احمد بن حسین غضائری
| محدث و رجالی شیعه | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | احمد بن حسين غضائری واسطی بغدادی |
| لقب | ابن‌غضائری |
| تاریخ وفات | قبل از سال ۴۵۰ هجری |
| خویشاوندان سرشناس | حسین بن عبیدالله غضائری |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | طلحة بن علی بن عبدالله بن علالة • ابوالحسین النصیبی • حسن بن محمد بن بندار قمی و ... |
| شاگردان | احمد بن علی نجاشی و ... |
| تألیفات | رجال ابن غضائری • فی‌الجرح • فی‌الموثقین • فی ذکر‌المصنفات • فی ذکرالاصول • کتاب التاریخ |
احمد بن حسين غَضائری واسطی بغدادی (درگذشت قبل ۴۵۰ق) معروف به ابن غَضائری محدث امامی و از دانشمندان رجالی شیعه در قرن چهارم و پنجم هجری قمری و معاصر نجاشی و شیخ طوسی است. وی صاحب کتاب رجالی «الضعفاء» است که به رجال ابن غضائری شهرت دارد.
زندگی‌نامه
از تاریخ ولادت غضائری خبری در دست نیست. درباره غضائری گفته‌اند این کلمه منسوب به غضائر است (برخی آن را جمع «غضیره» دانسته‌اند) که غضائریان به آن منسوب گشته‌اند.[۱] پدرش حسین بن عبیدالله غضائری از فقها و عالمان رجالی عصر خویش بود و دارای تألیفات بسیاری است. بنا بر نقل کتب تراجم و رجال، احمد (ابن غضائری) استاد نجاشی بوده است.[۲] کنیه او به دو صورت ابوالحسن و ابوالحسین ذکر شده است.
وفات
چنان که از سخنان نجاشی استفاده می‌شود احمد بن حسین قبل از نجاشی از دنیا رفته است. وفات نجاشی در سال ۴۵۰ هجری است. شیخ طوسی در الفهرست گفته وفات او قبل از ۴۰ سالگی و در سنین جوانی بوده است.
سخنان بزرگان
عالمان شیعه و سنی ابن‌غضائری را ستوده‌اند:
- یاقوت حموی از بزرگان اهل سنت او را از ادبا و فضلا می‌شمارد که بسیار زیبا خط می‌نوشت؛ به گونه‌ای که خط وی با ابن مقله رقابت می‌کرد.[۳]
- شیخ حر عاملی، ابن غضائری را از معاصران شیخ طوسی ذکر می‌کند و وی را مورد وثوق علامه حلی دانسته است.[۴]
- سید محمد باقر خوانساری با عبارات زایدالوصفی وی را می‌ستاید.[۵]
- مدرس تبریزی ابن غضائری را از بزرگان و ثقات مشایخ امامیه معرفی می‌کند که محتاج به توثیق و تعدیل نیست.[۶]
- محمدتقی شوشتری ابن غضائری را از ناقدان رجال و پژوهندگان اخبار دانسته که اطلاعات گسترده‌ای در علم رجال داشته است.[۷]
اساتید و شاگردان
اساتید غضائری عبارتند از:
- ابو محمد طلحة بن علی بن عبدالله بن علالة
- ابوالحسین النصیبی
- حسین بن عبیدالله بن غضائری پدر وی
- حسن بن محمد بن بندار قمی
- احمد بن عبدالواحد.[۸]
نجاشی از شاگردان ابن غضائری بوده است.[۹]
آثار و تألیفات
معروف‌ترین کتاب ابن غضائری کتاب الرجال است که به نام‌های «الضعفاء»، «کتاب فی الجرح» و «رجال ابن غضائری» شهرت دارد. هر چند علمای شیعه در انتساب این کتاب به ابن غضائری یا پدر وی اختلاف دارند.
شیخ طوسی دو کتاب را به وی نسبت می‌دهد.[۱۰] سید محسن امین کتابهای «فی الجرح»، «فی المؤثقین»، «فی ذکر المصنفات»، «فی ذکرالاصول» و «کتاب التاریخ» را از تألیفات ابن غضائری می‌شمارد.[۱۱] سید حسن صدر هم پنج کتاب را ذکر کرده و به ابن غضائری نسبت می‌دهد.[۱۲]
پانویس
- ↑ امین، اعیان الشیعة، ج۶، ص۸۴.
- ↑ رجال نجاشی، ۱۴۱۶ق، ص۲۶۹؛ طوسی، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص۳۲.
- ↑ حموی، معجم الادباء، ج۲، ص۲۵۳.
- ↑ حر عاملی، امل الآمل، ج۲، ص۱۲.
- ↑ خوانساری، روضات الجنات، ج۱، ص۴۷.
- ↑ خوانساری، روضات الجنات، ج۸، ص۱۳۳.
- ↑ شوشتری، الاخبار الدخیلة، ۱۳۹۰ق، ص۹۶.
- ↑ ابن غضائری، رجال ابن غضائری، ص۱۵.
- ↑ ابن غضائری، رجال ابن غضائری، ۱۴۲۲ق، ص۱۵.
- ↑ طوسی، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص۳۲.
- ↑ امین، اعیان الشیعة، ج۲، ص۵۶۵.
- ↑ صدر، تأسیس الشیعة، ۱۳۷۵ش، ص۲۶۹.
منابع
- ابن غضائری، احمد بن حسین، رجال ابن غضائری، قم، دار الحدیث، ۱۴۲۲ق.
- امین، سید محسن، اعیان الشیعة، بیروت، دار التعارف.
- شوشتری، محمد تقی، الاخبار الدخیلة، تهران، ۱۳۹۰ق.
- حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، بیروت، دار الغرب الاسلامی، بی‌تا.
- صدر، سید حسن، تاسیس الشیعه لعلوم الاسلام، تهران، اعلمی، ۱۳۷۵ش.
- عاملی، شیخ حر، امل الآمل، بغداد، مکتبة الاندلس.
- طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، نشر الفقاهة، ۱۴۱۷ق.
- نجاشی، احمد بن علی، اسماء مصنفی الشیعة، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۱۶ق.
- مدرس تبریزی، محمد علی، ریحانه الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، تهران، خیام، ۱۳۶۹ش.