسلام آباد مشهور شد.[۴۱]
.jpg)
اتحاد بین المسلمین
سید عارف‌حسین حسینی بر اتحاد بین المومنین تاکید داشت.[۴۲] ولی در تمامی سخنرانی‌های خود، روی اتحاد بین المسلمین نیز تاکید داشتند.[۴۳] در دوران سید ساجدعلی نقوی نیز بر اتحاد اسلامی تاکید شد و همراه با علمای اهل‌سنت کمیته همبستگی ملی و متحده مجلس عمل تأسیس شد.[۴۴]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ شیعیان و چالش ھای پیش رو وضعیت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شیعیان در پاکستان، گفت گو با علامه سید ساجد علی نقوی، فصل نامه شیعه شناسی، ص۲۲۱.
- ↑ انقلاب اسلامی ما و رسالت جهانی آن / سید حسین انوری.. University of Arizona Libraries. 1991.
- ↑ سید سعید رضوی، خورشید خاور، ص ۱۱۵.
- ↑ سید عارف حسین نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان ص۲۵۵.
- ↑ سید نثار علی ترمذی، هفت روزه رضا کار لاهور، ۲۰ اگست بروز جمعرات.۲۰۲۰.
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیرنور، ص۷۱.
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیرنور، ص۷۲.
- ↑ دانشنامه جهان اسلام ج۱ ص ۴۷۲۳.
- ↑ تحریک جعفریه پاکستان، دستور.
- ↑ سید محمد ثقلین کاظمی، امامیه گاهشمار، ۲۰۰۱،ص ۳۴۱.
- ↑ دانشنامه جهان اسلام ج۱ ص ۴۷۲۳.
- ↑ زندگی نامه علامه شهید عارف حسین الحسینی ص ۵۰ تا ۵۳.
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر نور، ص۹۱.
- ↑ زندگی نامه علامه شهید عارف حسین الحسینی ص ۵۰ تا ۵۳.
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۳۳۱.
- ↑ جعفریه نهضت، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ تحریک جعفریه پاکستان، دستور ،ص1.
- ↑ تحریک جعفریه پاکستان، دستور ،ص۱.
- ↑ جعفریه نهضت، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ جعفریه نهضت، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ از شیعیان پاکستان چه میدانید، خبرگزاری رها نیوز.
- ↑ حکومت نے ۸۵ کالعدم تنظیموں کو عطیات دینے پر پابند عائد کر دی، فهرست جاریروزنامه پاکستان.
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیرنور، ص۸۱.
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر نور، ص۱۷۱
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر نور، ص۲۷۱.
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر نور، ص۱۹۶.
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر نور، ص۲۰۶.
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر نور، ص۲۱۷.
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر نور، ص۹۶.
- ↑ تحریک جعفریه پاکستان ،تحریک کا سیاسی سفر،ص۴۱،۱۴
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب، ص۱۵۹.
- ↑ «ساختار حزب»، سایت رسمی مجلس وحدت مسلمین.
- ↑ روزنامه جنگ لاهور ۱۰ جولائی ۱۹۸۳ ؛ تحریک جعفریه پاکستان، تحریک کا سیاسی سفر، ص۱۰،۱۱
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب ص ۱۴۴
- ↑ حسین آبادی، محمد یوسف، تاریخ بلتستان، ص۳۱۲.
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر نور، ص۱۹۶.
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر نور، ص۲۰۶.
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر نور، ص۲۱۷.
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیرنور، ص۷۹.
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیرنور، ص۸۰.
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیرنور، ص۸۱.
- ↑ تسلیم رضا خان، سفیر نور، ص۱۷۰
- ↑ ر.ک: تسلیم رضا خان، سفیر نور، ص۱۷۰ تا ص۱۹۰.
- ↑ شیعیان و چالش ھای پیش رو وضعیت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شیعیان در پاکستان، گفت گو با علامه سید ساجد علی نقوی، فصل نامه شیعه شناسی، ص۲۲۱.
منابع
- از شیعیان پاکستان چه میدانید، رها نیوز ایجنسی.
- اسلامی تحریک پاکستان، دستور اسلامی تحریک پاکستان، راولپنڈی
- تحریک جعفریه پاکستان، گزارش عملکرد، ۱۹۹۲م تا ۱۹۹۴م
- تسلیم رضا خان، سفیر انقلاب.
- تسلیم رضا خان، سفیرنور
- حسین عارف نقوی، تذکره علمائے امامیه پاکستان، اسلام آباد ۱۳۶۲ش.
- حکومت نے ۸۵ کالعدم تنظیموں کو عطیات دینے پر پابند عائد کر دی، فهرست جاری روزنامه پاکستان.
- دانشنامه جهان اسلام
- روزنامه جنگ لاهور ؛ تحریک جعفریه پاکستان، تحریک کا سیاسی سفر، درج مطلب: ۱۰ جولائی ۱۹۸۳ اخذ: ۱ ژون ۲۰۲۱ء.
- زندگی نامه علامه شهید عارف حسین الحسینی از ولادت تا شهادت، تهیه کننده: موسسه شهید الحسینی قم، نشر شاهد، ۱۳۶۹ش.
- سید محمد ثقلین کاظمی، امامیه ڈائریکٹری ۲۰۰۱، ،ناشر منهاج الصالحین، توکر نیاز بیگ، لاهور.
- سید نثار علی ترمذی، هفت روزه رضا کار لاهور، ۲۰ اگست بروز جمعرات.۲۰۲۰.
- شیعیان و چالش ھای پیش رو وضعیت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شیعیان در پاکستان، گفت گو با علامه سید ساجد علی نقوی، فصل نامه شیعه شناسی، سال سوم ،شماره ۱۰، تابستان۱۳۸۴.
- علامه مفتی جعفر حسین مرحوم مرکز افکار اسلامی.
- محمد یوسف حسین آبادی، تاریخ بلتستان، سکردو ۲۰۰۳.
- رضوی، سید سعید اختر رضوی، خورشید خاور، تذکره علمای هند و پاک، معارف پبلیکیشنز گوپال پور، باقر گنج هندوستان، 1422ق 2002م