الفوائد الطوسیة (کتاب)
اطلاعات کتاب | |
---|---|
نویسنده | شیخ حر عاملی |
موضوع | موضوعات مختلف |
سبک | روایی |
زبان | عربی |
مجموعه | یک جلد |
اطلاعات نشر | |
ناشر | چاپخانه علمیه |
تاریخ نشر | ۱۴۰۳ق |
اَلْفَوائدُ الطّوسیّة کتابی به زبان عربی در موضوعات مختلف، تألیف شیخ حر عاملی (متوفای ۱۱۰۴ق) است. نویسنده در ۱۰۲ فائده، به تبیین و توضیح روایات مشکل پرداخته و به سؤالاتِ علوم گوناگون در فقه، اصول، عقائد، تفسیر، رجال و... پاسخ گفته است.
جایگاه
کتاب «الفوائد الطوسیة» با عنایت به شخصیت علمی مؤلّف و تبیین و توضیح روایات مشکل، اهمیت ویژهای دارد و در آن، نکات و تحقیقات و دقّتها و نیز جواب شبهات و مغالطاتی وجود دارد که در کتب دیگر کمتر یافت میشود.[۱]
مرعشی نجفی این اثر را کتاب خوبی توصیف میکند که دارای فوائد بسیار و مطالب متنوعی در علوم مختلف است.[۲]
درباره مؤلف
محمد بن حسن بن علی بن محمد بن حسین معروف به شیخ حُرّ عاملی، از دانشمندان، محدثان و فقهای امامیه در قرن یازدهم هجری و صاحب تألیفات گرانقدر و صاحب اثر گرانبهای «وسائل الشیعه» است. شیخ حر به «صاحب وسائل» نیز شهرت دارد. وی در شهر مشهد درگذشت و آرامگاهش در حرم رضوی است.
انگیزه نگارش
شیخ حر عاملی، زمانی که در طوس اقامت داشته، اهل علم از او سؤالاتی کردهاند و او به این پرسشها در قالب ذکر فوائد، پاسخ گفته است.[۳]
روش مؤلف و فوائد ۱۰۲گانه
اثبات متن روایت، اطمینان از صحّت روایت، تثبیت متن روایت، تشکیل خانواده حدیث، شناخت مفهوم واژههای موجود در روایت، شناخت سبب و شرایط و مورد صدور حدیث، توجّه به سیاق روایت، شناخت پیام ضرب المثلهای موجود در متن، حل تعارض بین روایات متعارض، توجه به قرآن و روایات دیگر از روشهای بکار رفته در توضیح و تبیین روایات است.[۴] او در ۱۰۲ فائده به اینها پاسخ گفته است:
فوائد کتاب به تفکیک موضوعات
- رجال: فائدههای ۱، ۴۲، ۵۲، ۷۲، ۷۳.
- اصول فقه: فائدههای ۳، ۶، ۴۹، ۵۴، ۶۳، ۷۴، ۷۵، ۷۹، ۸۳، ۹۱، ۹۲، ۹۶.
- فقه: فائدههای ۵، ۱۱، ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۲۷، ۲۸، ۴۱، ۵۱، ۵۸، ۶۰، ۶۵، ۷۰، ۷۶، ۷۷، ۸۹.
- احادیث و روایات: فائدههای ۸، ۱۹، ۲۱، ۲۲، ۲۵، ۲۶، ۲۹، ۳۰، ۳۱، ۳۳، ۴۳، ۴۶، ۵۰، ۵۷، ۵۹، ۶۱، ۶۴، ۶۷.
- عقاید: فایدههای ۲، ۴، ۱۲، ۱۳، ۲۰، ۳۲، ۳۴، ۳۶، ۳۷، ۳۸، ۴۴، ۴۵، ۴۷، ۵۴، ۵۶، ۶۲، ۷۱.
- تفسیر: فایدههای ۱۴، ۲۳، ۲۴، ۳۵، ۴۸، ۶۶، ۶۸، ۶۹، ۱۰۲.
- منطق: فایدههای ۳۹، ۴۰.
- ادبیات عربی: فایدههای ۷، ۹، ۱۰، ۵۳.[۵]
نسخهها
آقا بزرگ تهرانی در الذریعه به سه نسخه اشاره میکند:
- نسخه کتابخانه شیخ علی بن محمد رضا آل کاشف الغطاء در نجف
- نسخه سید محمد رضا تبریزی مربوط به سال ۱۱۲۱ق
- نسخه محمد علی اردوبادی مربوط به سال ۱۰۹۰ق به خط محمد باقر بن محمد مهدی مشهدی[۶]
محقق کتاب هم به دو نسخه قابل اعتماد اشاره کرده است:
- نسخه اول: کتابخانه آیت الله مرعشی، مربوط به سال ۱۱۲۸ق
- نسخه دوم: کتابخانه سید مهدی لاجوردی حسینی مربوط به سال ۱۱۱۰ق[۷]
چاپ
الفوائد الطوسیه در سال ۱۴۰۳ق با تحقیق و تصحیح محمد درودی و مهدی لاجوردی در چاپخانه علمیه قم به چاپ رسید.[۸]
پانویس
- ↑ میرجلیلی، مبانی فهم حدیث از دیدگاه شیخ حر عاملی با تأکید بر کتاب «الفوائد الطوسیه»، ۱۳۹۲ش.
- ↑ عاملی، الفوائد الطوسیة، ۱۴۰۳ق، ص۴.
- ↑ عاملی، الفوائد الطوسیة، ۱۴۰۳ق، ص۶.
- ↑ میرجلیلی، مبانی فهم حدیث از دیدگاه شیخ حر عاملی با تأکید بر کتاب «الفوائد الطوسیه»، ۱۳۹۲ش.
- ↑ عاملی، الفوائد الطوسیة، ۱۴۰۳ق، فهرست کتاب.
- ↑ تهرانی، الذریعه، ج۱۶، ص۳۴۷.
- ↑ عاملی، الفوائد الطوسیة، ۱۴۰۳ق، ص۵.
- ↑ الفوائد الطوسیة، کتابخانه محقق طباطبایی.
منابع
- حر عاملی، محمد بن حسن، الفوائد الطوسیة، قم، چاپخانه علمیه، ۱۴۰۳ق.
- تهرانی، آقابزرگ، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، بیروت، دار الاضواء، بیتا.
- میرجلیلی، علی محمد، مبانی فهم حدیث از دیدگاه شیخ حر عاملی با تأکید بر کتاب «الفوائد الطوسیه»، بهار و تابستان ۱۳۹۲، شماره۱۲.
- الفوائد الطوسیة، کتابخانه محقق طباطبایی، تاریخ بازدید: ۲۷ آبان ۱۳۹۹ش.
پیوند به بیرون
- لزوم توجه به اثبات متن حدیث قبل از ورود به فقه الحدیث از دیدگاه شیخ حر عاملی در الفوائد الطوسیه
- مبانی فهم حدیث از دیدگاه شیخ حر عاملی با تأکید بر کتاب «الفوائد الطوسیه»