فهرست آثار محمد حرزالدین
(تغییرمسیر از آثار محمد حرزالدین)
فهرست آثار محمد حرزالدین مجموعه کتابهای محمد حرزالدین (متوفای ۱۳۶۵ق) از عالمان شیعه در قرن سیزدهم و چهاردهم قمری است. او آثار و تألیفات بسیاری در علوم گوناگون داشت که به گفته نوهاش، محمدحسین حرزالدین، بالغ بر هفتاد اثر است.[۱] کتابهای معارف الرجال و مراقد المعارف از مشهورترین آثار او بهشمار میرود. برخی از آنها عبارتاند از:
آثار فقهی
- کتاب المسائل که دوره کامل فقه استدلالی است، در سه جلد
- الطهارة و انواعها، در دو جلد
- کتاب الصلاة و الصوم و الزکاة و الخمس
- احکام المَوْتی
- مفتاح النجاة
- مفتاح النجاح و مختصرالمفتاح، که رساله عملیه مختصر اوست و در ۱۳۴۳ق در نجف به چاپ رسید.
- القواعدالفقهیة و قواعدالاحکام
آثار اصولی
- مصادرالاصول
- جامع الاصول
- حاشیه بر برخی کتابهای اصولی، از جمله معالم الاصول حسن بن زین الدین، القوانین میرزای قمی و الرسائل شیخ مرتضی انصاری.[۲]
آثار کلامی
- الاحتجاج
- الاحتجاج علی الکتابیینْ (یا علی الیهود و النصاری)
- الاسلام و الایمان، الامامة
- الغیبة که در آن به اثبات زنده بودن امام دوازدهم شیعیان پرداخته است و چند تن از علما بر آن تقریظ نگاشتهاند.[۳]
آثار رجالی
- معارف الرجال مشهورترین اثر رجالی و تراجمی شیخ محمد حرزالدین است. این کتاب به زبان عربی است و شرح حال ۵۵۶ تن از عالمان و ادیبان حدود نیمه قرن دوازدهم تا نیمه قرن چهاردهم را دربر دارد. این اثر در ۱۳۶۵ق در نجف به چاپ رسیده است.
- مراقدالمعارف که تحقیقی است درباره مقابر سادات و علما، که ابتدا در ۱۳۹۱ق در نجف و سپس در ۱۴۱۲ق در قم چاپ شد.
- الفوائد الرجالیة
- قواعد الرجال و فوائد المقال
دیگر آثار
همچنین حرزالدین درباره طب و هیئت و ریاضی قدیم و نیز علوم غریبه کتابها و رسالههایی نگاشته است، از جمله:
- الطب و اساس العلاج
- کتاب الفوائد در طب یونانی، به فارسی
- ایضاح التحریر، در هندسه، که شرحِ کتاب تحریر اصول اقلیدس خواجه نصیرالدین طوسی است
- نجاةالداعین و وسیلة الخاطئین، در ادعیه و طلسمات
- مفاتیح الفوائد
- شرح الدائرة الهندیة
- الاسرار النجفیة[۴]
- المصادر الصرفیة
- قواعداللغات
- وَشی البُرود که دیوان شعر اوست[۵]
پانویس
- ↑ رجوع کنید به حرزالدین، معارف الرجال، ج۱، مقدمه، ص۹.
- ↑ رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی، الذریعة، ج۲۱، ص۹۶؛ خاقانی، شعراء الغری، ج۱۰، ص۵۰۸ـ۵۰۹؛ حرزالدین، معارف الرجال، ج۱، مقدمه، ص۹.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعة، ج۱۶، ص۱۷۵، ج۲۶، ص۳۰، ۴۶؛ آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها،ج۲، ص۱۶۷ـ۱۶۸؛ حرزالدین، معارف الرجال، ج۱، همان مقدمه، ص۱۰.
- ↑ نک: آقابزرگ طهرانی، الذریعة، ج۱۱، ص۶۶، ۱۲۴، ج۲۱، ص۳۰۶، ۳۷۷، ج۲۴، ص۵۸؛ خاقانی، شعراء الغری، ج۱۰، ص۵۰۸ـ۵۰۹؛ حزرالدین، ج۱، همان مقدمه، ص۱۱ـ۱۲.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعة، ج۹، قسم ۳، ص۹۸۶، ج۲۵، ص۹۳؛ خاقانی، شعراء الغری، ج۱۰، ص۵۰۹؛ حرزالدین، معارف الرجال، ج۱، همان مقدمه، ص۱۱.
منابع
- آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت، ۱۴۰۳/۱۹۸۳ق.
- آل محبوبه، جعفربن باقر، ماضی النجف و حاضرها، بیروت، ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶.
- حرزالدین، محمد، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، قم، ۱۴۰۵ق.
- خاقانی، علی، شعراء الغری، او، النجفیات، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قم، ۱۴۰۸ق.