ویکی شیعه:Good articles/2023/29

فقه دانشی برای به‌دست‌آوردن تکالیف دینی مسلمانان است. موضوع علم فقه، افعال اختیاری مکلفان است. برای مثال، اعمالی چون نماز، روزه، زکات، حج، خرید و فروش، ازدواج و طلاق از مسائلی است که در فقه از احکامشان بحث می‌شود. فقیهان هدف از تدوین فقه را ارائه مسائلی برای سامان بخشیدن به زندگی دنیوی مکلفان و سعادت اخروی آنان، از روی منابعی مانند قرآن و سنت می‌دانند. به‌گفته برخی از آن‌ها، علم فقه، پس از معرفت به خداوند، از بهترین علوم است؛ به همین دلیل گفته شده تحصیل علم فقه، با توجه به آیه نَفْر، واجب کفایی است. درباره قلمرو علم فقه دو نظر ارائه شده است؛ در یک نظر، فقه را ناظر به تمام جنبه‌های اجتماعی، سیاسی، نظامی و فرهنگی مکلفان دانسته‌اند و بر اساس نظری دیگر، دانش فقه فقط عهده‌دار بیان حکم بخشی از مسائل مربوط به زندگی است. گفته می‌شود در زمان حیات پیامبر(ص) که عصر تأسیس فقه یا عصر تشریع نام‌گذاری شده، مسلمانان احکام شرعی خود را از قرآن و سنت پیامبر، دریافت می‌کردند. پس از رحلت پیامبر اسلام و با شکل‌گیری دو فرقه شیعه و سنی، دو گرایش عمده در فقه اسلامی پدید آمد. شیعیان امام علی(ع) و امامان معصوم(ع) از نسل وی را در امتداد وجود پیامبر(ص) و مفسران قرآن و سنت پیامبر می‌دانستند و احکام شرعی خود را از آنان اخذ می‌کردن؛ درحالی‌که اهل‌سنت سراغ صحابه رفتند و صحابه با رجوع به قرآن و سنت پیامبر و از طریق اجتهاد، فتوا صادر می‌کردند. مذهب فقهی شیعه پس از عصر تشریع و عصر حضور امامان معصوم(ع)، در مکاتب فقهیِ قم و ری، بغداد، حله، جبلْ‌عامل، اصفهان، کربلا، نجف و قم تا عصر حاضر، دوره‌های مختلفی را از نظر رکود و پیشرفت در اجتهاد فقهی، سپری کرده است. مذهب فقهی اهل‌سنت نیز پس از صحابه و تابعین (از اوایل قرن دوم تا اوایل قرن چهارم) از میان مذاهب فقهیِ بسیار، به چهار مذهب فقهی مشهور حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی، درآمد. غیر از مذاهب فقهی شیعه و اهل‌سنت، دو مذهب فقهی اباضیه و زیدیه نیز دارای فقه مدوّن هستند و امروزه پیروانی دارند.

ادامهٔ مطلب ...

دیگر مقالات خوب:

[[Category:Good articles|29]